Kosova pa kryeprokuror deri në vendimin e gjykatës, që mund të zgjasë me vite
Nuk dihet së kur Kosova do të bëhet me kryeprokuror të ri të shtetit. Afati mund të bëhet edhe më i largët pas vendimit të Gjykatës Kushtetuese që e rrëzoi Ligjin për Këshillin Prokurorial. Me ligjin tashmë të pavlefshëm pritej që të ndërrohej përbërja e Këshillit Prokurorial, që do t’i hapte rrugë ndonjë emri të ri për kryeprokuror shteti. Pasi kjo mundësi për momentin nuk ekziston, nga kabineti i presidentes Vjosa Osmani kanë thënë se do t’i presin vendimet gjyqësore të kundërkandidatëve për këtë pozitë, procese të cilat mund të zgjasin me vite
Gati një vit ka kaluar që kur Prokuroria e Shtetit ka mbetur pa kryeprokuror. Këshilli Prokurorial në prillin e vitit të kaluar ka votuar Blerim Isufajn për kryeprokuror të shtetit, e më pas emri i tij ka shkuar te presidentja Vjosa Osmani për dekretim.
Prej atëherë, Osmani nuk e ka trajtuar këtë çështje.
Një burim i KOHËS muaj me parë pati deklaruar se presidentja Osmani është duke pritur vendimin e Gjykatës Kushtetuese në lidhje me Ligjin për Këshillin Prokurorial. Në rast se ky institucion do ta konsideronte këtë ligj në përputhje me Kushtetutën, atëherë do të ndërrohej përbërja e Këshillit Prokurorial, e më pas në rast se presidentja nuk do ta dekretonte Isufajn do t’i hapej rruga një prokurori të ri.
Megjithatë, ligji tashmë është shpallur antikushtetues, e në rast se Osmani nuk e dekreton kandidatin e propozuar, nënkupton që vendimmarrja të kthehet sërish te Këshilli Prokurorial, i cili mund të vendosë sërish për kandidatin e njëjtë.
Pas vendimit të Kushtetueses KOHA ka pyetur në kabinetin e presidentes Osmani se çfarë do të ndodhë tani me dekretimin. Përmes një përgjigjeje me shkrim, zyrtarë të Presidencës kanë lenë të hapur mundësinë që presidentja të mos e dekretojë kryeprokurorin, derisa gjykatat e rregullta të vendosin për ankesat e kundërkandidatëve.
“Lidhur me procedurën e përzgjedhjes së kryeprokurorit të shtetit janë zhvilluar procese gjyqësore në gjykatat e rregullta përkitazi me kontestimin që i është bërë procedurës së zhvilluar në KPK për propozimin e kryeprokurorit të shtetit”, ka deklaruar Bekim Kupina, këshilltar i presidentes Osmani.
Nga ky institucion nuk kanë folur për kohën kur mund të ndodhë një gjë e tillë.
“Presidentja konsideron se në dritën e vërejtjeve dhe kontestimeve serioze që i janë bërë procedurës së zhvilluar në KPK, është e nevojshme që të pritet shterimi i të gjitha mundësive dhe afateve kushtetuese dhe ligjore që palët kanë për të adresuar në rrugë gjyqësore të gjitha pretendimet për parregullsi dhe shkelje ligjore që janë ngritur lidhur me këtë procedurë, duke përfshirë edhe afatin për të proceduar lëndën në Gjykatën Kushtetuese”, ka thënë Kupina.
Në përgjigje thuhet se nuk ka asnjë pengesë ligjore që Prokuroria e Shtetit të udhëhiqet me ushtrues detyre deri në përfundim të procedurave gjyqësore, e të cilat sipas praktikave të mëhershme mund të zgjasin me vite.
“Dëshiroj të vë në dukje se nuk ekziston asnjë pengesë kushtetuese dhe ligjore që, derisa të vendoset çështja e emërimit të kryeprokurorit të shtetit, ushtruesi i detyrës së kryeprokurorit të shtetit të ushtrojë të gjitha kompetencat dhe të kryejë të gjitha veprimet e nevojshme, që bien brenda kompetencave të kryeprokurorit të shtetit”, ka deklaruar Kupina.
Ligji për KPK-në është konsideruar se do ta reformojë sistemin prokurorial.
Por, sipas Ehat Miftarajt nga Instituti i Kosovës për Drejtësi, dështimi i këtij ligji është përgjegjësi e Ministrisë së Drejtësisë, e cila, sipas tij, nuk diti ta mbrojë e argumentojë.
“Reforma në sistemin prokurorial në këtë rast Ligji për KPK ka dështuar më shumë për shkak të joprofesionalizmit, por edhe joseriozitetit të Ministrisë së Drejtësisë për ta argumentuar të njëjtin pranë Gjykatës Kushtetuese. Gabimin që e ka bërë MD-ja ka qenë se kur e ka miratuar ligjin, kur ka komunikuar me Gjykatën Kushtetuese në bazë të asaj që përcakton ligji, nuk ka dërguar dëshmi dhe nuk e ka bindur Gjykatën Kushtetuese lidhur me problemet që ka sistemit prokurorial”, ka deklaruar Miftaraj.
Sipas tij, problemet kryesore të sistemit prokurorial janë mungesa e integritetit të anëtarëve të KPK-së, mungesa e efikasitetit, kultura e pandëshkueshmërisë dhe çka është më e rëndësishme, thotë ai, ky sistem prokurorial nuk është në gjendje t’u ofrojë drejtësi qytetarëve të Kosovës.
“Për këtë arsye, Gjykata Kushtetuese në mungesë të dëshmive nuk ka pasur rrugë tjetër veçse në njëfarë mënyre ta shpallë ligjin kundërkushtetues”, shtoi ai.
Pas vendimit të Kushtetueses ka reaguar edhe Instituti Demokratik i Kosovës. Përmes një komunikate është dënuar komentimi që i ka bërë vendimit ministrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu.
“Një qasje e tillë e ekzekutivit në kontestimin publik të vendimeve të gjyqësorit – vlerësojmë që përbën ndërhyrje në pavarësinë e sistemit gjyqësor, por edhe cenon parimin kushtetues të ndarjes, balancimit dhe kontrollit të pushteteve”, thuhet në komunikatën e KDI-së.
Sipas kësaj organizate, komentimi i vendimeve dëmton edhe nismat që janë në shqyrtim e sipër nga Gjykata Kushtetuese.
Gara për kryeprokuror u hap pasi i skadoi mandati ish-kryeprokurorit, Aleksandër Lumezi.
Prej atëherë, institucioni më i rëndësishëm i hetuesisë udhëhiqet nga ushtruesi i detyrës, Besim Kelmendi.
