Rohde: Asociacioni është një lloj i autonomisë që nuk e kërcënon sovranitetin e Kosovës
Të gjithë ata që shprehin shqetësime se Asociacioni i komunave me shumicë serbe është entitet për një etni në një shtet multietnik kanë të drejtë, sikur të mos ishin nënshkruar marrëveshje të cilat ofrojnë krijimin e tij, ka thënë ambasadori i Gjermanisë në Kosovë, Jorn Rohde. Në intervistën e dhënë emisionit “Interaktiv” të KTV-së, Rohde ka thënë se për të ecur para palët duhet të respektojnë marrëveshjet. Ai ka konfirmuar qëndrimin e Gjermanisë, por edhe të shteteve që e kanë njohur shtetin e Kosovës se nuk do të ketë bosnjëzim e as Republikë Serbe. Ai po ashtu ka rikthyer në vëmendje planin franko-gjerman.
“Një OJQ gjermane së bashku me Institutin Evropian për Paqe së voni e kanë publikuar një propozim për Asociacionin, i cili shumë qartë është hartuar të jetë në harmoni me aktgjykimin e Gjykatës Kushtetuese nga 2015-a, e cila gjithashtu parasheh disa kompetenca në fushën e shëndetësisë dhe arsimit e mbase edhe planifikim. Dhe kjo e gjitha është në harmoni me ligjet e Kosovës”, ka thënë Rohde.
I pyetur nëse Asociacioni nënkupton vetëqeverisje, Rohde ka thënë se “është një lloj i autonomisë në disa sfera që nuk e kërcënon integritetin territorial apo sovranitetin e Kosovës.
KOHA: Le ta fillojmë këtë intervistë me atë që tashmë shënojmë 10 ditë prejse barrikadat në rrugë janë vendosur në veri të vendit nga serbët. Cili është qëndrimi gjerman kur shohim barrikada të vendosura, kur shohim se Policia nuk mund t’i kryejë funksionet e saj, kur gazetarët sulmohen, fatkeqësisht edhe sot kishte një sulm ndaj gazetarëve të Klan Kosovës në veri të Kosovës, dhe pra, kur shohim që lëvizja e lirë po pengohet. Çfarë qëndrimi keni ju për këto z. ambadador?
ROHDE: Duke iu përgjigjur pyetjeve tuaja rreth sulmeve ndaj gazetarëve, unë veçse e kam kritikuar të premten e kaluar. Është e papranueshme, absurde dhe e turpshme ndaj njerëzve që po e bëjnë punën e tyre në një shtet demokratik. Sa u përket barrikadave, qëndrimi ynë është i qartë. Ato janë të paligjshme dhe duhet të largohen sa më shpejt që të jetë e mundur nga ata që i kanë vendosur.
KOHA: Kryeministri Kurti sot tha që po presin nga KFOR-i për t’i larguar barrikadat, por nuk do ta tolerojnë këtë gjendje edhe për një kohë të gjatë. A frikësoheni që situata mund të përshkallëzojë?
ROHDE: KFOR-i është aty dhe ai ofron një ambient të sigurt dhe lëvizje të lirë. Kështu që jam optimist që do të realizohet shpresoj sa më parë që të mundet, sepse e fundit që na duhet është një përshkallëzim i mëtejmë i situatës. Qeveria e Kosovës e ka depërshkallëzuar situatën. Siç e dini, duhej të mbaheshin zgjedhjet. Dhe tash kërkoj që në veri njerëzit t’i thërrasin mendjes e sidomos lidershipit.
KOHA: Por kjo gjë nuk po ndodh duke përfshirë ministren tuaj të Jashtme, Annalena Barboeck, e cila më 11 dhjetor tha se Kosova ka ulur tensionet me vendimin për shtyrje të zgjedhjeve. Po ashtu, ajo shtoi se retorika e Serbisë e bëri të kundërtën... Ndërkohë që gjendja pas 10 ditëve po vazhdon të jetë e njëjtë....
ROHDE: Ju keni të drejtë. Si mund ta them. Njerëzit që jetojnë atje po vuajnë, sepse pikat kufitare janë të mbyllura, shkollat janë të mbyllura. Keni barrikada bllokuese dhe nuk mund të lëvizni aq. Ka njerëz në veri dhe do të nënvizoja që ata po vuajnë më së shumti dhe janë bërë një top goditjeje nga politika. Kështu që, tash sidomos, meqë po vijnë Krishtlindjet, këto barrikada duhet hequr sa më parë që të jetë e mundur. Na duhet dialog dhe jo konfrontime.
KOHA: Si e shihni ju: pse e gjithë kjo pra po ndodh. Kur shohim se Qeveria e Kosovës i ka shtyrë zgjedhjet në veri, siç është kërkuar nga komuniteti ndërkombëtar, ndërkohë që situata është më e keqe, është përkeqësuar me disa barrikada që janë shtuar prejse Qeveria e Kosovës i ka shtyrë zgjedhjet për t’i lënë vend dialogut...
ROHDE: Është e vështirë për mua të spekuloj, por nuk ishin vetëm ndërkombëtarët po edhe Qeveria vetë e kuptoi se kushtet për zgjedhje në veri nuk ishin pjekur. Pa kandidatë, pa votues, çështje të sigurisë, qasja në vendvotime ishte në rrezik. Kështu që ishte një vendim i drejtë për shtyrje të zgjedhjeve, siç i keni shtyrë zgjedhjet për arsye të tjera, kur kishim krizën me Covid-19. Unë mund vetëm të spekuloj se njerëzit, disa forca, janë të interesuar në përshkallëzim të situatës. Qeveria ime qëndron sigurisht me Qeverinë e Kosovës për ta depërshkallëzuar situatën. Ata që janë përgjegjës për barrikadat duhet ta mendojnë mirë që po e bëjnë popullatën e tyre të vuajë.
KOHA: Kur e përmendët që në veri ka njerëz që përballen me hallet e përditshme që i kanë: ne po ashtu po e shohim që përfaqësimi politik i tyre që është dominuar për më shumë se një dekadë nga Lista Serbe, po qëndron i vendosur me atë çfarë po ndodh në veri. Çfarë pikëpamjesh keni për atë se përfaqësimi politik i serbëve të Kosovës po e mbështet aq fort barrikadimin e rrugëve në veri të Kosovës?
ROHDE: Shiko, unë kërkoj nga secila forcë politike depërshkallëzimin e situatës dhe sjellje racionale. Kurdo që dikush arrestohet, sikurse është rasti i javës së kaluar me rastin e një ish-anëtari të Policisë së Kosovës, me origjinë serbe, që zgjoi jehonë të madhe për represion ndaj serbëve, por kur javën e kaluar një politikane serbe nga Kosova, zonja Trajkoviq po mbahej nga Policia serbe në kufi, kishte një qetësi absolute nga të njëjtit politikanë. Kështu që varet nga përvoja politike apo se kur kritikoni dikë. Dhe këtë unë nuk e gjej si një rrugë para duke zbatuar standarde të dyfishta. Kështu që, ky ishte vetëm një vështrim i cili vë në pikëpyetje shumë çështje. Madje pashë edhe shumë anëtarë të shoqërisë civile nga komuniteti serb duke kritikuar për mënyrën se si ishte mbajtur në kufi zonja Trajkoviq në kufi dhe pashë raportime se vajza e saj po ashtu ishte marrë në pyetje në Aeroportin e Beogradit. Kështu që, ju lutem, nëse kritikoni diçka, ju lutem mos aplikoni standarde të dyfishta...
KOHA: Pra, sipas kësaj, të gjithë kundërshtarët e z. Vuçiq këtu në Kosovë po kërcënohen?
ROHDE: Duket ashtu. 10 ditë më parë Qeveria e Kosovës e ngarkoi zotërinë Nenad Rashiq si ministër. Retorika që dëgjuam rreth tij nga Serbia është po ashtu siç ka thënë ministrja ime gjermane, retorikë e përshkallëzimit dhe e papranueshme.
KOHA: Derisa po flasim, KFOR-i është duke e shqyrtuar kërkesën e qeverisë së Aleksandar Vuçiqit për kthimin e gati 1 mijë ushtarëve serbë në Kosovë, duke u bazuar në atë çfarë e citon Vuçiqi, Rezolutën 1244. Cili është qëndrimi gjerman në këtë çështje?
ROHDE: Siç e dini, ministrja ime e ka thënë qartë, është kërkesë e papranueshme. Është thënë thjesht: një kërkesë absurde. Kemi Rezolutën 1244. Janë disa paragrafë që ishin aplikuar në gjendjen e atëhershme. Për ne si Gjermani dhe të gjitha ato vende që e kanë njohur Kosovën e pavarur, ne e njohim Kosovën si vend të pavarur. Është e paimagjinueshme që në një vend të pavarur ne do të bënim diçka kundër dëshirës së një vendi të pavarur. Prandaj e konsiderojmë atë kërkesë të papranueshme.
KOHA: Prandaj edhe nuk do të shkojë para, sepse NATO-s i duhet konsensus për një vendim të tillë...
ROHDE: Po. Ky është qëndrimi ynë i qartë, nuk është vetëm qëndrim i yni. Mendoj se edhe SHBA-ja ka një qëndrim të ngjashëm.
KOHA: Çfarë vihet në pikëpyetje këtu në Prishtinë sa i përket gjendjes në veri. Shohim disa njerëz që barrikadojnë rrugët, KFOR-i në të kaluarën ka demonstruar se është i aftë për të menaxhuar të tilla kriza. Pse nuk largohen barrikadat kur shohim vetëm disa njerëz duke qëndruar para tyre?
RHODE: Këtë pyetje duhet t’ia adresoni KFOR-it, nuk është punë e imja të spekuloj, por jam i sigurt që KFOR-i do të bëjë një analizë, sepse është mandati i tij për të ofruar lëvizje të lirë.
Nganjëherë është mirë të pritet çasti i duhur. Siç e ka thënë KFOR-i, kërkojmë nga akterët politikë të gjejnë zgjidhje dhe nganjëherë më vjen keq që është mungesa e dialogut politik, madje edhe në Kosovë mes akterëve të ndryshëm. Nganjëherë duke mos e hapur telefonin këtu për të biseduar direkt me Beogradin. Na duhet më shumë dialog dhe ta hapim telefonin e të thuhen gjërat qartë.
KOHA: A po sugjeroni se kjo ka ndodhur së fundmi, që Qeveria e Kosovës nuk e ka hapur telefonin?
ROHDE: Nuk e di. Nuk kam parë evidencë që ka pasur thirrje direkte. Mendoj se veçanërisht liderët politikë kanë përgjegjësi për popullatën dhe ju duhen kanale direkte të komunikimit. Jemi në shekullin e 21-të dhe duhet të jetë e mundshme të flasim drejtpërdrejt mes njëri-tjetrin. Pra, kush po vuan: janë prapë njerëzit në veri kryesisht që nuk mund t’i dërgojnë fëmijët në shkolla. Natyrisht se ka forca që nuk janë të interesuara të depërshkallëzohet situata, por ne duhet t’i forcojmë ato procese që depërshkallzojnë situatën.
KOHA: Kemi zyrtarë të qeverisë që edhe në këtë studio na thonë në mënyrë të vazhdueshme se kur flasim me përfaqësuesit serbë të Kosovës, përveç Listës Serbe, ata ndihen të frikësuar, të intimiduar nga grupe kriminale që veprojnë në veri të Kosovës, por edhe në të tjera pjesë të vendit. Si dhe çfarë mund të bëjnë më shumë autoritetet e Kosovës për të komunikuar më drejtpërdrejt me serbët e Kosovës, siç po thoni ju, z. ambasador?
ROHDE: Mënyra më e mirë si në çdo rast është ndërtimi i mirëbesimit. T’i dëgjosh brengat e popullsisë minoritare. Më kujtohet se kur u emërua ministri i ri për Kthim dhe Komunitete, një nga qëndrimet e tij të para ishte: ‘Ju lutemi, shtyni zgjedhjet!’. Dhe, Qeveria dëgjoi propozimin e ministrit Rashiq. Kështu pra duhet të jetë. Ju dëgjoni shumë zëra të tyre dhe pastaj bëni një gjykim e posaçërisht në një ambient toksik ku është shumë vështirë për të komunikuar. Ku ka njerëz që e dinë se çka ndodh tek popullata minoritare dhe prandaj duhet të komunikojmë me ta. Kjo është e rëndësishme.
KOHA: Por, në veri të Kosovës është bërë tash goxha vështirë nga çfarë shohim tani. Gati 10 vjet pas fillimit të integrimit të serbëve në institucionet e sigurisë, sistemit gjyqësor, prokurorial, përmes një vendimi të diktuar politik, papritmas, këta zyrtarë kanë dhënë dorëheqje të nxitur nga ndikimi politik. Tani, në baza ditore ne flasim se si të ruhet pavarësia në gjyqësor, institucione të sigurisë dhe si këto institucione duhet ta ruajnë pavarësinë nga interferimi i politikës. A ju duket se ajo marrëveshje ka rënë përtokë tashmë pas dorëheqjeve që i kemi parë në veri?
ROHDE: Po. Përshkrimi juaj i situatës aktuale është korrekt. Ne kemi një status quo të re, e cila është shumë e pafavorshme, sepse 10 vjet të riintegrimit po kërcënohen. Dhe nuk e di se si mund t’i zëvendësoni ju ata, sidomos gjyqtarët dhe prokurorët. Kështu që thirrja ime është që të arrijmë një marrëveshje sa më shpejt që të mundemi. Po ashtu pajtohem me ju se jo të gjitha këto dorëheqje kanë ndodhur vullnetarisht. Duket se ka një presion të koordinuar po ashtu.
KOHA: Nga kush?
ROHDE: Presion që vjen nga Serbia. Prandaj, na duhet dialogu dhe që Qeveria të arrijë tek serbët dhe që sa më parë që është e mundur dhe të kundërshtojë këtë hap.
KOHA: Kur flasim hapur për parimet, në mënyrë të sinqertë, për sundimin e ligjit, rikthimi i gjithë atyre që dhanë dorëheqje të diktuar nga një vendim politik, a nuk do të binte ndesh ta kontradiktonte vetë sundimin e ligjit apo ju mendoni se duhet bërë kompromis këtë herë?
ROHDE: E dini, prapë. Kjo është pyetje hipotetike. Cili është qëllimi kryesor. Qëllimi kryesor është të ketë një zhvillim paqësor e prosperues të Kosovës. Kosovës si shtet i plotë multietnik e sovran. Ai është qëllimi i madh. Si e arrini atë, këtë duhet ta vendosë Qeveria e Kosovës. Por sundimi i ligjit që e përmendët duhet të zbatohet posaçërisht që minoritetet të ndihen se janë në shtëpinë e tyre në këtë shtet. Prapë, 90 për qind në Kosovë i përkasin një etnie dhe pjesa e mbetur minoritetet e tjera etnike. Pra, t’iu jepet ndenja se janë në shtëpi. Dhe prapë ndërkombëtarët, duke përfshirë edhe veten, në ngjarje të ndryshme, me deklarata të QUINT-it, kemi kërkuar zbatimin e vendimit për tokat e Manastirit të Deçanit. Ky është vendim i gjykatës së Kosovës. Ne kemi kërkuar në vazhdimësi zbatimin e tij. Pesë qeveri të njëpasnjëshme nuk kanë bërë asgjë. Natyrisht se ky vendim kësaj qeverie i ka mbetur nga qeveritë e kaluara, por nëse nuk e respektoni një vendim të gjykatës, ju e minoni kredibilitetin tuaj kur flisni për sundimin e ligjit. Dhe veçanërisht ai vendim i cili është test për komunitetet minoritare se sa e sinqertë është qeveria me ligjet që nuk janë në mënyrë partikulare të pëlqyeshme për shumicën.
KOHA: Në anën tjetër, ne e shohim se 2/3 e serbëve të Kosovës që jetojnë në pjesën jugore të vendit nuk janë dorëhequr dhe jetojnë në një ambient të qetë. Si e shihni ju këtë?
ROHDE: Kjo tregon... Javën e kaluar është publikuar një anketë të cilën e ka financuar Gjermania, ku jetojnë komunitetet të ndryshme, sikurse në Kamenicë, Graçanicë, dhe ndonëse rezultatet nuk më kanë befasuar në nivelin makro, kishte shumë kuptim të ngjashëm mes komuniteteve. Por, po ashtu, e kam parë që komunitetet minoritare kanë ndjenjën që kërkesat e tyre nuk po adresohen plotësisht. Kështu që nuk është krejtësisht keq. Pra, pozitivja është se mund të jeni bashkë shumë mirë, kjo është ideja kryesore e Evropës. Shumicë apo pakicë, nuk ka rëndësi. Evropa ka kufij të hapur dhe koncepti që një grup etnik duhet të jetojë në një shtet është një koncept i shekullit 19. Shteti-komb është një entitet shumë divers, një entitet shumë etnik e shumë gjuhësor. Ky është realiteti i Evropës dhe ne duhet ta kultivojmë në këtë rajon.
KOHA: Kryeministri ynë po e thotë pothuajse të njëjtën gjë kur ai shpreh kundërshtimin e tij kundër Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe. Ai në thelb po thotë se nuk na duhet një entitet vetëm për një etni. Kosova është një shtet multietnik dhe rrjedhimisht, krijimi i një entiteti të ri vetëm sa do t’i forconte ndarjet. Çfarë vështrimi keni ju për këtë?
ROHDE: Vështrimi im për këtë nuk do të kishte rëndësi. Do të thosha se ai ka të drejtë nëse nuk do të kishim nënshkruar marrëveshje të cilat ofrojnë krijimin e Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe. Ju keni pra pacta sun servanda apo marrëveshjet duhet të mbahen, dhe ky është një realitet. Dhe nga vij unë, në Gjermani, kemi një grup minoritar të danezëve. Ata kanë asociacionin e vet. Kanë spitale dhe të gjitha. Ata marrin para nga Danimarka. Dhe shumë gjermanë i dërgojnë fëmijët në shkollat e tyre, që janë më mirë të pajisura sesa shkollat gjermane..
KOHA: Ky është një shembull i këndshëm, zotëri ambasador, por në të njëjtën kohë, Gjermania dhe Danimarka e respektojnë integritetin territorial të njëra-tjetrës. E respektojnë pavarësinë e njëra-tjetrës dhe e njohin njëra-tjetrën. Ndërkohë, siç biseduam në pjesën e parë të intervistës, Serbia jo vetëm që nuk e njeh pavarësinë e Kosovës, por shkakton telashe në territorin e Kosovës. Shqetësimet janë se nëse krijoni një asociacion të tillë, prej katër komunave, për të cilat për një kohë të gjatë nuk kemi ushtruar sovranitet të plotë, Qeveria e Kosovës do të mund të krijonte një entitet të ri, siç e quan kryeministri ynë, një Bosnjë të re apo bosnjëzimi i Kosovës. A mos frikësoheni se zbatimi i marrëveshjes së tillë do të krijonte një entitet që do ta rrezikonte edhe më tej sovranitetin e Kosovës, zotëri ambasador?
ROHDE: Keni të drejtë, situatat janë krejtësisht ndryshe. Por, ne e kemi lidhur marrëveshjen me Danimarkën katër vjet, pasi e kishim okupuar, pas Luftës së Dytë Botërore. Pra kemi histori të gjatë luftërash dhe tash, natyrisht, gjithçka është në rregull. Por sërish, kemi nevojë t’i respektojmë marrëveshjet ashtu që të ecim para. Kategorikisht e refuzoj bosnjëzimin, apo këtë republikë serbe..., sa herë e kam thënë unë dhe kolegët e ambasadave të tjera se, qartazi, kjo nuk është Republikë Serbe. Dhe një OJQ gjermane, së bashku me Institutin Evropian për Paqe së voni e kanë publikuar një propozim për Asociacionin, i cili shumë qartë është hartuar të jetë në harmoni me aktgjykimin e Gjykatës Kushtetuese nga 2015-a, e cila gjithashtu parasheh disa kompetenca në fushën e shëndetësisë dhe arsimit e mbase edhe planifikim. Dhe kjo e gjitha është në harmoni me ligjet e Kosovës. Kjo është e para, dhe e dyta...
KOHA: A është kjo vetëqeverisje, zoti ambasador?
ROHDE: Është një lloj i autonomisë në disa sfera që nuk e kërcënon integritetin territorial apo sovranitetin e Kosovës. Dhe, e përmirëson një situatë ku tash e keni realitetin e strukturave paralele, që nuk janë përherë të kontrolluara nga Qeveria e Kosovës, e më pas e keni një strukturë që është plotësisht me rregullativat kosovare. Unë vetëm mund të them: ku është problemi këtu?
KOHA: Kjo do të thotë pra se gjendja çfarë e kemi tash në veri është e ndërlidhur me këtë, ngase Serbia do që ata të shtyjnë një diçka, duke thënë se mund ta kërcënojmë një pjesë të territorit tuaj, në mënyrë që të fitohet diçka që ka shumë kohë kërkohet nga Serbia.
ROHDE: I gjithë diskutimi ynë këtu është që të përmbushen marrëveshjet e kaluara, në kërkim të zgjidhjeve inovative. E keni parë propozimin evropian i frymëzuar nga Gjermania e Franca, e dini... që u përpoq t’i çonte gjërat para. Të gjitha këto propozime i përfshijnë marrëveshjet nga e kaluara, Asociacioni i Komunave me Shumicë Serbe. Ato e sigurojnë një shteg përpara për Kosovën dhe e dini.... ne duam, e në veçanti Gjermania... keni pasur vizita nga Gjermania. E kemi pasur samitin në Berlin, për Procesin e Berlinit. E keni pasur këtë propozim tash për statutin e asociacionit... të gjitha këto, të themi, janë të shtyra nga Gjermania, apo janë ide gjermane për ta shtyrë Kosovën më afër strukturave euroatlantike.
KOHA: A është ky propozim i përfshirë në planin franko-gjerman?
ROHDE: Ky nuk është propozim gjerman. Një OJQ gjermane, Fondacioni Ebert që e botoi atë së bashku me Institutin Evropian për Paqe... siç e kuptoj unë, ky është një mjet, që Qeveria e Kosovës, pra një qeveri sovrane mund ta përdorë si projekt ideor për ta zgjidhur situatën dhe përherë duke e respektuar Kushtetutën e Kosovës.
KOHA: Qeveria e Kosovës ka thënë se plani franko-gjerman e paraqet një bazë të mirë për marrëveshje. Si e shihni të ardhmen e këtij plani dhe pse është kaq jotransparent? Flasim për transparencën përditë... e di se diplomacia jo përherë i zbulon të gjitha copëzat e negociatave. Por ka javë që në mediume qarkullojnë numër i madh projektesh e nuk shohim fare transparencë në këtë drejtim.
ROHDE: Nuk po komentoj as statusin as projektet vetëm mund të them se dy palët e interesuara plus Bashkimi Evropian që praktikisht i lehtëson bisedimet mbi këtë propozim janë pajtuar ta ruajnë konfidencialitetin. Dhe e respektoj këtë. Problem për mua, në këtë pjesë të botës, janë fjalët pa pronarë. Dhe më me qejf do ta doja mungesën e transparencës në fillim, për shkak se nëse ka marrëveshje për këto propozime, atëherë mund të flisni për to, sepse e kemi një marrëveshje bazike mes palëve të interesit.
Në të shumtën e kohës ballafaqohemi me situatën kur kemi pikëvështrime krejtësisht të kundërta dhe është synimi ynë që t’i shtyjmë të dyja palët drejt marrëveshjes që u sjell dobi të dyja palëve, e në veçanti për popullin.
KOHA: Kur thoni në dobi të të dyja palëve – një nga çështjet për diskutabile në Kosovë për marrëveshjen me Serbinë është çështja e AKS-së. Javën e kaluar, për vizitë në Kosovë, ishin diplomatët amerikanë, dhe z. Escobar tha se nëse Qeveria nuk e zbaton çështjen e AKS-në, “do të gjenden partnerë alternativë, shoqëria civile, bashkësia afariste, etj.”, po e parafrazoj, mbase do ta keni dëgjuar deklaratën e tij.
ROHDE: Po.
KOHA: Cili është pozicioni i Ambasadës gjermane në Kosovë? A mund ta zbatoni një marrëveshje me partnerë alternativë nëse Qeveria e Kosovës nuk do ta zbatojë atë?
ROHDE: Është një OJQ gjermane, një fondacion, që tashmë e ka hartuar një propozim. Pra, kjo rrjedh nga shoqëria civile dhe siç e thashë më herët, kjo është zgjedhje e Qeverisë nëse e pranon ose jo, sepse duhet ta zgjidhni një problem. E keni një obligim kontraktual. Miqtë tuaj më të mirë ju thonë se duheni të ndërmerrni diç në atë drejtim...
KOHA: E çka nëse Qeveria zgjedh të mos veprojë në harmoni me këtë?
ROHDE: Ta them troç: nuk shoh asnjë zgjidhje që nuk e adreson këtë propozim... madje edhe Qeveria, para disa javësh iu bashkua deklaratës evropiane në Bruksel ku thuhet se krejt marrëveshjet paraprake duhen respektuar... të gjitha.
KOHA: Brenga e vetme në këtë drejtim është se a po flasim për të drejtat e serbëve të Kosovës apo të drejtave të Serbisë në Kosovë?
ROHDE: Jo, po flasim për të drejtat e serbëve të Kosovës. Për ne, Kosova është shtet sovran.
KOHA: Por në bazë të asaj që rrodhi nga i ashtuquajturi plan franko-gjerman, Kosova dhe Serbia nuk e njohin në formë eksplicite njëra-tjetrën. Serbia në fakt nuk e njeh Kosovën në formë eksplicite.
ROHDE: Më lejoni të përgjigjem me një krahasim: kur të dyja Gjermanitë kanë ekzistuar, ne, Gjermania Perëndimore kurrë nuk e njohëm atë Lindore, por hapi i madh para kur e arritëm marrëveshjen e parë bazë ishte se e kishim bilateralizuar problemin tonë. Pra s’ishte më çështje e palëve të treta. Posa u arrit kjo marrëveshje bazë, shtetet e treta i themeluan marrëdhëniet diplomatike me Gjermaninë Lindore, se më nuk kishte ndonjë rëndësi.
KOHA: Keni besimin se do të arrihet marrëveshja mes Kosovës dhe Serbisë? A është reale të pritet që kjo të ndodhë në pranverë, që në mars të vitit që vjen ta kemi një marrëveshje të arritur?
ROHDE: Po ta kisha një sferë xhami, e nuk e kam... Unë shpresoj se do të arrihet. Unë jam pjesë e profesionit që i shikon gotat gjysmë të mbushura dhe po shoh se ka shumë kapital politik, investuar nga miqtë më të mirë të Kosovës që të shtyhet para një marrëveshje. Ajo që na duhet është që dy palët kryesore të interesit, Serbia e Kosova, të pajtohen për diçka. Po përpiqemi të ndihmojmë sa më shumë që mundemi... e përmenda më parë integrimin rajonal nëpërmjet Procesit të Berlinit. Ju duam në Evropë, por edhe ju, Serbia a Kosova duhen ndërmarrë diçka për të lëvizur andej. Ne mund t’jua ofrojmë këshillat dhe mjetet, por i gjithë Ballkani Perëndimor...e dini kancelari im... sa më shpejt aq më mirë... ky ka qenë vit vendimtar për Kosovën, aplikimi në KiE, aplikimi për anëtarësim në BE... do ta kemi liberalizimin e vizave brenda një viti. Aplikacionet nuk janë ende në realizim, por, siç e tha kryeministri dje: treni është nisur nga stacioni dhe i ftoj të gjithë që të hipin në të... dhe Qeverinë e Kosovës që të bëjë çmos për ta përshpejtuar trenin me vendime që sjellin progres.
KOHA: Kryeministri gjithashtu tha, kur Kosova e paraqiti aplikacionin për anëtarësim në BE, se është reale të besohet se brenda 10 vjetësh do të jemi pjesë e BE-së. Çfarë mendoni ju?
ROHDE: Shumë pyetje hipotetike. Së fundmi kemi pasur një anketim për anëtarësimin e mundshëm në BE... dhe me ritmin aktual të reformave mund të marrë ndërmjet 15 dhe 55 vjetësh. Qeveritë në shtetet e ndryshme duhet t’i përshpejtojnë reformat për çështje të ndryshme. Pra, progresi mbështetet mbi meritat dhe janë edhe detyrat që BE-ja duhet t’i kryejë. Edhe ne duhet ta reformojmë veten. Duhet ta reformojmë të drejtën e votimit... gjashtë anëtarë të rinj... po qe se mbetet në fuqi e drejta e vetos për disa çështje, kjo mund ta gjymtojë BE-në.
