Kur një ekip i formuar për të përzgjedhur ata që do të shkolloheshin për të qenë balerinët e parë të Kosovës, në Pejë u kishte rënë në sy edhe Gani Shala. Viti 1968 – kur u përzgjodhën nxënësit që do të shkonin në Shkup për t’u edukuar si balerinë – është koha kur Gani Shalës nuk do t’i ndërronte veç përditshmëria, por edhe krejt e ardhmja. Balerini i gjeneratës së parë të trupës së baletit në Kosovës, vdiq të premten. Ai ishte 70 vjeç.
I lindur në Loxhë të Pejës më 1950, Shala kishte fatin të ishte midis 25 emrave që për herë të parë publikut në Kosovë do t’i prezantoheshin si balerinë më 1972. Historia e atij që tash është Baleti Kombëtar i Kosovës, nis më 1968. Asokohe Xheladin Topçi, përgjegjës në nivel krahine për arsim dhe kulturë dhe Vahide Hoxha, edukatore e aktiviste e reformave të kohës, kishin marrë përsipër që të çonin përpara procesin e themelimit të trupës së baletit në kuadër të atij që ishte Teatri Popullor Krahinor.
Sipas monografisë “Këmbë” të autorit Naser Shatrolli, jeta artistike e Gani Shalës startoi që nga fillet e para të themelimit të trupës së baletit.
“Ndërkohë do të paraqitet në disa prej shfaqjeve që janë të njohura për historikun e baletit”, shkruhet në monografi kur flitet për Shalën. “Ritme të zgjuara“, “Paralojë dasme“, “Halili e Hajria“, “Vallja pranverore“, janë disa prej shfaqjeve ku Shala do të prezantohej para publikut.
Në ditëvdekjen e tij, Gani Shala është kujtuar edhe nga Baleti Kombëtar i Kosovës. BKK-ja në një postim në Facebook ka njoftuar se i ndjeri i takon gjeneratës së parë të balerinëve kosovarë të cilët i vunë themelet e baletit në Kosovë.
“U shkollua në vendlindje dhe në Shkollën e Baletit në Shkup. I takon gjeneratës së parë të balerinëve me të cilët edhe është formuar Trupa e atëhershme e Baletit të Kosovës, më 1972. Ngushëllime familjes, miqve e bashkëpunëtorëve”, shkruhet në postimin e Baletit Kombëtar të Kosovës.
Elez Nikçi ishte solist i trupës së baletit në vitet ‘70. Ai ka thënë se me Shalën kanë shumë përjetime të përbashkëta.
“Jemi rritur bashkë se si fëmijë kemi shkuar në Shkollën e Baletit në Shkup”, ka thënë ai. Ka kujtuar se me Shalën dhe kolegët e tjerë për herë të parë drejt Shkupit kishin udhëtuar me tren nga Prishtina.
“Kemi banuar të gjithë së bashku në internate të shkollave të mesme. Pas përfundimit të shkollës u kthyem në Prishtinë kur u themelua baleti që është një prej shtyllave të pavarësisë së vendit”, ka thënë ai. Ka kujtuar se në vitet ’70 Kosova kishte bërë hapa të mëdhenj drejt shtetformimit dhe udhëheqësia e kohës kishte llogaritur se baleti duhet të jetë një prej institucioneve që duhej ta kishte Krahina e asokohshme.
“Në atë kohë drejtor i Teatrit ishte Azem Shkreli kur kemi nisur të punojmë shfaqjen e parë”, ka kujtuar ai. Sipas Nikçit, Gani Shala ka dhënë kontribut të madh dhe do të mbetet midis emrave të kulturës në Kosovë.
“Ka qenë balerin i mirë. Ka dhënë kontribut të jashtëzakonshëm”, ka thënë ai. Po ashtu ka shtuar se pas shpërbërjes së Trupës së Baletit nga regjimi serb në vitet ’90, Gani Shala do të kthehej në fshatin e tij të lindjes.
“Ganiu për një periudhë të gjatë mbeti në Pejë, në fshatin Loxhë. Fatkeqësisht sivjet kemi humbur shumë emra të baletit”, ka thënë Nikçi.
Sivjet në maj vdiq Ahmet Brahimaj, anëtar i gjeneratës së parë të balerinëve dhe pas luftës së fundit, themelues i atij që tash është Baleti Kombëtar i Kosovës. Ai do të drejtonte BKK-në deri në dhjetor të vitit 2018 kur edhe u pensionua. Paraprakisht në dhjetor të vitit 2019 ka vdekur anëtari tjetër i gjeneratës së parë të balerinëve kosovarë, Hysen Podrimçaku. Ai ishte 66-vjeç. Anëtarëve të parë të trupës së baletit u ishte ndërprerë rruga, shkaku i zhvillimeve në vend. Asnjë prej tyre nuk është pensionuar si balerin, shkaku i regjimit serb që në vitin 1990 me vendim shpërbëri trupën baletit, siç kujtojnë balerinët, me arsyetimin se kjo trupë “ishte për shtetësi të Kosovës”.
© KOHA. Të gjitha të drejtat janë të rezervuara.
