Në vitin 2017 kishte botuar e promovuar librin “Krijime popullore shestanase”. Këngë dashurie, lirike e të dasmave, të barinjve, kurbetit, elegji, këngë historike e të dhëna për autoktoninë e shqiptarëve në fshatrat e Shestanit janë përmbledhur në këtë vepër, që pos krijimtarisë dokumenton edhe autoktoninë e shqiptarëve në këtë zonë. Por Simë Gjon Dobreci u është kthyer prapë botimeve.
Të hënën në Institutin Albanologjik të Prishtinës ka promovuar librin “Përmbledhje vlerash njerëzore”. Në të ka bërë bashkë krejt artikujt që ka shkruar për autoktoninë, kulturën e zakonet shqiptare të trevës së Shestanit, pjesë e Krajës në Komunën e Tivarit në Mal të Zi, shkruan sot “Koha Ditore”. Ka shkruar edhe më tej. Ka përfshirë edhe tekstet tjera për atë anë. Të autorëve që pajtohen e kundërshtojnë atë.
Si kronikë të punës së vazhdueshme të Dobrecit e ka quajtur librin drejtori i IAP-së, Hysen Matoshi, kur ka hapur ceremoninë e promovimit. Ka thënë se libri përfshin shkrimet e autorit ndër vite në revistën “Buzuku” e edhe të të tjerëve që kanë shkruar për Dobrecin.
“Ofron dëshmi të qarta kulturore të këtyre viseve. Në mjekësi profesori ka shpëtuar njerëzit e me shkrime ka shpëtuar kulturën shestanase. Ky është një kontribut i madh për brezat e ardhshëm”, ka thënë Matoshi.
Libri ndahet në dy kapituj: “Dromca për gjuhën shqipe, traditën dhe historinë” dhe “Shkrime, polemika dhe vlerësime”.
Sipas studiuesit Hajrullah Koliqi, emërues i përbashkët i të gjitha dromcave nga koha pagane deri në kohën tonë, të mbledhura nga Dobreci, janë atdhedashuria e humanizmi pa kushte.
“I shqetësuar për gjendjen e mjerë të shqiptarëve në Shestan e përreth, ai me gjithë trupin e shpirtin apelon që njerëzit ta pranojnë që janë shqiptarë e ta flasin gjuhën shqipe, pasi nëpërmjet kësaj do të nderojnë rrënjët e veta e më pas edhe nga të tjerët do të jenë të nderuar”, ka thënë Koliqi, i cila ka folur në shkallën sipërore për autorin e për librin, që për redaktor ka Rrustem Berishën e recensent Jahja Drançollin.
Zana Dobreci ka lexuar kumtesën e Rrustem Berishës. Sipas Berishës, vepra e Dobrecit është një porosi mobilizuese për qëndresë. Berisha ka konstatuar se shkrimet dëftojnë tronditje shekujsh.
“Janë rrëfime prej sot deri para 2 mijë vjetësh. Insistohet për shkollim e gjuhë anëtare. Profesori nuk shpreh urrejtje për popujt e tjerë e as për shtetin ku jeton”, ka shkruar Berisha. Sipas tij, Dobreci me bindje kërkon zhvillim e ndihmë për shqiptarët. Vetë autori Dobreci – që me profesion është dermatolog e që për shumë vite ka qenë ligjërues në Fakultetin e Mjekësisë në UP e në mars ka mbushur 85 vjet, ka falënderuar të pranishmit për pjesëmarrje në promovim e veçanërisht Institutin Albanologjik të Prishtinës për ceremoninë.
“Për librin nuk kam çfarë të them pasi folën e shkruan studiuesit”, ka thënë Dobreci.
(Artikullin e plotë mund ta lexoni sot në “Koha Ditore”)
