Shfaqja “a.y.l.a.n” e Kosovës, më e mira në Poloni
Skenë nga shfaqja “a.y.l.a.n”
“Për performancë e realizim mjeshtëror të dramës në lidhje me temën tejet të vështirë të luftimit të së mirës kundër së keqes dhe ngjalljes së ndjenjës së obsesionit duke përballur absurditetin e jetës së përditshme dhe interesat e vogla njerëzore me faktin e zhveshur e brutal, të vdekjes së pakuptimtë e të pafajshme”, është vlerësimi që i është bërë shfaqjes “a.y.l.a.n”, e cila në festivalin ndërkombëtar “Kontrapunkt” në Szczecin të Polonisë ka marrë Çmimin e madh të jurisë
Shfaqja “a.y.l.a.n” e Teatrit të Gjilanit ka marrë çmimin kryesor në festivalin ndërkombëtar “Kontrapunkt” në Szczecin të Polonisë. Juria e edicionit të 56-të të kësaj ngjarjeje e ka vlerësuar shfaqjen me tekst të Jeton Nezirajt, nën regji të Blerta Rrustemi-Nezirajt, për mjeshtërinë e zbërthimit të një teme komplekse.
“Çmimi i Jurisë në vlerë prej 10 mijë PLN (2 mijë e 140 euro v.j.) për shfaqjen ‘a.y.l.a.n’ të Teatrit të Qytetit të Gjilanit në Kosovë për performancë e realizim mjeshtëror të dramës në lidhje me temën tejet të vështirë të luftimit të së mirës kundër së keqes dhe ngjalljes së ndjenjës së obsesionit duke përballur absurditetin e jetës së përditshme dhe interesat e vogla njerëzore me faktin e zhveshur e brutal, të vdekjes së pakuptimtë e të pafajshme”, shkruhet në arsyetimin e jurisë. Shfaqja e Kosovës, në njërin prej festivaleve më të vjetra në ato anë, ka çuar dramën e refugjatëve. E ka bërë një gjë të tillë, pikërisht në kohën kur Polonia ka hapur dyert për refugjatët nga Ukraina që po përballet me invadimin e Rusisë. Edicioni i sivjetmë i “Kontrapunktit” ka pasur për qëllim të bëjë një lloj proteste artistike kundër luftës.
E shfaqja “a.y.l.a.n” paraqet pikërisht tmerrin e luftës. Në produksionin ku luajnë Aurita Agushi, Ernest Zymberi, Kushtrim Qerimi, Tringa Hasani, Gani Rrahmani dhe Alban Shahiqi rrëfimi zhvillohet në Roccalumera, një qytet i vogël në Sicili, ku nuk ndodh asgjë dhe ku mërzia e dëshpërimi i kanë kapluar të gjithë. Aty banorët shpresojnë në ardhjen e refugjatëve, me shpresë që kështu qyteti i tyre do të marrë vëmendje dhe do të përfitojë nga ndihmat ndërkombëtare. Por refugjatët që kalojnë andej me anije nuk ndalen në Roccalumera, por vazhdojnë tutje në qytete më të mëdha. “Megjithatë, gjithçka ndryshon një ditë kur dallgët e detit e sjellin në stom kufomën e një burri… ‘a.y.l.a.n’ është një shfaqje teatrore që në mënyrë ironike shpërfaq dramën aktuale të refugjatëve në Evropë dhe përpjekjen e paskrupullt të shumë njerëzve për të përfituar nga tragjedia e tyre”, shkruhet në shpjegimin për shfaqjen që është dhënë premierë në Gjilan në dhjetor të vitit 2019.
Titulli bashkë me fëmijën që vjen si pamje asociojnë me trevjeçarin Aylan Kurdi, i fotografuar i pajetë në vitin 2015 në brigjet e Turqisë, pasi varka ku udhëtonin si emigrantë bashkë me prindërit u përmbyt. Ishte koha më e vështirë e refugjatëve të Sirisë.
Shfaqja “a.y.l.a.n.” sipas shpjegimit të ekipit konfronton me domosdoshmërinë për të parë dramën e tjetrit te vetja. “Tragjedia e tanishme e tjetrit ishte tragjedia jonë e djeshme dhe mund të jetë tragjedia jonë e nesërme”, shkruhet në përshkrimin e dramës.
“a.y.l.a.n” gjatë shfaqjes në edicionin e 56-të të festivalit “Kontrapunkt” në Szczecin të Polonisë (Foto: Teatri i Qytetit të Gjilanit/FB)
“Lajm të jashtëzakonshëm”, e ka quajtur ekipi i shfaqjes suksesin në Poloni.
“Sapo na informuan që shfaqja ‘a.y.l.a.n’ nga Jeton Neziraj, regjisore Blerta Neziraj, prodhim i Teatrit të Gjilanit, fiton çmimin kryesor në festivalin ‘Kontrapunkt 56 në Poloni. Super t’lumtur”, është shkruar të enjten vonë, në një postim të afishuar në faqen e Teatrit të Gjilanit në Facebook.
Produksioni teatror i Kosovës ka marrë vëmendje qysh në ditët e para të festivalit, që nisi më 21 prill dhe përfundoi të enjten. Ekipi gjatë javës kishte njoftuar për “përjetim e pritje të jashtëzakonshme” duke shpërndarë foto nga salla plot, e kritikat e botuara.
Kur u bë i ditur lajmi se ‘a.y.l.a.n’ do të merrte pjesë në “Kontrapunkt”, drejtori i Teatrit të Gjilanit, Erson Zymberi, kishte thënë se pjesëmarrja në këtë festival është shumë me rëndësi, jo vetëm për institucionin që ai drejton, por dhe për teatrot e Kosovës, që me prodhimet e tyre të dalin jashtë vendit.
“Provincialiteti mendësor e kulturor dhe trendi a cikli i reprizimit të shfaqjeve vetëm në teatrot që i prodhojnë shfaqjet e rrallëherë edhe në qytetet përkatëse të vendit ngufat, ngushton, getoizon dhe mbyt vetë teatrin”, kishte thënë ai. Sipas Zymberit, po ashtu, teatrot e Kosovës kanë filluar të ndihen rehat e komod në pozicionet e tyre duke mos dhënë llogari e as mbajtur përgjegjësi për repertorin e tyre, për numrin e vogël të reprizave dhe të shikueseve dhe po ashtu edhe për paraqitjen e tyre ndërkombëtare.
Autori i dramës, Jeton Neziraj, kishte thënë se gëzohet shumë që "a.y.l.a.n" po e gjen më në fund rrugën edhe për publikun ndërkombëtar.
“Tematikisht, shfaqja, fatkeqësisht, korrespondon me aktualitetin evropian dhe me dramën e luftës dhe të refugjatëve. Dhe, po ashtu, gëzohem që, siç e kam kuptuar, Teatri i Gjilanit po prezantohet për herë të parë në historinë e tij në një festival evropian”, kishte thënë ai. Sipas Nezirajt, Teatri i Gjilanit në vitet e fundit ka shënuar një progres të jashtëzakonshëm, në cilësi të shfaqjeve, në programim dhe në rritje të qëndrueshme të numrit të publikut. “Uroj që ky zhvillim të vazhdohet tutje”, kishte thënë Neziraj.
