Njerëzit kudo kërkojnë punë të mira, të ardhura më të larta dhe aftësi për të qetësuar tronditjet me kursimet e tyre - të paktën si një linjë e parë e mbrojtjes. Aktivistët e klimës që marshojnë me sindikatat e punëtorëve e kuptojnë këtë. Kështu bën edhe presidenti amerikan, Joe Biden, i cili u bë kryelajm me deklaratën "Kur mendoj për klimën, mendoj për punë". Është koha e fundit që BE-ja të ndjekë shembullin
Politika klimatike është në një pikë kritike. Shkencëtarët kryesorë në botë shohin një dritare që mbyllet me shpejtësi për të shmangur shkatërrimet më të këqija të ngrohjes globale. Me miratimin e Aktit të Reduktimit të Inflacionit (IRA) vitin e kaluar, Shtetet e Bashkuara më në fund kanë ndërmarrë veprime të brendshme kuptimplota për të reduktuar emetimet. Tani Evropa po përpiqet të përgjigjet njashtu.
Por qasja ngushtësisht teknike që mbizotëron në Bashkimin Evropian – dhe veçanërisht në Gjermani, shtetin më të madh anëtar të saj – po e drejton Evropën drejt shtresave fiskale dhe trazirave sociale. Për të hartuar një kurs më të sigurt dhe më të qëndrueshëm, politika klimatike duhet të lidhet me një politikë më të gjerë ekonomike dhe veçanërisht fiskale. Me fjalë të tjera, veprimi kuptimplotë i klimës kërkon një strategji të gjerë ekonomike.
Deri më sot, qeveritë evropiane janë bashkuar rreth një përgjigjeje inxhinierike për të luftuar ndryshimet klimatike. Plani “Fit for 55” i Komisionit Evropian, për shembull, e zbërthen problemin në pjesë të vogla, të menaxhueshme, duke krijuar objektiva për sektorë individualë dhe duke përcaktuar se sa mund të arrijnë zgjidhjet e ndryshme të reduktimit të karbonit, të marra të izoluara. Përgjigjja e shfaqur ndaj IRA-s qartëson këtë paradigmë, me procedura më të shpejta planifikimi dhe më shumë liri veprimi për subvencionet industriale, por nuk e ndryshon atë.
Kjo paradigmë nuk është e verbër ndaj shqetësimeve sociale. Por edhe këtu mbizotëron një mentalitet që favorizon rregullimet teknike. Për ta bërë çmimin e karbonit të pranueshëm, futni një divident karboni. Për të trajtuar varfërinë energjetike, krijoni një përfitim monetar të testuar nga mjetet. Për të zbutur frikën e papunësisë në industrinë e karburanteve fosile, krijoni një program trajnimi për aftësitë e gjelbra. Lista vazhdon.
Ndërsa mbushin një boshllëk të rëndësishëm, këto politika janë një jehonë e frikshme e të ashtuquajturve shoqërues të Rrugës së Tretë në vitet 1990 dhe fillimin e viteve 2000. Në atë kohë, votuesve iu tha të mos shqetësoheshin për humbjen e vendeve të punës për shkak të automatizimit dhe globalizimit. Mundësi të reja dhe më të mira ishin në horizont. Punëtorët mund të regjistroheshin për programe rikualifikimi dhe përfitimet e mirëqenies do t'i mbështesnin derisa të fitonin aftësi të kërkuara.
Ne e dimë se si përfundoi ajo histori. Rezulton se punët e paguara mirë mund të zhduken dhe të zëvendësohen nga punë me pagë të ulët dhe të pasigurt. Rajone të tëra mund të përjetojnë rënie afatgjatë, gjë që ndodhi në shumë ekonomi të përparuara. Pasi e përjetuan këtë, shumë punëtorë votuan në përputhje me rrethanat.
Politika klimatike nuk duhet të bjerë në të njëjtën kurth. Rritja e valës së dekarbonizimit, si globalizimi dhe automatizimi para tij, nuk do t'i ngrejë automatikisht të gjitha varkat. Sigurisht që nuk ka asnjë shkëmbim ndërmjet prosperitetit dhe mbrojtjes së klimës në afat të gjatë; ne mund të lulëzojmë vetëm në një planet të shëndetshëm. Por në periudhën e tranzicionit, largimi nga lëndët djegëse fosile do të rrisë kostot dhe paqëndrueshmërinë ekonomike, për shkak të çmimeve më të larta të energjisë, pengesave të përkohshme, ndryshimit të modeleve tregtare ose paqëndrueshmërisë financiare.
Vetëm një ndryshim rrënjësor i mentalitetit mund të largohet nga Rruga e Tretë 2.0. Dekarbonizimi duhet të shoqërohet me punë të mira, paga të larta dhe siguri ekonomike dhe asnjë rajon nuk mund të lihet pas. Një problem në të gjithë ekonominë kërkon lidhjen e politikës klimatike me politika më të gjera ekonomike dhe fiskale. Duke u fokusuar ekskluzivisht në reduktimin e emetimeve, shkretojmë pyllin e dendur.
Ndërsa një dividendë klimatike mund të përfitojnë familjet me të ardhura të ulëta, investimi në arsim ka të ngjarë të çojë në punë më të mira dhe paga më të larta për të gjithë. Po kështu, përmirësimi i kushteve të pagave dhe punësimit në sektorin publik – të cilat, në krahasim me vendet e tjera të BE-së, janë relativisht të varfra në Gjermani – do të forcojë standardet e tregut të punës. Dhe një ringjallje e politikës rajonale, duke u mbështetur në programet e BE-së si Fondi Social i Klimës ose Fondi më i vjetër i Kohezionit, mund të jetë i nevojshëm për të siguruar që prosperiteti të shpërndahet në mënyrë të barabartë brenda dhe midis vendeve.
Një qasje në të gjithë ekonominë mund të duket e panevojshme komplekse, por nuk ka rrugë të shkurtër. Ndalimi i ndryshimeve klimatike do të kërkojë ndryshime drastike në sjelljen njerëzore dhe në ekonomitë tona. Nëse këta imperativë ndeshen me një pasiguri të gjerë, si njerëzit ashtu edhe qeveritë mund të mposhten shpejt. Kjo u bë e dukshme gjatë krizës së kostos së jetesës të vitit të kaluar. Edhe në Gjermani, 40% e popullsisë nuk kishte kursime të konsiderueshme për t'u rikthyer. Kur çmimet më të larta të energjisë dhe ushqimeve ranë dhe inflacioni arriti 3-4 herë nivelin normal të tij, Qeveria gjermane, si të tjerët në Evropë, nuk kishte zgjidhje tjetër veçse të ofronte mbështetje masive fiskale.
Nuk ka nevojë të jesh një skifter fiskal për të pranuar se lansimi i paketave mbështetëse të kësaj shkalle sa herë që transicioni klimatik godet një zonë shkëmbore, është i paqëndrueshëm. Veprimi parandalues do të ishte më efikas sesa mbështetja në paketat e shpëtimit. Reduktimi i frikës dhe ankthit ekonomik do të ndihmonte gjithashtu në ndërtimin e shumicës për vetë një tranzicion të përshpejtuar klimatik.
Arritja e punësimit të plotë të përhershëm, pagave të mira edhe në fund të shpërndarjes, si dhe siguria ekonomike kërkojnë një qasje të re ndaj rregullave fiskale. Kapaciteti shpenzues afatshkurtër nuk është problemi: rregullat fiskale në BE kanë provuar fleksibilitetin e tyre në emergjencat e fundit. Përkundrazi, në nivel evropian, veprimi parandalues kërkon tejkalimin e obsesionit të padobishëm me raportin e borxhit ndaj PBB-së të qeverive kombëtare. Në vend të kësaj, politikëbërësit duhet të përqendrohen në tregues makroekonomikë më të rëndësishëm si bilanci fiskal primar (i cili përjashton shërbimin e borxhit), si dhe në tregues më kuptimplotë të prosperitetit afatgjatë, siç është gatishmëria me karbon zero të aktiveve të bllokut.
Në Gjermani, ku Schuldenbremse (frenimi i borxhit) është kushtetues, veprimi parandalues mund të marrë formën e largimit nga një përllogaritje kryesisht e prapambetur e prodhimit të mundshëm dhe sigurimin e mjeteve të duhura financimi për investimet komunale.
Qëllimi, me fjalë të tjera, duhet të jetë reformimi i rregullave dhe strukturave fiskale nga niveli evropian në atë komunal, duke siguruar kështu buxhete të përshtatshme strukturore për dekadën e ardhshme.
Së fundi, duke përjashtuar një kthim në stagnimin laik para COVID-it, qëllimi nuk mund të jetë thjesht derdhja e më shumë parave në sistem. Në vend të kësaj, përveç përmirësimit të proceseve të planifikimit për të përshpejtuar rregullimin nga ana e ofertës, sistemi i taksave duhet të rinovohet për të hequr gradualisht subvencionet e karburanteve fosile dhe për të menaxhuar çdo kërkesë të tepërt që lind nga një qasje në të gjithë ekonominë.
Luftimi i ndryshimeve klimatike kërkon më shumë sesa dekarbonizim të shpejtë dhe zhvillim të teknologjive të gjelbra. Ai bën thirrje për lidhjen e politikës klimatike me një paketë më të madhe politikash që rrit sigurinë ekonomike. Pas pandemisë dhe më shumë se një dekadë rritjeje anemike, shumë njerëz mbeten ekonomikisht të cenueshëm. Njerëzit kudo kërkojnë punë të mira, të ardhura më të larta dhe aftësi për të qetësuar tronditjet me kursimet e tyre - të paktën si një linjë e parë e mbrojtjes. Aktivistët e klimës që marshojnë me sindikatat e punëtorëve e kuptojnë këtë. Kështu bën edhe presidenti amerikan, Joe Biden, i cili u bë kryelajm me deklaratën "Kur mendoj për klimën, mendoj për punë". Është koha e fundit që BE-ja të ndjekë shembullin.
(Max Krahé, një bashkëpunëtor në Institutin e Ri në Hamburg, është bashkëthemelues i grupit të mendimit Dezernat Zukunft. Philippa Sigl-Glöckner është bashkëthemeluese dhe drejtoreshë menaxhuese e Dezernat Zukunft. Janek Steitz është drejtor i klimës në Dezernat Zukunft. Komenti është shkruar për rrjetin botëror të gazetarisë, “Project Syndicate”, pjesë e të cilit është edhe “Koha Ditore”.)
