Qeveritë lokale po u prijnë fronteve të para në betejat tona më të rëndësishme globale – nisur nga menaxhimi i motit të rëndë dhe goditjeve të tjera klimatike e deri te përgatitja për pandeminë e radhës, duke garantuar shëndet për të gjithë, duke i korrigjuar pabarazitë e kahershme racore dhe duke e adresuar përballueshmërinë e strehimit. Zonat urbane tani e numërojnë mbi gjysmën e popullsisë botërore teksa qeveritë e tyre janë të pozicionuara në mënyrë unike për t’i kuptuar dhe për t’i adresuar nevojat e vetë komuniteteve të tyre.
Pa marrë parasysh nëse e kuptojmë këtë apo jo, ne i kemi varur shumë nga shpresat tona për përparim në veprimin komunal dhe në kreativitetin nga poshtë-lart. “Programet e rikuperimit” të kohëve të fundit, sikurse ai i “NextGenerationEU” dhe Ligji dypartiak për Infrastrukturën në Shtetet e Bashkuara janë krijuar në mënyrë eksplicite për të injektuar kesh në ekonomitë lokale, teksa një financim i këtillë u kërkon qeverive lokale që gjenerojnë mendime të reja për çështjet si mobiliteti i qëndrueshëm dhe ndarja digjitale.
Por pas dekadave të tëra gjatë së cilave të gjithë supozuan se inovacioni duhet t’i lihet sektorit privat, qeverive lokale rëndom u mungon kapaciteti për të mobilizuar burime dhe ekspertizë deri në shkallën e kërkuar. E kemi sjellë gabimisht në mendje idenë se qeveritë duhet vetëm të shpëtojnë tregje e jo të krijojnë të reja; se thjesht duhet të eliminojnë rrezikun për krijuesit e vlerës në vend që të ndërmarrin rreziqe për të krijuar vetë vlera. Meqë e kemi përvetësuar ungjillin e “efikasitetit”, i kemi shmangur investimet e sektorit publik dhe funksionet kritike strategjike.
Ky peizazh i zymtë i sektorit publik i ka kufizuar politikëbërësit në të kuptuarit të asaj se si mund të katalizojnë rritjen dhe e ka ulur besimin e publikut në qeveri. Në vend që të pranohen si një forcë potenciale sipërmarrëse në vete, shteti shihet gjerësisht si i cenueshëm kundruall kapjes nga interesat e veçanta.
Por cilat kapacitete dhe struktura do të duhej t’i drejtonin pushtetet lokale për ta ushtruar rolin e tyre primar për krijimin dhe formësimin e tregjeve si dhe për mundësimin e aktivitetit që përndryshe nuk do të ndodhte? Si mund të ndërtojmë qeveri lokale të denja për qëllimin e tyre që të përshpejtojnë ndryshim, t’i kapin mundësitë që ofrohen një herë në gjeneratë dhe ta mundësojnë transportin masiv të funksionojë në kohë? Qeveritë dhe aktivitetet e tyre rëndom vlerësohen retrospektivisht. Përderisa nuk e zhvillojmë një kornizë të re për krijimin dhe për vlerësimin e kapacitetit të qeverisjes lokale, nuk do të dimë se cilat qeveri janë të afta që të marrin drejtimin apo se ku t’i drejtojmë investimet e drejtpërdrejta shtesë në ndërtimin e kapaciteteve.
Si udhëheqës i inovacionit i qeverisë në Bloomberg Philanthropies (Anderson) dhe si drejtoreshë themeluese e Institutit UCL për Inovacionin dhe Qëllimet Publike (UCL IIPP) (Mazzucato), ne e kuptojmë se si kjo mungesë e të dhënave i mban udhëheqësit e qyteteve, banorët dhe zyrtarët kombëtarë në errësirë. Për më shumë se një dekadë, organizatat tona kanë mbështetur qeveritë lokale teksa ato kanë bërë përpjekje për ta mbyllur hendekun midis aspiratave dhe mjeteve të tyre.
Përderisa ka shumë indekse qytetesh që masin gjithçka, nisur nga jetueshmëria e deri te investueshmëria, asnjëra nuk i ka krahasuar qytetet bazuar në kapacitetin e tyre për t’u bërë zgjidhje sfidave kritike. Çfarë thonë të dhënat për kapacitetin e qeverisjeve lokale në përmirësimin e jetëve? A janë qeveritë në Kaliforni më mirë të përgatitura për t’i luftuar ndryshimet klimatike sesa ato në Teksas? A janë qytetet në Spanjë më pak a më shumë të pajisura për të bërë inovacion gjatë pandemisë së ardhshme krahasuar me qytetet në vendet e tjera të OECD-së? Çfarë aftësish, procesesh e strukturash kritike do t'i duhen një komune të caktuar me qëllim të detektimit të çështjeve emergjente dhe për ta dhënë përgjigjen e duhur?
Për t’u dhenë përgjigje këtyre pyetjeve, i kemi bashkuar forcat në krijimin e një indeksi të aftësive të sektorit publik. Me mbështetjen e Bloomberg Philanthropies, UCL IIPP-ja do të kryejë një kërkim për zhvillimin e një indeksi që artikulon se çfarë qeverish do të duhen për të na shtyrë përpara. Një metrikë e re dhe e parë e llojit të vet do të na tregojë se ku është i fortë kapaciteti i qeverisë lokale dhe ku duhet të fuqizohen aftësitë kritike të sektorit publik – si angazhimi publik nëpërmjet inovacionit, bashkëpunimit ndërsektorial dhe shfrytëzimit i infrastrukturës së të dhënave dhe i platformave digjitale.
Si pjesë e rezultatit, indeksi do të ekzaminojë fushat ku një komunë mund të rritet shpejt ose të investojë në kapacitetet ekzistuese, duke ofruar kësisoj udhëzime për drejtuesit e qytetit, për zyrtarët e buxhetit dhe shtetin. Ç’është më e rëndësishmja, synim yni është që ta nisim orientimin e burimeve më të mëdha në lokalitetet nga qeveritë kombëtare, të cilat rëndom ndajnë mandate pa i ofruar resurset e nevojshme për t'i përmbushur ato.
Indeksi do të informohet nga puna që veçse e kemi bërë globalisht. Për shembull, gjatë viteve të fundit, UCL IIPP-ja ka ndihmuar në krijimin e Fondit të ri të Pasurisë, Camden; ka hartuar një sistem tatimor në qeverinë e Biscayit në Spanjë, që u bë autoriteti i parë lokal i cili ka bashkërenduar politikat e veta fiskale me Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm; dhe ka mbështetur misionin e Mançesterit më të Madh për arritjen neutralitetit të karbonit deri në vitin 2038.
Bloomberg Philanthropies ka më se një dekadë eksperiencë me programe të ngritjes së kapaciteteve, përfshirë Iniciativën Bllomberg Harvard City Leadership për kryetarët e bashkive dhe udhëheqësit e lartë komunalë, dhe What Works Cities Certification që përcaktoi standarde. E menaxhon njashtu Aleancën City Data për gjurmimin dhe forcimin e përdorimit të të dhënave dhe analitikave në bashki të qyteteve, si dhe i mbështet ekipet e inovacionit dhe garat globale për nxjerrjen e ideve ambicioze.
Natyrisht, pranojmë se treguesit nuk janë neutralë. Në fakt, ata shpesh kanë qenë pjesë e problemit. Indeksi “Doing Business” i Bankës Botërore, për shembull, nxiti kritika shkaku i supozimit thjeshtësues rreth strukturave të tregut të punës, dhe nganjëherë për krijimin si pikë e fundit të një garë për taksa dhe rregullime. Ne duam që indeksi ynë t’i reflektojë mësimet e sukseseve dhe dështimeve të së kaluarës, asisoj që të krijojë kushte për një rrugëtim bashkëpunues – e jo garë – drejt majës. Për këtë arsye, ai do të jetë me burim të hapur, i disponueshëm pa kosto dhe i qasshëm globalisht.
Si sektori publik ashtu edhe ai privat do të kenë të dhëna për t’i kuptuar sfidat me të cilat përballen qytetet dhe për t’i identifikuar mundësitë për zgjidhjen e tyre. Ndonëse do të nisim në nivel qyteti, jemi të bindur se shumë mësime do të jenë të matshme edhe në nivel kombëtar njashtu. Por përderisa njohuritë ngjiten nga larg, financat duhet të rrjedhin tatëpjetë, aty ku mund të bëjnë më së shumti të mira.
(Mariana Mazzucato, drejtoreshë themeluese e Institutit UCL për Inovacionin dhe Qëllimet Publike, është kryetare e Këshillit të Organizatës Botërore të Shëndetësisë për Ekonominë e Shëndetit për të Gjithë dhe bashkautore (me Rosie Collington) e librit: “The Big Con: How the Consulting Industry Weakend Our Businesses, Infantilizes Our Governments, and Warps Our Economies”. James Anderson drejton programin e Inovacionit të Qeverisë në Bloomberg Philanthropie. Ky vështrim është shkruar ekskluzivisht për rrjetin botëror të gazetarisë “Project Syndicate”, pjesë e të cilit është edhe “Koha Ditore”).
© KOHA. Të gjitha të drejtat janë të rezervuara.
