Vështrime

Frika e Dodikut nga Tajvani

Frika e Dodikut nga Tajvani, Putinit nga HIMARS-i Ukrainas dhe Vuçiqit nga reciprociteti i Kosovës janë pjesëza të ndara të betejës globale në mes demokracisë dhe autokracisë

Frika e Dodikut nga Tajvani, Putinit nga HIMARS-i Ukrainas dhe Vuçiqit nga reciprociteti i Kosovës janë pjesëza të ndara të betejës globale në mes demokracisë dhe autokracisë

Një aeroplan u bë gjëja më e diskutueshme këtë javë në botë. “SPAR 19” ishte emri identifikues i aeroplanit të forcave ajrore të SHBA-së, me të cilin Kryetarja e Kongresit Amerikan, znj. Nancy Pelosi, udhëtoi drejt kryeqytetit të Tajvanit. Udhëtimi i znj. Pelosi u zhvillua në sfondin e tensioneve të ngritura në mes SHBA-së dhe Kinës, pasi që kjo e fundit e konsideronte vizitën cenim të sovranitetit dhe integritetit të saj. Në këtë sfond, lideri Kinez z. Xi Jinping paralajmëroi Presidentin Biden se “kush luan me zjarrin digjet”. Prandaj ishte e kuptueshme vëmendja e jashtëzakonshme e publikut për udhëtimin e znj. Pelosi. Monitorimi live i fluturimit të znj. Pelosi theu rekordet historike pasi që tre milionë njerëz ishin kyçur në aplikacionin “Flightradar24” për ta vëzhguar ecurinë e fluturimit “SPAR 19” nën pritjet e ndonjë zhvillimi dramatik. Aeroplani ateroi në Taipei mbi kokat e qindra qytetarëve, të cilët ishin mbledhur për t’i uruar mirëseardhje znj. Pelosi. Ky ishte pikërisht edhe ankthi i Pekinit zyrtar: përderisa Kina shihet si armik i ishullit, vizita e SHBA-së mirëpritet me festë.

Pekini konsideron se Tajvani është pjesë e Kinës, e cila vetëm përkohësisht është jashtë sovranitetit të saj. Nga ana tjetër Tajvani synon pavarësinë e plotë dhe ka të gjitha tiparet e një shteti të pavarur: ka kushtetutën, zgjedhjet demokratike, qeverinë, ushtrinë, etj. Kësaj situate të komplikuar, SHBA-ja i janë përgjigjur me një akt unikal balancimi. Qëndrimi i SHBA-së karshi Tajvanit karakterizohet me “paqartësi strategjike”. Përderisa SHBA-ja njohin se ekziston vetëm një Kinë, ata nuk njohin as sovranitetin e Kinës mbi Tajvanin, as pavarësinë e Tajvanit nga Kina. Sidoqoftë, ky fakt nuk ka parandaluar Washingtonin që të ofrojë mbështetje ushtarake për Tajvanin, mbështetje e cila ka shtyrë Presidentin Biden, të garantojë se në rast të një sulmi të Kinës mbi Tajvanin, SHBA-ja do të angazhohej ushtarakisht në anën e Tajvanit. Qëndrimi sikur ky, mban Kinën në ankth të përhershëm për fatin e Tajvanit për të cilin ajo vazhdon të besojë se një ditë do të jetë pjesë e Kinës. Prandaj, çdo lëvizje në Tajvan vështrohet nga optika e fatit politik të ishullit. Rrjedhimisht, vizita e znj. Pelosi – vizita më e lartë politike amerikane në 25 vjetët e fundit – është parë si cenim i sovranitetit të Kinës, pasi që ajo perceptohet si vizitë në një shtet të ndarë dhe të pavarur prej Kinës. Prandaj, Kina ngriti aeroplanët luftarak në ajër dhe nxori tanket në plazh – por asgjë nuk funksionoi. Vizita u realizua.