Shea: Serbia të mos i bëjë heronj vrasësit gjakftohtë
Ai po ashtu ka lavdëruar Policinë e Kosovës për profesionalizmin e treguar gjatë aksionit të 24 shtatorit, ku sipas tij, policia përmes veprimeve operacionale të kujdesshme, ruajti jetët e civilëve. Shea ka thënë po ashtu se NATO-ja duhet ta forcojë strukturën e vet në Kosovë, ndërkohë ka përgëzuar shtetin e tij, Britaninë, për dërgim të trupave shtesë në Kosovë
Ish-zëdhënësi i NATO-s gjatë kohës së luftës në Kosovë, Jamie Shea, në një intervistë për emisionin “Interaktiv” të KTV-së, të hënën, ka thënë se Serbia duhet të marrë pjesë në një hetim ndërkombëtar rreth asaj që ka ndodhur në Banjskë të Zveçanit dhe se Beogradi duhet të tregojë një shkallë të sinqeritetit dhe të mos i bëjë heronj vrasësit gjakftohtë që morën pjesë në sulmin ndaj policisë.
Ai po ashtu ka lavdëruar Policinë e Kosovës për profesionalizmin e treguar gjatë aksionit të 24 shtatorit, ku sipas tij, policia përmes veprimeve operacionale të kujdesshme, ruajti jetët e civilëve.
Shea ka thënë se NATO-ja duhet ta forcojë strukturën e vet në Kosovë.
“Dhe e patë dje në lajme që vendi im, Britania e Madhe, është duke dërguar menjëherë një pjesë të trupave rezervë të regjimentit Mbretëror të Princeshës së Uellsit. Pra, KFOR-i duhet të përforcohet. Së dyti, KFOR-i duhet të rishikojë arazhmanet e sigurisë në veri. Posaçërisht në kufi me Serbinë, e sidomos për të ndaluar infiltrimin e luftëtarëve të tillë sikur atyre të 24 shtatorit e mjeteve të ndryshme”, ka thënë ai.
KOHA: Zotëri Jamie Shea. Është kënaqësi e veçantë t’ju kemi mysafir sonte në Interaktiv.
Jamie Shea: Faleminderit juve për ftesën.
KOHA: Ka kaluar një javë prej sulmit ndodhi në Banjskë në veri të Kosovës. Çfarë kuptimi i jepni asaj që ndodhi në veri duke parë që prova të reja po dalin në shesh nga institucionet e Kosovës?
Jamie Shea: Paj, mendoj se ka qenë një incident shumë serioz dhe në të vërtetë një eskalim i madh nga ajo që kemi parë në të kaluarën në veri të Kosovës. Qartazi, kemi parë mbi 30 paramilitarë, të pajisur jashtëzakonisht mirë, me armë shumë të rrezikshme, me raketa-hedhës, mitraloza të dorës së fundit, eksplozivë dhe po ashtu mjete të blinduara, disa prej të cilave kishin llogo të KFOR-it, e që në veçanti e shoh si gjë shqetësuese dhe KFOR-i duhet të kryejë një hetim për këtë gjë.
Qartazi, ky ishte një provokim i qëllimshëm që mund të shkaktonte humbje më të mëdha jetësh dhe posaçërisht kur këta njerëz të armatosur hynë në Manastir, me pelegrinët dhe civilët që ishin aty. E shoh pothuajse si një mrekulli faktin që Policia e Kosovës ishte e aftë t’i jepte fund dhunës me tre të vrarë nga grupi i personave të armatosur. Tragjikisht, një polic i Kosovës u vra, dhe unë i shpreh ngushëllime familjes. Mirëpo, mund të ishte shumë më keq dhe të shkaktohej një eskalim i madh dhe për këtë gjë, kjo nuk mund të konsiderohet si një punë e zakonshme, si një trazirë tjetër, një demonstratë në veri. Kjo është kualitativisht diçka tjetër dhe mendoj se Komuniteti Ndërkombëtar duhet të veprojë pas pasojave dhe rezultateve të këtij rasti.
KOHA: Në këtë rrjedhë, nëse provat e reja të paraqitura ditën e djeshme nga ministri i Brendshëm i Kosovës dhe drejtori i Policisë vërtetohen dhe bëhen të bëhen të pakundërshtueshme për rolin e shtetit serb në këtë që ndodhi në veri: Cili duhet të jetë reagimi i NATO-s ndaj Serbisë?
Jamie Shea: Para së gjithash, NATO-ja duhet ta forcojë strukturën e vet në Kosovë. KFOR-i duhet të përforcohet. E pamë që në qershor, rreth 700 ushtarë turq zbarkuan në Kosovë pas trazirave në muajin maj, ku shumë ushtarë të KFOR-it u plagosën, që ishte po ashtu një akt mizor.
Dhe e patë dje në lajme që vendi im, Britania e Madhe, është duke dërguar menjëherë një pjesë të trupave rezervë të regjimentit Mbretëror të Princeshës së Uellsit. Pra, KFOR-i duhet të përforcohet. Së dyti, KFOR-i duhet të rishikojë arazhmanet e sigurisë në veri. Posaçërisht në kufi me Serbinë, e sidomos për të ndaluar infiltrimin e luftëtarëve të tillë sikur atyre të 24 shtatorit e mjeteve të ndryshme.
Një bashkëpunim të palëkundshëm me Policinë e Kosovës në veri, një mbledhje më e mirë e të dhënave të inteligjencës, që të parashikojë kur provokime të tilla po përgatiten dhe mbrojtjen e KFOR-it, në kuptim të pajisjeve të tyre. Mendoj se gjitha këto gjëra janë të rëndësishme.
Dhe së treti, NATO-ja bashkë me Bashkimin Evropian duhet të insistojë që Beogradi do të marrë pjesë në një hetim ndërkombëtar që të gjendet se nga erdhën këto armë, kush i ka financuar, kush i ka rekrutuar ata persona, kush e organizoi këtë që ndodhi dhe nëse ka struktura të ngjashme në Serbi apo veri të Kosovës që po trajnohen për të shkaktuar mizori të tjera në të ardhmen. Kështu që na duhet Serbia të marrë pjesë me gjithë zemër dhe me sinqeritet në këtë hetim.
KOHA: Këto ditë kemi parë që reagimi nga Beogradi ka qenë kryesisht mohues i asaj që Serbia ka pasur dorë në këtë aksion dhe që kryeministri Kurti ka faj për atë çfarë ka ndodhur në veri. Çfarë mendimi keni ju për këtë?
Jamie Shea: Së pari, këtë argument personalisht nuk e pranoj. Mendoj se nga ana e Beogradit është e nevojshme që të ulet toni i retorikës së presidentit Vuçiq. Ta quash Kosovën shtet terrorist, apo kryeministrin Kurti lider të shtetit terrorist, kjo është përtej çdo limiti.
Kjo retorikë e ekzagjeruar nuk është ndihmuese për njerëzit në Serbi të cilët po i shohin këta njerëz të armatosur që u vranë si dëshmorë të kauzës serbe. Kjo është skandaloze. Këta njerëz ishin vrasës. Vrasës gjakftohtë.
Ishin dërguar në një mision për të shkaktuar kërdi në Kosovë, kështu që një shkallë e sinqeritetit për të përshkruar faktet që përcollën këtë rast do të duhej nga ana e Serbisë. Po ashtu, duhet pranuar që forcat e ushtrisë serbe ishin shtuar ditëve të fundit përgjatë kufirit me Kosovën. Posaçërisht me armatim të rëndë dhe të mos mohohet një gjë e tillë dhe të kthehen mbrapa forcat ushtarake menjëherë dhe siç ka kërkuar Shtëpia e Bardhë, Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian gjatë fundjavës.
Kështu që duhet pak sinqeritet dhe objektivitet për atë se çfarë ka ndodhur, dhe jo të pretendosh se diçka tjetër kishte ndodhur, se këto ishin trazira siç i kemi parë më parë nga qytetarë të zakonshëm të veriut të Kosovës. Ky nuk ishte rasti. Këta persona ishin njerëz të armatosur e të trajnuar dhe siç e thashë më parë, duhet të marrin pjesë në një hetim ndërkombëtar.
Kryeministrit Kurti duhet dhënë meritat e tij për përpjekjet e tij në javët dhe muajt e fundit për ta deeskaluar gjendjen në veri. P.sh. pajtimi për mundësinë e zgjedhjeve komunale, pastaj ne kishim një periudhë të qetësisë gjatë verës pas incidenteve në maj dhe qershor. Kështu që ju duhet të pyesni veten tuaj nëse ajo qetësi papritmas u thye, atëherë kush është përgjegjës për një gjë të tillë?
KOHA: Dhe Komuniteti Ndërkombëtar zotëria Shea ka kërkuar ta zvogëlojë praninë e njësiteve speciale në veri të Kosovës. A mendoni se ishte vendim i gabuar për të sugjeruar një gjë të tillë tash kur shohim se një grup paramilitar po qarkullonte lirshëm në veri të Kosovës dhe po ashtu a e quani dështim të KFOR-it për mënyrën e monitorimit të vijës kufitare mes Kosovës dhe Serbisë, sepse ne pamë që edhe mjete të blinduara kanë qarkulluar në atë pjesë...
Jamie Shea: Unë definitivisht mendoj se Policia e Kosovës duhet të ketë prani në veri të Kosovës. Sepse veriu është pjesë e Kosovës dhe siç kam thënë më parë, nëse autoritetet e Kosovës e braktisin veriun dhe atje ka vetëm prezencë ndërkombëtare, të KFOR-it apo prezencë të EULEX-it, atëherë Beogradi mund ta konsiderojë këtë si një zonë të veçantë, që nuk është pjesë e Kosovës dhe kështu, do ta shtynte ndarjen e Kosovës që natyrisht unë nuk e mbështes. Prandaj, mendoj se Qeveria e Kosovës në Prishtinë si pjesë të sovranitetit të vet, duhet të ketë të drejtën legjitime për prezencën në veri, që është një prani civile, administrative me komunat dhe natyrisht praninë policore. Dhe natyrshëm se çfarë është e rëndësishme në gjithë këto situata është që Policia e Kosovës të jetë multietnike, dhe që Qeveria e Kosovës t’i ftojë ata policët që të kthehen në vendet e tyre që për shkak të çështjes së targave, braktisën vendet e tyre të punës. Pra duhet një forcë multi-etnike që natyrisht do të ishte një garanci shtesë për sigurinë e popullatës serbe në Kosovë. Por duhet të ketë edhe një partneritet mes Policisë lokale të Kosovës dhe KFOR-it dhe atë mbi modalitetet e një interaktiviteti për të qenë më efikas në dritë të incidentit të një jave më parë.
KOHA: Dhe a befasuat ju që një grup i armatosur po qarkullonte lirshëm në veri të Kosovës?
Jamie Shea: Jam i befasuar nga shkalla e provokimit. Po, 30 njerëz të armatosur.. Nuk ju duhem unë t’ju tregoj për gjithë armatimet e eksplozivët që u zbuluan pastaj... T’i fshehësh gjithë ato armë, të kesh 30 njerëz që trajnohen dhe infiltrohen. Ky natyrisht ishte një operacion i madh dhe jam i befasuar për shkallën e këtij operacioni, sepse këtë lloj të eskalimit nuk e kemi parë më parë.
Më parë kishin vështirësi në veri, kishim demonstrata që u kthyen në të dhunshme dhe armë ishin përdorur po ashtu, sidomos gjuajtje armësh ndaj KFOR-it dhe Policisë së Kosovës. Kështu që as në të kaluarën nuk është se kanë munguar armët në veri, por armë të këtij niveli të sofistikuar, të gjitha mjetet, gjithë eksplozivët, kjo gjë ishte e re...
Dhe siç e thashë, nëse ka struktura në Serbi apo në veri të Kosovës. Struktura ndërkombëtare që përfshin shtete të tjera, që udhëheqin rrjete klandestine, ku më shumë ushtarë po trajnohen e më shumë armë ka, e më shumë para u shkojnë këtyre strukturave, që është ajsbergu, atëherë ky është një zhvillim shqetësues dhe ne duhet të mësojmë nga ky incident shumë shpejt, ta hetojmë me të vërtetë deri në fund dhe të insistojmë se kushdo që po udhëheq me këto struktura paralele, të arrestohet dhe të sillet para drejtësisë. Gjëja kyçe është që t’i ndalojmë këto struktura që po lehtësojnë këto operacione e që definitivisht janë aty. Ku janë, kush po i financon, kjo është gjëja që duhet të kuptojmë urgjentisht.
KOHA: Liderët kryesorë të vendit duke përfshirë kryeministrin dhe presidenten, kanë akuzuar Serbinë për përpjekje për të ripërsëritur skenarin e Krimesë në Kosovë me qëllimin përfundimtar: ndarjen e Kosovës. Si e lexoni ju këtë konstatim?
Jamie Shea: Vështrimi im, si dikush është ulur në Bruksel dhe që sheh situatën nga larg është që: fillimisht, le t’i kemi faktet mirë. Ne kemi një ish-politikan serb të Kosovës të trazuar dhe që jeton në Serbi, që ka marrë përgjegjësinë, nuk e di nëse kjo është e vërtetë, që ka orkestruar apo marrë pjesë në organizimin e këtij sulm.
Kështu që nuk do të nxitoj të them se strukturat e qeverisë në Beograd janë përgjegjëse. Prandaj për këtë na nevojitet një hetim i plotë. Por, shteti nuk është përgjegjës vetëm për atë që bën por edhe për lejimin e gjërave të tilla të ndodhin në territorin e vet...Prandaj është esenciale që presidenti Vuciq, si shenjë të seriozitetit, duke treguar se dëshiron të jetë pjesë e Bashkimit Evropian, dhe si një lider i përgjegjshëm, duhet të sigurojë që ushtria e Serbisë dhe Shërbimi Inteligjent marrin pjesë në hetimin e plotë. Sepse, nëse këto struktura janë të organizuara në Serbi dhe shteti ka pasur bashkëpunim me këto grupe, atëherë në duhet ta dimë këtë dhe këto struktura duhet menjëherë të pushojnë së ekzistuari. Prandaj, nuk do të nxitoj të jap menjëherë konkluzione. Ne i dimë faktet dhe në veçanti nëse duhet për të vënë sanksione, por për këtë na duhet një hetim i plotë për të zbuluar se ku janë këto struktura, kush po i financon, kush po i organizon dhe kur identifikohen, të sigurohemi se ato do të pushojnë së ekzistuari menjëherë.
KOHA: Zotëri Shea, ju keni punuar rreth 4 dekada në struktura të ndryshme të NATO-s. Nëse këto prova verifikohen, që Serbia jo veç që i ka financuar, por edhe i ka trajnuar sulmuesit siç i prezantoi pamjet ministri i Brendshëm i Kosovës ditën e djeshme: atëherë cila do të jetë marrëdhënia e NATO-s me Serbinë?
Jamie Shea: Së pari, autoritetet e Kosovës janë duke e hetuar. E di se në 5 vende është kërkuar nga Policia e Kosovës javën e kaluar. Dukshëm kjo është bërë për të dhënë më shumë prova dhe që e njëjta të ndahet me KFOR-in, me NATO-n dhe me Bashkimin Evropian si një gardian i dialogut Prishtinë-Beograd.
Kjo është poenta e parë që është e rëndësishme. Mendoj se gjëja e dytë është që KFOR-i ta njohë që rreziku i ushtarëve të tyre në Kosovë është po aq se edhe i Policisë së Kosovës. Siç e potencova, në trazirat e majit ne kemi pasur një numër goxha të madh të ushtarëve të KFOR-it që ishin shënjestra në mënyrë të qëllimshme dhe ishin lënduar. Disa nga ta pësuan lëndime të rënda. Këto nuk ishin vetëm disa mavijosje nga një përleshje. Kjo ishte një gjë serioze. Dhe nëse këta njerëz të armatosur me këtë arsenal të armëve të rënda, natyrisht se ky është rrezik i madh për KFOR-in, po ashtu për jetën e ushtarëve të KFOR-it, dhe NATO-ja duhet të ketë vëmendje për rrezikun e ushtarëve të saj. NATO-ja nuk mund të dërgojë ushtarë në Kosovë pa siguruar mbrojtjen e tyre, dhe ne tash po shohim më shumë ushtarë të KFOR-it që po dërgohen në Kosovë, që është plotësisht e mirëseardhur si akt, por më shumë ushtarë nënkupton edhe shënjestra më të shumta. Prandaj ka implikime për KFOR-in për sigurinë e ushtarëve të saj, ashtu si dhe përmbushjen e misionit të saj që është të mbrojë sigurinë dhe stabilitetin dhe ruajtjen e jetës të secilit në Kosovë, qofshin ata të etnitetit shqiptar apo etnitetit serb.
Kështu që kjo është pasoja, dhe diplomacia e NATO-s duhet të jetë e brengosur për këto struktura paralele që paraqesin rrezik për forcat e saj, sikurse edhe për Prishtinën. Kështu që bashkëpunimi është i rëndësishëm këtu dhe t’i shkohet deri në fund duke reaguar. Një nga gjërat kryesore siç e thashë është të mos trajtohet kjo gjë si një punë e zakonshme apo të provosh ta lësh një gjë të tillë të harruar nën tepih apo ta trajtosh si një incident të izoluar. Qartazi nuk duhet trajtuar kështu. Ne kemi një histori të dhunës në veri gjatë një vitit, me targat, zgjedhjet komunale, përpjekjen e kryeministrit Kurti për të vendosur në ndërtesa 4 kryetarët, prandaj ne duhet të sigurohemi që kjo dhunë të marrë fund menjëherë. Qetësia duhet të rikthehet dhe duhet të sigurohemi se fuqitë e jashtme nuk mund të instrumentalizojnë dhunën brenda Kosovës dhe ta minojnë kështu edhe dialogun Prishtinë-Beograd. Ka tashmë një plan 10-pikësh të cilin duhet ta zbatojmë. Dhe nuk mund të devijojmë vëmendjen e NATO-s për ndihmën që po i jep Ukrainës në luftën që tash po ndodh.
KOHA: Ka pasur thirrje të vazhdueshme për dërgimin e më shumë trupave të NATO-s në Kosovë, duke përfshirë edhe vetë kryeministrin Kurti. Dhe ne po shohim se ka thirrje, po ashtu, që KFOR-i ta marrë kontrollin e veriut, ndonëse jo nga kryeministri Kurti. E pashë që jeni deklaruar kundër kësaj politike?
Jamie Shea: Po. Siç e thashë edhe më parë. Unë jap vetëm opinionin tim. Tashmë nuk jam zyrtar i NATO-s që prej se jam pensionuar 5 vjet më parë.
Mund të jap vetëm opinionin tim personal. Por nuk mendoj që policia e Kosovës apo administrata e Kosovës duhet të tërhiqen nga veriu, sepse veriu është pjesë e Kosovës dhe në rastin kur mund të kemi për të zgjidhur punën me Asociacionin e Komunave me Shumicë Serbe. Veriu është pjesë e Kosovës dhe Qeveria në Prishtinë duhet të ketë praninë në veri, në administratë, në polici, që duhet të jetë multietnike, siç ka qenë më parë. Siç thashë, është urgjente që serbët të kthehen në shërbim të administratës. Por ta bësh veriun një “tokë të askujt” me prezencë ndërkombëtare, personalisht besoj se vetëm do ta inkurajonte Beogradin të thoshte: “ehhh, e shihni, veriu nuk është Kosovë, është nën administrimin ndërkombëtar dhe meqë është kështu, që duhet këtë rajon, ta shkëpusim dhe mbase ta riintegrojmë në Serbi”.
Kështu që nuk mendoj se nga vështrimi politik kjo do të ishte një lëvizje e mençur, porse duhet të ketë bashkëpunim midis Policisë së Kosovës dhe KFOR-it, EULEX-it, që duhet të punojnë në harmoni me njëri-tjetrin për të siguruar që së bashku kanë një plan efektiv që të ndalojnë në të ardhmen infiltrimin e njerëzve të tillë të armatosur e të rrezikshëm.
KOHA: Si do ta vlerësonit ju reagimin e autoriteteve ligjzbatuese në Kosovë ndaj sulmit terrorist në veri të Kosovës?
Jamie Shea: Së pari, duhet thënë se ata janë përballur me situatën të dielën e kaluar në mënyrë shumë efektive. Një polic është vrarë dhe për këtë veçse shpreha ngushëllimet për familjen. Ishte diçka tragjike. Dhe tre persona të armatosur janë vrarë, ndonëse nuk jam i sigurt se çfarë ndodhi me 27 të armatosurit dhe nuk e di se ku janë sot ata, por siç e përmenda, kjo situatë mund të ishte shumë më keq. Këta njerëz kishin armë tej mase të rrezikshme. Ne mund të kishim një numër të madh të njerëzve të vrarë, të civilëve, që do të ishin kapur nga ndërluftimet apo që qëllimisht do të shënjestroheshin nga të armatosurit.
Ata ishin aty për të shkaktuar telashe. Dukshëm ata hapën zjarr mbi urë dhe aty nuk ishin për një piknik të së dielës apo ekskursion. Aty ishin për të shkaktuar telashe dhe ne mund të kishim numër tjetër të vdekjeve, dhe për këtë duhet të uroj policinë e Kosovës që jo vetëm që shfaqën trimëri për të qenë të aftë për të kontrolluar situatën dhe për t’u përballuar sa më shpejt që mundej dhe e di se prej atëherë edhe po e hetojnë rastin.
Kështu që policia e ka mbajtur kokën e ftohtë në këtë rast të vështirë dhe për këtë profesionalizëm, mendoj se udhëheqësit e saj duhet të lavdërohet për këtë.
KOHA: Duke iu përgjigjur zhvillimeve në veri, Serbia në kufi me Kosovën ka vendosur forca shtesë të ushtrisë së saj, por i tërhoqi pas paralajmërimit të Shteteve të Bashkuara për masat ndëshkuese në rast të stacionimi të trupave shtesë rrëzë kufirit me Kosovën. A mendoni se Kosova përballet me një rrezik që të sulmohet nga Serbia?
Jamie Shea: Nuk mendoj personalisht se Beogradi do të dërgojë trupa në kufi apo në vijën administrative siç insistojnë ata ta quajnë kufirin me Kosovën. KFOR-i është aty dhe Beogradi e di këtë. KFOR-i po përforcohet dhe NATO-ja e ka përgjegjësinë për ta mbrojtur Kosovën dhe këtë e ka bërë që nga vitit 1999. Kështu që një lëvizje e tillë do të kishte pasoja shumë të rënda.
Mendoj se kjo lëvizje nga Serbia është më shumë për të dhënë një qëndrim politik dhe natyrshëm për ta trembur Kosovën dhe natyrisht, në çdo rast, çdo forcë shtesë përgjatë kufijve shkakton brengë. Kosova nuk është shkaktare e ndonjë kërcënimi për Serbinë dhe mendoj se gjëja e parë e rëndësishme është që Beogradi e pranon që një gjë e tillë po ndodh.
E pashë dje presidentin Vuçiq që thoshte se nuk ka forca shtesë, por provat e mbledhura nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian tregojnë se kishte një përforcim të ushtrisë serbe përgjatë kufirit me Kosovën dhe se ato forca të tyre janë kthyer mbrapa pastaj. Nuk po luajnë ndonjë rol në këtë krizë. Kështu që e kam parë situatën sot nga afër pas thirrjeve nga SHBA-ja dhe Bashkimi Evropian dhe forcat serbe janë kthyer në një nivel më normal. Ju duhet vetëm disa roja në kufi e nuk ju duhen numër i madh tankesh e transportues personeli.
KOHA: Komuniteti ndërkombëtar është kritikuar për një kohë të gjatë, jo vetëm këtu në Prishtina, por edhe nga qendra të tjera të ndryshme se po e përkëdhel politikisht Serbinë. A mendoni se kjo i ka inkurajuar ata që të marrin këto veprime në veri të Kosovës? Po mendoj se nuk mund ta themi sigurt aktualisht se Serbia ishte prapa kësaj, por ka sinjale të qarta se kanë mundur t’i financojnë dhe t’i stërvitin trupat në veri...
Jamie Shea: E dini gjithmonë duhen dy persona për tango, siç themi. Të duhen dy palë për të bërë paqe dhe unë gjithmonë kam thënë se komuniteti ndërkombëtar, BE-ja, NATO-ja, SHBA-ja, fuqitë e mëdha evropiane si Franca, Gjermania, Britania e Madhe, që kanë qenë miq të Kosovës gjithmonë në të kaluarën, këto palë duhet të bëjnë presion të njëjtë te të dyja palët. Nuk mund të arrish te paqja, nëse tregosh i ashpër me njërën palë dhe i butë me tjetrën. Duhet të jesh njëjtë i ashpër dhe njëjtë inkurajues me të dyja palët.
KOHA: Kështu nuk ka qenë rasti z. Shea. Nëse shihni, Kosova është nën sanksione (masa) ndëshkuese, e Serbia jo, në këtë moment që po flasim.
Jamie Shea: Mendoj që kemi parë në të kaluarën se është e mundur që të shtyhet presidenti Vuçiq që të nënshkruajë marrëveshje me kryeministrin Kurti, që do ta shtynte procesin e normalizimit të marrëdhënieve, edhe pse nuk është ende njohje e Kosovës, por do ta shtynte atë normalizim para. Kemi parë me planin dhjetëpikësh të nënshkruar në Ohër në Maqedoni të Veriut në pranverë, që jep disa koncesione të mëdha nga ana serbe karshi Kosovës, sidomos në njohjen e dokumenteve, simboleve dhe gjëra të tilla. Është një hap drejt këtij normalizimit. E dimë se presidenti Vuçiq ka një anë pragmatike, përkundër disa retorikave nacionaliste që i dëgjojmë nga Beogradi.
Them se është e drejtë që komuniteti ndërkombëtarë të ndërtojë në atë anë pragmatike të Vuçiqit dhe ta lëvizë këtë proces para. Por, po e pranoj argumentin tënd, se kryeministri Kurti, siç kam thënë, duhet të marrë hapa për ta shtensionuar situatën në veri. Të riorganizojë zgjedhjet komunale në ato komuna dhe kështu me radhë. Këto ishin “degë të ullinjve” dhe siç them duhen dy për të bërë tango. Pres sërish që presioni të aplikohet në mënyrë të barabartë, te të dyja palët. Dhe nxitjet (stimulimet) të aplikohen në mënyrë të barabartë për të dyja palët. Kjo është kryesore për ta lëvizur procesin. Gjëja tjetër është se duhet të mbajmë dialogun mes Kurtit e Vuçiqit në binar. Kanë pasur një takim më 14 shtator në Bruksel. Nuk ishte aq i suksesshëm. Është për keqardhje. Por, cila është alternativa? Ne duhet të lëvizim para disi. Por, atë që nuk duhet ta bëjmë, është aq e lehtë, por çfarë nuk duhet të bëjmë, është të lejojmë Beogradin apo Prishtinën të shikojë situatën në veri e ta përdorin si pretekst për ta braktisur procesin e normalizimit. Është tepër e lehtë që situata në veri të instrumentalizohet e të bllokohet gjithë dialogu politik e procesi politik. E kjo është ajo që duhet ta parandalojë komuniteti ndërkombëtar, e po ashtu sigurisht të ofrojë një mbulesë sigurie në veri në muajt e ardhshëm. Ne duhet të paqësojmë veriun e kjo është sfidë sigurie.
KOHA: Pyetja ime e fundit është në lidhje me pranimin e mundshëm të Kosovës në NATO. Kosova aspiron për një kohë të gjatë që të bëhet pjesë e Paktit të NATO-s. A tregojnë këto ngjarje nevojën, domosdoshmërinë, që NATO-ja si organizata më e madhe ushtarake në botë, ta rrisë nevojën për krijimin e marrëdhënieve të reja, të ndërtojë një marrëdhënie të re me Kosovën? Cili është qëndrimi i juaj për këtë?
Jamie Shea: Duhet njohur faktet, pavarësisht nëse i aprovoj ato apo jo. Kur isha në NATO ne ende kishim një numër të aleatëve që nuk e njihnin Kosovën për arsye të ndryshme. Qartë duhet ta zgjidhim së pari këtë çështjen e njohjes, pasi qartë të duhen gjithë 31 anëtarët e NATO-s, e me Suedinë që shpresoj të bashkohet së shpejti, 32 shtete anëtare që ta njohin Kosovën si shtet të pavarur, që ajo të mund t’i bashkohet NATO-s. Kjo është pengesa e parë që duhet të kalohet. E dyta, mendoj se duhet të kemi situatë ku kemi normalizim të marrëdhënieve mes Beogradit e Prishtinës, sigurisht se do të ishte e dëshirueshme, me njohjen nga Serbia në të ardhmen.
Duhet të shtyjmë drejt kësaj. Mendoj se afatshkurtër, numër një, Kosova është mirë e mbrojtur nga NATO. Duhet të keni anëtarësim në NATO për të marrë mbrojtjen nga NATO-ja. Dhe mendoj se paradoksi në Kosovë është se që nga 1999 ka shumë trupa të NATO-s, e më tepër po dërgohen derisa po flas, e mbrojtje të NATO-s, pa pasur anëtarësim në NATO. Kjo është situatë unike. NATO-ja është në Kosovë tashmë, para se Kosova të jetë në NATO. E sigurisht duhet shfrytëzuar kjo situatë për të arritur ndërveprueshmëri mes Forcave të Sigurisë të Kosovës dhe NATO-s. Stërvitje të përbashkëta, ushtrime, inteligjencë të përbashkët, sa më shumë bashkëpunim që është e mundur, për ta përgatitur Kosovën se si është të jesh në NATO. Po ashtu, kam qenë avokues i madh që të përfshihet Kosova më tepër në Partneritetin për Paqe të NATO-s, të gjitha reformat e mbrojtjes e aktivitetet që ofron menyja e madhe e Partneritetit për Paqe. Pasi kjo është edhe një përgatitje formale, që do të lejojë gjërat që më vonë të ecin më shpejt. Me pak fjalë, rrethanat aktuale politike që Kosova t’i bashkohet NATO-s ende nuk janë, shpresoj që derisa të jem gjallë, e shpresoj të jetoj edhe disa vjet, Kosova do të jetë anëtare e NATO-s.
Sigurisht se do të avokojë si qëllim afatgjatë për këtë. Por mendoj se pragmatisht, qëllim afatshkurtër, duhet të shfrytëzojmë çdo gjë që është në tavolinë sot, për të arritur atë integrim intelektual të Kosovës në Aleancë, nëpërmjet këtyre stërvitjeve të përbashkëta dhe aktiviteteve të partneritet. Të bëjmë sot sa më shumë detyra shtëpie që të jetë e mundur, që kur të hapet ajo dritare politike në të ardhmen, mund të shkojmë shpejt drejt qëllimit që ta mirëpresim Kosovën në NATO. E, po ashtu, edhe në BE. Pasi mendoj se anëtarësimi në të dyja ato organizata është njëjtë e rëndësishme.
KOHA: Z. Jamie Shea faleminderit shumë për kohën dhe mendimet tuaja për gjithë audiencën e Kosovës!
