Ylli i xhudos, Majlinda Kelmendi, është quajtur me shumë emra: ambasadore, heroinë, simbol i shpresës.
Të gjithë titujt që ia kanë dhënë asaj kanë një peshë të madhe dhe kur merret parasysh vlera e arritjeve të Kelmendit dhe ndikimi që ato pushtime kanë pasur në botë dhe në ata që e shikonin atë, mund të kuptoni pse është quajtur ashtu. Gjatë karrierës së saj, kosovarja u bë dy herë kampione e botës; pushtoi kontinentin për t'u bërë katër herë kampione evropiane dhe në një seri dominimi të plotë, ajo fitoi katër herë titullin më garën e famshme të Grand Slamit të Parisit. Ishte xhudistja e shpallur më e mira në botë në vitin 2017.
Kelmendi konsiderohet gjerësisht si një nga garueset më të mëdha të sportit të saj ndonjëherë. Por, ndoshta xhevahiri i vërtetë dhe i ndritshëm në kurorën e saj erdhi në Lojërat Olimpike “Rio 2016” ku ajo u bë fituese e medaljes së artë dhe e para për vendin e saj që e arriti këtë sukses.
Përkundër fitoreve të saj të shumta, xhudistja tha për “Olympics.com” se lufta e saj më e madhe në karrierë nuk ishte me kundërshtaret në tatami, por me trupin e saj.
Një seri shkatërruese lëndimesh dhe operacionesh të mëvonshme e shtynë xhudisten në kufirin absolut, derisa ajo vendosi se nuk mund të vazhdonte më me ankthin mendor që po i shkaktonte e gjithë kjo.
Kelmendi tregon rrjedhën e ngjarjeve që sollën pensionimin e saj dhe se si ajo ende po punon për ta përpunuar një vendim kaq të lidhur me dhimbje dhe krenari.
“Tokio 2020” – dhimbje zemre dhe disfatë
“Pesë vjetët e fundit”, fillon Kelmendi, “kam pasur shumë lëndime dhe ka qenë mjaft e vështirë për mua fizikisht, por sidomos mendërisht. Doja të kthehesha në të njëjtën formë që isha para lëndimit”.
“Kam bërë një operacion në shtator të vitit 2020. Gjëja e parë që bëra kur u zgjova nga operacioni... po qaja. Isha në Stamboll, isha vetëm. Dhe gjëja e parë që më erdhi në mendje ishte se jam kaq e lodhur nga kjo. Jam shumë e lodhur nga dhimbjet. Nuk mund ta bëj më këtë. Por nuk i thashë askujt, e dini, thjesht e mbajta për vete”.
ditë në janar, sapo i dërgova një mesazh trajnerit tim. Thashë se duhet të flasim... Thashë, po sikur të mos garoj më? Ai tha: ‘Jo, ne nuk mendojmë për këtë. Ti e di se je i mirë, të duhet vetëm pak më shumë dhe mund të bëhesh sërish kampione olimpike’.
“Thellë brenda, e dija se nuk ishte e vërtetë... Para Olimpiadës në Rio ndihesha krejtësisht ndryshe. Dhe para Olimpiadës në Tokio, ishte krejtësisht e kundërta”.
“Pse dua të tregoj më shumë? U bëra kampione evropiane, botërore dhe olimpike. Nuk kam pse të vuaj kështu”, thotë Majlinda Kelmendi.
“Në rregull”, tha ajo me vete, “Ai do që unë të jem në ekip, ndaj vendosa të stërvitem fort, të jap maksimumin dhe thashë OK, shkoj edhe për një Olimpiadë”.
Pasi mori vendimin për t'u angazhuar në LO “Tokio 2020”, Kelmendi pohon se ishte më e përgatitur se që ka qenë ndonjëherë. Por kur erdhi koha, ajo kuptoi se trupi ishte në kundërshtim me mendjen e saj.
“Unë ende mendoj se diçka duhej të funksiononte atë ditë - ndoshta përvoja ime, forca ime, diçka e xhudos duhej të funksiononte. Ende nuk e kuptoj pse asgjë nuk funksionoi”.
“Gjatë përleshjes, e dija se çfarë duhej të bëja. E dija se në cilin drejtim duhet të shkoja, në cilin drejtim duhet të lëvizja. Por, trupi im thjesht nuk po më dëgjonte më”.
Dhe pas arritjeve më të larta në Rio, kosovarja e gjeti veten të mposhtur në mënyrë tronditëse, në rundin e parë të turneut olimpik në Tokio.
Olimpiada e saj kishte mbaruar.
Në pamundësi për të mbrojtur titullin olimpik që ia ndryshoi jetën, Kelmendi pranoi se kishte luftuar edhe për të shijuar sukseset e bashkatdhetarëve të saj, Distria Krasniqit dhe Nora Gjakovës.
Dy xhudistet fituan medaljen e artë në kategoritë e tyre në Tokio duke e bërë vitin 2021 një tjetër sukses historik për Kosovën në Lojërat Olimpike. Fatkeqësisht, për Kelmendin zemërthyer, humbja e saj u fut në mes të dy sukseseve.
“U ndjeva shumë keq”, tha Kelmendi menjëherë pasi pësoi disfatën e saj. “U shmanga menjëherë, nuk pashë askënd për katër orë më pas”.
“Dhe pastaj të nesërmen tortura ime mendore filloi, sepse më duhej të kthehesha përsëri në atë vend. Unë as nuk e dija se si ndihesha, çfarë ndjeja”.
“Ishte shumë keq, sepse ishim gjithë kohën bashkë dhe përpiqesha të dukesha e lumtur, por nuk mundesha. Shumë herë thjesht u përpoqa të ikja. Qëndrova vetëm në dhomën time dhe qaja gjithë ditën e gjithë natën”.
Konflikti emocional i Kelmendit u komplikua duke ditur se ajo duhej të ishte e kënaqur për suksesin e ekipit. Por rezultati i saj e përndiqte në çdo hap. U kthye nga Japonia copë-copë.
“Nuk e meritoja ta mbyllja karrierën kështu”
“Pas Olimpiadës”, vazhdon Kelmendi, “e kam pasur mjaft të vështirë”.
“Doja të ikja, të isha vetëm. Të mos mendoja për xhudon, të mos flisja për xhudon. Doja të shkoja në një vend ku askush nuk më njihte, ku askush nuk e dinte se çfarë është xhudo”.
Ishte një kërkesë e pamundur.
“Unë e ndalova xhudon për gati dy muaj. Thjesht nuk mund të shkelja në tatami. Ishte shumë e vështirë për mua. Mbaj mend pothuajse çdo natë për një muaj se zgjohesha duke qarë në mes të natës... nuk e di se çfarë po ndodhte me mua”.
“Pas disa ditësh fillova të kem probleme me frymëmarrjen dhe duart më janë ftohur aq shumë dhe nuk mund t’i lëvizja. Ndihesha sikur ‘kam një problem me trupin dhe diçka nuk është në rregull. Më duhet të shkoj për të vizituar një mjek’. Më pas ata kontrolluan gjithçka nga koka ime te këmbët dhe gjithçka ishte në rregull”.
Mjekët i shpjeguan xhudistes së rraskapitur se ajo që po përjetonte ishin sulme paniku dhe se ato me gjasë ishin rezultat i rritjes së stresit dhe presionit. Me trupin e saj tani të relaksuar, gjithçka po dilte në sipërfaqe për të vluar.
“Thellë brenda vetes mendoj se jam thyer totalisht”, pranon Majlinda Kelmendi.
Pas kësaj, kosovarja kërkoi ndihmë për t'i zgjidhur problemet. Ajo tregoi se tashmë po sheh përmirësime.
“Po bëhet më mirë. Për sa kohë që unë mund të flas për Olimpiadën, mendoj për të... Mendoj se po bëhet më mirë. Sepse në fillim thjesht nuk munda. Nuk doja të dëgjoja për të”.
“Unë mendoj se nëse nuk do të luftoja në Tokio, atëherë do të pendohesha për pjesën tjetër të jetës sime. Pra, është më mirë të provoni dhe edhe nëse nuk ia dilni, ju e dini që të paktën keni provuar”.
Simone Biles, presioni dhe biseda për ndryshim
“Tokio 2020” ishte në shumë mënyra një ngjarje historike, por veçanërisht për mënyrën se si solli në pah bisedat rreth shëndetit mendor.
Gjimnastja Simone Biles mahniti botën kur u tërhoq nga disa prej ngjarjeve të saj për të mbrojtur veten si fizikisht ashtu edhe mendërisht.
Kelmendi tregoi simpati për vendimin e amerikanes Biles dhe u pajtua se tani më shumë se kurrë është koha për të folur më hapur për atë që sportistët durojnë për të qëndruar në krye të sportit së tyre.
“Njerëzit nuk e kuptojnë vërtet se sa presion kemi”.
“Në xhudo, për shembull, ata vetëm shohin ata katër apo pesë minutat që unë jam në garë. Ata nuk kanë asnjë ide për prapaskenën. Ata nuk e dinë se sa vuajmë apo sa stërvitemi”.
“Unë mendoj se shëndeti mendor duhet të merret më seriozisht, dhe ne duhet të flasim për këtë shumë më tepër. Sidomos nëse ka një sportist të madh që është i ri. Ju nuk mund ta imagjinoni se sa presion kanë ata. Unë kam qenë atje, e di se si ndihet”.
“Ndoshta nuk jam Simone Biles, por në vendin tim jam edhe më shumë”, tha Majlinda Kelmendi.
“Unë kam qenë gjithmonë e vetmja nga Kosova dhe ishte thjesht e tmerrshme. Në një mënyrë të mirë dhe të keqe, por kam pasur shumë presion çdo herë... Unë nuk mendoja vetëm për veten time, po mendoja për gjithë vendin”.
Duke parë përvojat e saj - ngritja në “Rio 2016” dhe rënia në “Tokio 2020” - xhudistja thotë se tani ka arritur në një vend ekuilibri dhe perspektive, duke i mundësuar të reflektojë mbi karrierën e saj në tërësi.
“Përpiqem të mendoj vetëm për momentet e mrekullueshme që kam pasur në xhudo, sepse një ditë nuk do të thotë se isha keq. Nuk shkoi siç doja, por kur kthej kokën pas, pata një karrierë të jashtëzakonshme”.
“Unë kam pasur gjithmonë një kokë fituesi”
E pabesueshme, është sigurisht një fjalë për të përshkruar kohën e Kelmendit në xhudo.
Ajo që e shënon si të tillë - dhe dëshmohet nga moria e çmimeve dhe titujve që ka xhudistja - është forca e madhe e vendosmërisë së saj për të pasur sukses.
“Unë kurrë nuk kam pasur talent”, këmbëngul ajo. “Por, gjithmonë kam dashur të jem dikush në xhudo”.
“Isha shumë e re, mendoj se isha 10 ose 11 vjeçe dhe një ekip televiziv na vizitoi në palestrën tonë. Ata erdhën dhe, më kujtohet se e kam ende atë CD, më pyetën: ‘Çfarë dëshiron të bëhesh kur të rritesh?’ Unë thashë se dua të bëhem kampione bote”.
“Disa nga shokët e mi të skuadrës, kur ishim 14 ose 15 vjeç, kishin nevojë për dy ose tri javë për të mësuar diçka. Ishte shumë ndryshe për mua. Më duheshin ndoshta një ose dy vjet për të mësuar diçka dhe për t’u përpjekur ta zbatoja atë në luftë”.
“Por kur mësova diçka”, thotë Kelmendi me një buzëqeshje të lehtë në fytyrë, “Kurrë nuk e harrova... Unë isha një punëtore shumë e madhe”.
“Nuk ka asnjë xhudiste në këtë botë që punon si unë”, insiston Majlinda Kelmendi.
Kjo përpjekje është, në retrospektivë, pjesë e asaj që e bëri vendimin për pensionim kaq torturues. Sepse është e qartë se ende digjet diku brenda Kelmendit.
Kjo u bë shumë e qartë kur ajo filloi të fliste për mënyrën se si ka transformuar opinionet e njerëzve për femrat në xhudo.
“Si ndihesh që je kaq e fortë, je femër dhe merresh me një sport të vështirë?”.
Kelmendi kujton llojet e pyetjeve që i kishin bërë dikur.
“Unë thashë, kush tha se xhudo është një sport për meshkuj? Vetëm për shkak se është i vështirë, nuk do të thotë që femrat nuk mund të bëjnë gjëra të vështira”.
“Shumë njerëz thanë se dukesha si një djalë. Se xhudo është një sport vërtet i vështirë, nuk është për femrat. Por nëse e shikoj sot, është krejtësisht ndryshe”.
Kosovarja beson se ndryshimi i të menduarit erdhi pasi ajo u bë kampione e botës për herë të parë në vitin 2013.
“Tani kemi shumë vajza në xhudo. Dhe ajo që më bën vërtet krenare është se ato thonë: ‘Dëshiroj të jem Majlinda Kelmendi kur të rritem’.
E ardhmja e Kelmendit
Një ditë ato thjesht mund të jenë.
Kosovarja ka marrë vendimin të kalojë në pozitën e trajneres; është një rrugë e frymëzuar nga vetë trajneri i saj Driton Kuka, të cilin e vlerëson për sukseset e saj dhe ngritjen e vendit të saj në xhudo.
Gjëja më e rëndësishme që Kelmendi dëshiron të japë është i njëjti mentalitet fitues që është ushqyer tek ajo gjatë viteve të formimit të saj si xhudiste.
“Askush nuk ishte shumë e fortë për mua; askush nuk ishte shumë e mirë për mua - askush nuk ishte... Unë isha e paprekshme. Thjesht prisja sepse koha ime do të vinte”.
“Dua t'i tregoj brezit të ri se thjesht duhet të kenë besim. Thjesht duhet të besojnë në veten e tyre dhe të punojnë vërtet shumë çdo herë. Ju duhet të jepni më të mirën tuaj gjithmonë”.
Mund të ketë edhe gjëra të tjera në horizont për xhudisten, e cila tashmë është përjetësuar në bronz në një shtatore të ngritur në vendlindjen e saj në Pejë.
E tillë është pafundësia e popullaritetit të saj, ku mund të ndihet se mundësitë para saj janë pothuajse të pafundme.
Gjithsesi, një gjë është e sigurt, se çfarëdo tjetër që Kelmendi të përfundojë duke u bërë, nuk do të jetë kurrë larg xhudos. Sporti, thotë ajo me pasion të jashtëzakonshëm, është e gjithë bota e saj.
“Unë isha gjithmonë xhudoja. Isha kjo që isha. E identifikova veten përmes xhudos dhe e kam marrë gjithmonë shumë seriozisht. Domethënë kam jetuar për këtë sport që në moshën tetë vjeçe. Kam jetuar për këtë sport. Nuk kam bërë asgjë tjetër”.
“Nuk pendohem, sepse fitova gjithçka dhe jeta që pata me xhudo ishte thjesht, nuk e di, e mrekullueshme”.
“Unë e di se do të jetë vërtet e vështirë të gjesh ato emocione dhe ndjenja diku jashtë xhudos, sepse u ndjeva kaq e veçantë gjatë këtij udhëtimi, sa do të jetë kaq e vështirë ta zëvendësoj atë”.
“Kjo thjesht më bën të lumtur. Nuk ka rëndësi se ku jam, në Kosovë apo diku tjetër. Kur merrem me xhudo, ndihem në shtëpinë time. Pra, është thjesht, kjo është ajo që jam”.
