Brenda pak ditësh pallatet e Mbretit Ludwig II të Bavarisë mund të shtohen në listën e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s. Krahas 31 monumenteve të tjera nga e gjithë bota, kalaja “Neuschwanstein”, pallati “Linderhof”, Shtëpia Mbretërore në Schachen dhe kompleksi i pallatit “Herrenchiemsee” janë nominuar për përfshirje. Vendimet do të merren në sesionin e 47-të të Komitetit të Trashëgimisë Botërore në Paris, i cili përfundon më 16 korrik.
Prej 10 vjetësh tashmë, pallatet bavareze të Mbretit Ludwig II kanë qenë në krye të listës së dëshirave të Gjermanisë për përfshirje të reja. E vendosur lart, në skajin e Alpeve, Kalaja “Neuschwanstein” është një nga ndërtesat më të famshme të Gjermanisë. Me shumë kulla dhe pamjen e saj përrallore, kjo “ëndërr prej guri” tërheq më shumë se 1 milion vizitorë nga e gjithë bota çdo vit.
E porositur nga Mbreti Ludwig II i Bavarisë (1845–1886), ndërtimi i Kalasë “Neuschwanstein” filloi në vitin 1869. Fillimisht ishte menduar si rezidencë private për mbretin, por nuk u përfundua në të gjallë të tij. Kjo kala piktoreske, e cila është në pronësi të shtetit federal të Bavarisë, është gjithashtu e famshme për dizajnin e saj të brendshëm luksoz.
Që nga Katedralja e Aachenit deri te kompleksi industrial i minierës së thëngjillit Zollverein, Gjermania ka më shumë se 50 lokalitete të përfshira në Listën e Trashëgimisë Botërore që nga vitet ‘70, kur UNESCO miratoi Konventën për Trashëgiminë Botërore. Nxitësi kryesor në atë kohë ishte humbja e artefakteve kulturore gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Megjithatë, faktori vendimtar ishte ndërtimi i digës së madhe Aswan nga qeveria egjiptiane në vitet ‘60, e cila do të përmbyste tempujt e famshëm të Abu Simbel. Marrëveshja, e ratifikuar nga rreth 195 shtete, synon mbrojtjen e vendeve kulturore dhe natyrore me vlerë universale.
Aktualisht ka 1.223 lokalitete në Listën e Trashëgimisë Botërore, nga të cilat 952 janë të trashëgimisë kulturore dhe 231 të trashëgimisë natyrore.
Komiteti i Trashëgimisë Botërore ka një këndvështrim që shkon përtej Gjermanisë. Këtë vit janë nominuar 32 monumente kulturore nga vende të ndryshme, përfshirë rajonin e lashtë Khuttal në Taxhikistan, qytetin nënujor Port Royal në Xhamajkë, qendrën moderniste të qytetit Gdynia në Poloni dhe vendet përkujtimore për viktimat e Khmerëve të Kuq në Kamboxhia.
India ka nominuar një ansambël fortesash të lashta për përfshirje në listë. Këto kështjella mbresëlënëse, të vendosura në shtetet Maharashtra dhe Tamil Nadu, përfaqësojnë fuqinë ushtarake të Perandorisë Maratha, e cila kontrolloi pjesë të mëdha të nënkontinentit indian nga shekulli XVII deri në shekullin XIX.
Ndër vendet e tjera, Emiratet e Bashkuara Arabe kanë nominuar peizazhin paleolitik Faya si një shembull të jashtëzakonshëm të një peizazhi shkretinor të epokës së gurit. Koreja e Jugut ka paraqitur petroglifet e lumit Daegokcheon – gravura shkëmbore prehistorike misterioze. Rusia ka nominuar pikturat shkëmbore në shpellën Shulgan-Tash në Uralet jugore, që janë mbi 20 mijë vjet të vjetra. Kina ka paraqitur Varret Perandorake të Perandorisë Perëndimore Xia, një shembull i trashëgimisë kulturore nga civilizimi Tangut dhe një nga nekropolet më të mëdha në botë.
Lista aktuale e UNESCO-s për Trashëgiminë Botërore përfshin 1.223 vende kulturore dhe natyrore në 168 shtete, nga të cilat 56 janë të rrezikuara nga shkatërrimi. Kjo renditje botërore është kritikuar gjerësisht, veçanërisht në qarqet shkencore. Siç thotë Christoph Brumann nga Instituti “Max Planck” për Antropologji Sociale: “Sa objektive mund të jetë një renditje e tillë?”
Brumann ka vënë në dyshim procesin vendimmarrës, duke përmendur hulumtimin e tij mbi pasojat që sjell përfshirja në listën e Trashëgimisë Botërore për rajonet përkatëse. Efekti më i zakonshëm është turizmi masiv.
“Popullsia vendase mund të përfitojë prej tij, por shpeshherë pasojat negative i tejkalojnë ato pozitive”, thuhet në revistën shkencore “MaxPlanckResearch”. Libri i tij “The Best We Share: Nation, Culture and World-Making in the UNESCO World Heritage Arena” u botua në vitin 2021.
Komiteti i Trashëgimisë Botërore, i përbërë nga përfaqësues të zgjedhur nga 21 shtetet anëtare të Konventës për Trashëgiminë Botërore, do të diskutojë gjithashtu kërcënimet në rritje ndaj vendeve ekzistuese të trashëgimisë, siç janë konfliktet e armatosura në Ukrainë dhe Lindjen e Mesme, fatkeqësitë natyrore, ndotja e mjedisit, gjuetia e paligjshme apo turizmi i pakontrolluar. Sipas një studimi të fundit nga UNESCO dhe Instituti Botëror i Burimeve, mungesa e ujit dhe përmbytjet përbëjnë aktualisht kërcënime serioze për pothuajse tre të katërtat e të gjitha vendeve të Trashëgimisë Botërore.
Një në pesë vende është e bllokuar në një cikël mungese uji dhe përmbytjesh. Kjo përfshin Taj Mahalin në Indi, i cili është në rrezik të fundosjes për shkak të rënies së nivelit të ujërave nëntokësore. Pas përmbytjeve të mëdha në vitin 2022, Parku Kombëtar Yellowstone në SHBA u mbyll. Sipas raportimeve, rindërtimi i infrastrukturës do të kushtojë mbi 20 milionë dollarë (17 milionë euro). Rajonet më të prekura janë Lindja e Mesme, Afrika e Veriut, pjesë të Azisë Jugore dhe Kina veriore.
Ndërkohë, në kalanë “Neuschwanstein” në Bavari, vendimet që do të merren në Paris priten me padurim. Nëse ky pallat njihet si Trashëgimi Botërore, ka gjasa të tërheqë edhe më shumë turistë. Megjithatë, për Administratën Bavareze të Pallateve mund të jetë edhe më e rëndësishme njohja botërore që vjen pas vendimit.
