Viktimat e Holokaustit kujtohen në Kosovë me thirrjet për paqe
“Kjo ditë përkujtimore është mundësi për të kujtuar ata që janë vrarë, të nderohen ata që kanë mbijetuar dhe ata që kanë rrezikuar jetën e tyre në mënyrë që të shpëtojnë të tjerët...”, ka thënë të enjten mbrëma ambasadorja e Izraelit në Kosovë, Tamar Ziv, në shënimin e Ditës Ndërkombëtare Përkujtimore të Holokaustit. Fotot: Driton Paçarada/KOHA
Me ndezjen e gjashtë qirinjve për gjashtë milionë viktimat e Holokaustit, ka përfunduar ceremonia e shënimit të Ditës Ndërkombëtare Përkujtimore të Holokaustit, të enjten, në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës “Pjetër Bogdani”. Ambasadorja e Izraelit, Tamar Ziv, ka thënë se është nder që për herë të parë të shënohet kjo ditë në Kosovë. Kryeministri Albin Kurti – në ngjarjen ku kanë marrë pjesë edhe përfaqësues diplomatikë të shteteve më të fuqishme demokratike dhe përfaqësuesve të institucioneve vendore – ka bërë thirrje për të mos harruar kurrë “por edhe: kurrë më”
Përtej nderimit të viktimave, në shënimin e Ditës Ndërkombëtare Përkujtimore të Holokaustit, në Prishtinë është bërë thirrje që të punohet për paqe. Të mbledhur në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës “Pjetër Bogdani”, të pranishmit e kanë nisur ceremoninë me një minutë heshtje. Të enjten mbrëma para përfaqësuesve diplomatikë të shteteve më të fuqishme demokratike dhe përfaqësuesve të institucioneve vendore, ambasadorja e Izraelit, Tamar Ziv, ka thënë se është nder që për herë të parë të shënohet Dita Ndërkombëtare Përkujtimore e Holokaustit në Kosovë. Ajo ka bërë thirrje që të kujtohen e nderohen viktimat dhe të mbijetuarit e po ashtu të vazhdohet në hulumtimin e studimin e historive të gjashtë milionë të vrarëve.
“Kjo ditë përkujtimore është mundësi për të kujtuar ata që janë vrarë, të nderohen ata që kanë mbijetuar dhe ata që kanë rrezikuar jetën e tyre në mënyrë që të shpëtojnë të tjerët. E po ashtu edhe të vazhdojmë të punojmë që tmerret e kaluara të mos përsëriten”, ka thënë ambasadorja Ziv. Disa herë ka bërë thirrje që vazhdimisht të punohet për paqe duke mos harruar atë që ka ndodhur.
“Të nderuar miq, antisemitizmi është ende ekzistent. Sot ne shohim lëvizje ekstreme në politikën evropiane dhe atë botërore, të cilët në mënyrë të shëmtuar ngrenë banerë antisemitë që janë një kërcenim ndaj shoqërive demokratike. Antisemitizmi nuk jeton vetëm te regjimet e errëta, por edhe te vendet demokratike perëndimore”, ka thënë ajo në ditën që ndërkombëtarisht shënohet më 27 janar. Sipas saj, duhet përdorur secila mundësi prej edukimit deri te legjislacioni që të ndalen urrejtja, racizmi e antisemitizmi.
Kryeministri Albin Kurti ka thënë se historia e Holokaustit është e mbushur me episode të së keqes së madhe njerëzore. Sipas tij, në nivelin e shtetit Holokausti u dallua nga mënyra e pamëshirshme dhe sistematike se si u planifikua dhe u ekzekutua projekti i tij i keq. Ai ka cituar edhe një rrëfim të një prej të mbijetuarve.
“Jo vetëm tmerret e Holokaustit, por edhe shembulli i këtyre njerëzve të guximshëm duhet të na frymëzojë sot. Ata duhet të na frymëzojnë që të bëjmë gjithçka që mundemi, për të parandaluar dhe luftuar dhunën sistematike shtetërore – deri dhe duke përfshirë gjenocidin – kudo që ndodh në botë”, ka thënë ai. Ka shtuar se në Kosovë, ku u krye gjenocidi i fundit i shekullit XX, shoqëria është e gatshme ta bëjë pjesën e vet në këtë detyrë të shenjtë. Ka përmendur faktet se Kosova pos gazetarëve ukrainas e atyre afganë në rezidencë, ka mirëpritur edhe 1.893 refugjatë afganë dhe është e gatshme të pranojë deri në 5.000 refugjatë nga Ukraina.
“Dhe kështu, ndërsa jemi mbledhur këtu sot për të përkujtuar viktimat e Holokaustit, le të kujtojmë të kaluarën, me një sy drejt së ardhmes. Mënyra më e mirë për të nderuar kujtimin e të humburve nuk është vetëm përmes fjalëve tona, por edhe përmes veprimeve tona. Me pak fjalë, mos të harrojmë kurrë, por edhe: kurrë më”, ka thënë ai.
Zëvendësambasadori i Gjermanisë në Kosovë, Matthias Conrad, ka thënë se nuk është e lehtë për një diplomat gjerman të jetë në një ceremoni të tillë. Ka shpjeguar se para se të zhvendosej me punë në Kosovë, kur dilte me vajzën e tij 4-vjeçare nëpër Berlin, nuk e dinte se si t’ia shpjegonte faktin se sinagoga ruhej nga policia. Sipas tij, Gjermania dhe shtetet e tjera duhet të punojnë shumë për një të ardhme më të mirë.
“Për mua, të jem këtu sot më jep shpresë e dëshmi për një të nesërme më të mirë për të cilën po punojmë shumë”, ka thënë ai.
Në emër të familjeve kosovare audiencës i është drejtuar Lekë Rezniqi, stërnipi i Arsllan Rezniqit, kosovarit të parë me titullin “Fisnik mes kombeve” i dekoruar nga instituti “Yad Vashem” për kontributin e tij në shpëtimin e hebrenjve në Kosovë. Ai ka treguar rrëfimin familjar të shpëtimit të hebrenjve e po ashtu ka shpalosur edhe rrëfimin e zbulimit të kësaj pjese të historisë duke përmendur që ka edhe shumë familje të tjera shqiptare që kanë shpëtuar hebrenjtë. Ka treguar se më 1990 ish-kongresisti amerikan, Jospeh DioGuardi, dhe kongresisti i ndjerë amerikan, Tom Lantosh, ishin zyrtarët e parë amerikanë, të cilët kanë vizituar Shqipërinë gjatë periudhës komuniste dhe janë takuar atje me diktatorin Ramiz Alia.
“Ky i fundit u prezantoi dokumente të panjohura për opinionin për të gjithë hebrenjtë që kanë qenë të strehuar në Shqipëri dhe nuk kanë qenë të persekutuar. Dy zyrtarët amerikanë pastaj i dërguan ato në institutin përkujtimor ‘Yad Vashem’ në Izrael, tek e vërtetuan autenticitetin e tyre. Dhe natyrisht, privatisht e ndjera Xhangyle Iljazi së bashku me vëllain e saj Tanerin filluan hulumtimet për këtë pjesë të historisë së Kosovës nga fundi i viteve ‘70”, ka thënë Rezniqi. Ka shpjeguar historinë familjare të shpëtimit të mjekut Haim Abravanel, teksa ka rrëfyer po ashtu edhe për interesimin e pasardhësve të tij për familjen Rezniqi në luftën e fundit në Kosovë.
“Dua ta mbyll duke riktheksuar rëndësinë e vazhdimit të hulumtimeve për këtë histori në vendin tonë, gjë që na duhet shumë, ashtu sikurse edhe edukimi për Holokaustin, për çka jam i angazhuar thellë dhe me devotshmëri për gjeneratat e ardhshme”, ka thënë Rezniqi.
Në ceremoni sopranoja Besa Llugiqi e shoqëruar në piano nga Valton Beqiri ka interpretuar këngë që njihen si himne joformale të Izraelit në kujtim të viktimave. Një monolog nga ditari i Anne Frank është interpretuar nga aktorja Fitore Jashari. Krejt në fund janë ndezur gjashtë qirinj për gjashtë milionë viktimat e Holokaustit.
