2 tetor 1941
Operacioni “Tajfuni” ishte një fushatë ushtarake gjermane gjatë Luftës së Dytë Botërore që synonte kryeqytetin e Bashkimit Sovjetik, Moskën. Luftimet zgjatën tre muaj, derisa ofensiva u ndalua. Është një nga betejat që shënoi pikë kthese në Frontin Lindor.
Hitleri priste dorëzimin e sovjetikëve para dimrit
Plani i ushtrisë gjermane ishte që të pushtonte shpejt pozicionet strategjike në hapësirën e gjerë të Evropës Lindore, para se Bashkimi Sovjetik të mobilizohej. Lideri gjerman Adolf Hitler shpresonte që Joseph Stalini të kërkonte armëpushim, t’ia linte atij Ukrainën dhe Baltikun, në mënyrë që vetë të kishte hapësirë të merrej sërish me Britaninë dhe të kërcënonte territoret e saj në Lindjen e Mesme.
Hitleri ishte pasionant i historisë dhe e dinte mirë se si kishte përfunduar pushtimi i fundit i Rusisë, ai i Napoleon Bonapartit. Ai nuk donte të bënte të njëjtin gabim e të kalonte dimrin në Rusi – plani ishte që sovjetikët të dorëzoheshin para se të niste i ftohti. Megjithatë, plani u vonua për shkak të ngjarjeve në Ballkan.
Pushtimi u shty nga zhvillimet në Ballkan
Pas grushtit të shtetit në Beograd më 27 mars 1941, forcat e reja politike atje nuk e mbështetën Paktin Tripalësh (me Gjermaninë, Italinë dhe Japoninë), dhe Hitleri vendosi të pushtonte Jugosllavinë. Në të njëjtën kohë, dërgoi trupa edhe në Greqi për të ndihmuar italianët, të cilët nuk ishin treguar shumë të aftë ushtarakisht në luftë.
Ushtria gjermane kërcënoi Moskën menjëherë pasi pushtoi Smolenskun, një nga fortesat më të rëndësishme në rrugën drejt kryeqytetit, gjatë verës. Hitleri mund të kishte nisur betejën për Moskën që atëherë, por kjo do ta ekspozonte ndaj sulmeve anësore dhe rrezikut të rrethimit nga sovjetikët. Prandaj dërgoi disa divizione drejt Leningradit dhe të tjera drejt Kievit.
Mbrojtja e Moskës nga Zhukovi
Në Moskë, komandën e kishte Georgi Zhukov, i cili e motivonte ushtrinë sovjetike me fjalime të zjarrta dhe kishte disa truke. Ai kishte projektuar pengesa kundërtanke dhe kishte organizuar një mbrojtje të shtresëzuar për të ngadalësuar përparimin gjerman. Gjithçka që duhej ishte të sigurohej që qyteti të rezistonte deri në ardhjen e dimrit.
Plani funksionoi – beteja u kthye në makth për gjermanët që në fund të tetorit, kur shirat e dendur ngadalësuan përparimin e tyre, sidomos të njësive të blinduara të Wehrmachtit. Menjëherë pas kësaj, temperaturat ranë ndjeshëm, dhe gjermanët nuk ishin të përgatitur për kushte të tilla. Deri në janar temperaturat kishin zbritur në -30°C. Shumë pajisje ushtarake u bënë të papërdorshme dhe morali i gjermanëve u shkatërrua.
Sovjetikët kalojnë në ofensivë
Sovjetikët u ndihmuan edhe nga fakti se trupa të posaçme nga Siberia, të përgatitura për luftë dimërore kundër Hitlerit, mbërritën në qytet në dhjetor. Me kalimin e kohës erdhën edhe më shumë, dhe deri në janar kishin shtyrë ushtrinë gjermane pothuajse 200 km prapa hyrjeve të Moskës.
Dështimi i Operacionit “Tajfuni” shënoi një pikë kthese në Frontin Lindor, dhe një vit më vonë përfundoi rrethimi i Stalingradit. Në vitin 1943, ushtria sovjetike nisi ofensivën e plotë dhe deri në vitin 1945 kishte mbërritur deri në Evropën Qendrore.
Operacioni “Tajfuni” dështoi po aq sa kishte dështuar edhe fushata e Napoleonit 100 vjet më parë. Megjithëse superiorë në numër dhe pajisje, gjermanët nuk arritën të mposhtnin aleatin më të madh të Rusisë – dimrin.