Në leximin e parë të rreth 25 partiturave të redaktuara – të botuara nga shtëpia e re botuese “Magmus” me titullin “Antologjia e kompozitorëve kosovarë: kompozitorët e rinj 2000-2020”, përgatitur nga Librun Jupolli – menjëherë jam prekur nga një tipar i përbashkët, një prani, një vullnet, një kuriozitet, një frymë që gjithmonë ka qenë prezente, të zbulohet momenti për të hapur perspektiva.
Si profesor i kompozimit në Paris, në Francë, kjo gjendje shpirtërore më prek veçanërisht. Është thellësisht thelbësore për çdo akt krijimi, të zhbëhet vazhdimisht në mënyrë që të rindërtojë, si një akt intim, që të kihet për qëllim një akt i përhershëm, një etje e brendshme për të mësuar, për ta pasuruar veten përtej kulturave dhe kohërave, shkruan KOHA.
Ne nuk duhet të besojmë se kjo dëshirë për ta zbuluar botën, të tjerët dhe vetveten është fituar përfundimisht: kjo është pjesë e një udhëtimi, një iniciative diakronike. E zhytur në histori, kjo është një cilësi e rrallë dhe e çmuar, siç dua ta theksoj edhe këtu, e cila kultivohet me përpjekje dhe e cila gjithashtu mund të humbet, edhe në kontekstin e civilizimeve kulturore më të vjetra dhe më të “përparuara”.
Kjo përshtypje e parë muzikore konfirmohet duke lexuar shënimet biografike dhe përgatitjen e larmishme profesionale të kompozitorëve kosovarë të pranishëm në këtë “antologji muzikore”: Fakulteti i Arteve në Prishtinë, Universiteti i Arteve në Tiranë, Universiteti i Biznesit dhe Teknologjisë ( UBT) në Prishtinë (Kosovë), Universiteti Amerikan Irlandez i Sofjes (Bullgari), Universiteti Shën Cirili dhe Metodsi i Shkupit (Maqedonia e Veriut), Universiteti i Arteve në Bern dhe Universiteti i Arteve i Lucernit (Zvicër), Konservatori EZ i Zwolle (Holandë), Universiteti i Arteve të Berlinit (Gjermani), Universiteti i Muzikës i Fribourg (Gjermani), Akademia e Muzikës e Darmstadt (Gjermani), Akademia e Kinemasë Evropiane, ESRA, Paris (Francë), Qendra e Kërkimeve Ndërdisiplinore (CRI) Paris Descartes (Francë), Departamenti i Muzikologjisë së Strasburgut (Francë), Kolegji Bard, Universiteti i Louisville (Shtetet e Bashkuara) […] ”.
Duke lexuar rezultatet e botuara rishtas nga “Magmus”, ne e gjejmë këtë frymë të hapur të shekullit XX, ndikimet nga Stravinsky në Ligeti, nga Bartók në Lachenmann, nga Scelsi te Donatoni, nga Stockhausen te Grisey ose Murail… - atonalitet, polimodalitet, mikro - interval, tingull - timbër - spektër, fabrikime instrumentale dhe shpikje, kërkime elektroakustike […]
Gjithashtu, në një mënyrë tjetër, ne dëgjojmë rezonancën bashkëkohore të një tradite të bollshme kulturore e cila po përhapet në Evropën Qendrore të hapur ndaj Lindjes, rëndësinë e vallëzimit dhe ritmeve ballkanike me zbërthimet asimetrike në 5, 7, rëndësinë e melodisë - të njëzëshmeve - përsëritjeve, nga koret ortodokse deri te muzika cigane, nga polifonitë te këngët merr e kthe, muzikës si një energji rrezatuese e trupit dhe mendjes.
Veprimet artistike, filantropike, shkencore dhe kërkimore, projekti ambicioz dhe i guximshëm i ndërmarrë nga zotëri Liburn Jupolli, të gjitha kompozitoret dhe të gjithë kompozitorët, si dhe partnerët institucionalë në lidhje me “Magmus”, janë jetike ndërkombëtarisht dhe ato përputhen në mënyrë perfekte me këtë fazë të shekullit XXI, një shekull i cili dëshiron të na shohë në një marrëdhënie të dematerializuar me makrokozmosin, për ta hibridizuar më mirë, si realitetin po ashtu dhe virtualitetin, në shkallë të shumta të të kuptuarit të universit.
Frymëzimi juaj në jetë qoftë edhe i yni, një rilindje e çdo momenti, si një kujtesë e asaj që jemi, brishtësi e ekzistencave të përbashkëta.
I dëshirojmë jetë të gjatë “Magmus” dhe krijimit, frymës së gëzimit, vëllazërimit, zbulimit dhe ndarjes, me të gjitha urimet e mia më të mira në ndjekjen dhe zhvillimin e projekteve artistike dhe shkencore në Kosovë dhe ndërkombëtarisht!
