“Varkat taksi” që i marrin emigrantët në det, teksa kontrabandistët në Kanal i ndryshojnë taktikat

Me përmirësimin e motit në Kanalin Anglez, kontrabandistët e emigrantëve po i ndryshojnë taktikat, duke i përdorur të ashtuquajturat “varka taksi” për t’i shmangur patrullat policore dhe për të nisur udhëtimet drejt Mbretërisë së Bashkuar nga zona më të fshehta. Ndërsa autoritetet franceze përpiqen t’i ndalojnë nisjet përmes tokës, mungesa e mundësisë për të ndërhyrë në det po i pengon. Situata është bërë gjithnjë e më e rrezikshme, veçanërisht për gratë dhe fëmijët, ndërsa tensionet rriten dhe kërkohen zgjidhje të reja nga të dy anët e Kanalit.

Teksa moti në Kanal po përmirësohet, policia franceze po përpiqet ta ndalojë një rritje potencialisht rekord të njerëzve që po shkojnë drejt Mbretërisë së Bashkuar me anije të vogla, të organizuara nga rrjete të kontrabandës. Downing Street njoftoi se situata po përkeqësohej.

Edhe pse autoritetet franceze pretendojnë se tani po kapin më shumë se dy të tretat e këtyre anijeve para se të arrijnë në det, kontrabandistët tani po i ndryshojnë taktikat për t’i nisur të ashtuquajturat “anije taksi” nga vende të reja, në mënyra të reja dhe me shpejtësi gjithnjë e më të madhe.

Në vend që t’i përgatitin varkat e tyre përgjatë bregdetit, afër patrullave të policisë, bandat po i nisin ato nga vende më të fshehura, shpesh dhjetëra kilometra nga plazhet kryesore të nisjes.

Më pas ata lundrojnë përgjatë vijës bregdetare, si taksi ose autobusë, duke i marrë klientët e tyre që paguajnë dhe të cilët tani presin në det, jashtë vëmendjes  së policisë.

Pak para lindjes së diellit të premten e kaluar, ekipi i BBC-së hasi në një grup prej ndoshta 80 personash të mbledhur në ujë të qetë, deri në bel, pranë një plazhi pranë fshatit Wissant, në jug të Calaisit. Në grup kishte disa gra dhe fëmijë, nga vende si Eritrea dhe Afganistani.

BBC-ja numëroi 18 policë francezë që i shikonin nga bregu, duke refuzuar të ndërhynin.

Një anije taksi, e drejtuar nga një bandë kontrabandistësh, sapo kishte mbërritur nga deti dhe tani bënte disa rrotullime. Gjatë rreth 10 minutave, një burrë i ulur në pjesën e përparme të varkës u duk se i shoqëronte njerëzit përpara, për t'u ngjitur në bord në grupe relativisht të organizuara, madje edhe të rregullta.

Disa fëmijë u ngjitën, herë pas here duke qarë, pas shpatullave të të afërmve të tyre.

“Po, në Angli”, i tha BBC-së një burrë afgan, duke e pritur me durim radhën e tij, sytë e tij të përqendruar fort në varkë.

Ndryshimi i taktikave të kontrabandistëve

Sistemi i varkave taksi duket se u jep kontrabandistëve pak më shumë kontroll mbi atë që shpesh ka qenë një proces kaotik dhe i rrezikshëm, që përfshinte turma të mëdha që tërhiqnin varka në ujë dhe më pas ngjiteshin në bord.

Pak më shumë se një vit më parë, BBC-ja e pa rezultatin në një plazh aty pranë kur rreth 100 emigrantë u përpoqën të hipnin në të njëjtën varkë. Pesë persona, përfshirë një vajzë shtatëvjeçare, u shkelën ose u mbytën për vdekje.

Të premten në mëngjes, Koloneli Olivier Alary qëndroi në këmbë, i palëvizur, duke e  parë varkën taksi teksa ngarkohej. Ai shpjegoi se rregullat aktuale operative për forcat e tij ishin të qarta. Ata do të ndërhynin për ta shpëtuar dikë, nëse do të mbytej. Madje,  mund të përpiqeshin ta ndalonin varkën, nëse ajo do të bllokohej në një breg rëre. Por, ishte thjesht shumë e rrezikshme, për të gjithë të përfshirët, që policia të përpiqej ta arrinte varkën duke qenë në det.

“Policia do të jetë në gjendje të bëjë më shumë... nëse rregullat që i rregullojnë veprimet tona në det ndryshohen”, tha Alary, duke iu referuar qëllimit të deklaruar të qeverisë franceze për t’i rishikuar ato rregulla, ndoshta në javët e ardhshme, për t'i dhënë policisë më shumë liri veprimi.

BBC-ja kupton se autoritetet franceze do ta prezantojnë një “doktrinë detare” të re nga fillimi i korrikut, e cila do t’u lejonte skuadrave speciale të kapnin varkat e emigrantëve deri në 300 metra nga vija e bregut.

“Është thelbësore që të mos krijojmë panik dhe t’i rrezikojmë më tej këta njerëz. Nëse rregullat ndryshojnë për të na lejuar të ndërhyjmë kundër këtyre anijeve taksi, sa më afër bregut, atëherë do të jemi në gjendje të jemi më efektivë”, tha Alary, ndërsa anija e ngarkuar plotësisht më në fund u nis drejt veriperëndimit, drejt bregdetit anglez.

Edhe pse disa oficerë thonë se policia ka tashmë pak hapësirë veprimi për sa i përket interpretimit të rreptë të rregullave ekzistuese, shumë prej tyre kanë frikë se mund të përballen me probleme serioze ligjore.

“Mund ta kuptoj që një britanik mesatar, që e sheh këtë në televizion, mund të thotë: ‘Ata policë nuk duan të ndërhyjnë'. Por, nuk është kështu. Imagjinoni njerëz në një anije në panik dhe ne përfundojmë me fëmijë të mbytur. Oficeri i policisë që ndërhyri do të përfundonte në një gjykatë franceze. Është një çështje e ndërlikuar, por nuk mund ta rrethojmë të gjithë vijën bregdetare. Nuk është Lufta e Dytë Botërore”, tha Marc Musiol, i sindikatës së policisë, Unity.

“Nëse nuk kemi urdhra, nuk lëvizim. Edhe nëse ka një centimetër ujë, nuk ndërhyjmë. Është frustruese”, tha kolegu i tij sindikal, Marc Alegre.

Si rezultat, forcat franceze, të cilat tani patrullojnë më shumë se 120 kilometra vijë bregdetare në Francën veriore, e përqendrojnë të gjithë vëmendjen e tyre në përpjekjen për t’i kapur anijet e kontrabandistëve para se të nisen.

Dhe, ndërsa kjo shkallë e kapjes po rritet, kontrabandistët po i ndryshojnë taktikat e tyre me shpejtësi.
Ne iu bashkuam fillimisht kolonel Alaryt dhe njerëzve të tij menjëherë pas mesnatës së të premtes. Ishte nata e katërt e plotë që ekipi ynë kishte kaluar në plazhe në javët e fundit.

Njësia e Alaryt ishte e zënë duke përdorur dronë infra të kuq, të paguar nga qeveria britanike, për të dalluar dhe ndjekur disa qindra emigrantë që ishin mbledhur në grupe më të vogla përgjatë bregdetit, pasi kishin mbërritur me autobus dhe në këmbë gjatë pasdites dhe mbrëmjes të së enjtes.

Në një monitor mund ta shihnim qartë një grup të mbledhur rreth një zjarri të improvizuar në një pyll pranë plazhit.

“Por, ne jemi në ndjekje të kontrabandistëve. Nëse lëvizim drejt emigrantëve tani, ata thjesht do të shpërndahen”, tha Alary.

Pastaj, rreth orës pesë të mëngjesit, për zhgënjimin e dukshëm të policisë, mbërritën raportime për një nisje të suksesshme të një varke taksi më tej në bregdet.

“Le të shkojmë”, tha Alary.

Sfida për ndërhyrje në det

Disa minuta më vonë, BBC-ja mbërriti në një plazh me guralecë pranë fshatit të vjetër të peshkimit Audresselles, pak në jug të Cap Gris-Nezit. Një Volvo V50 i zi, me dyer të hapura, ishte mbërthyer fort në guralecë.

Kontrabandistët, me sa duket, e kishin fryrë varkën në një hangar ose ndërtesë ferme aty pranë, pastaj e kishin çuar atë në distancën e shkurtër deri në plazh, e kishin zgjidhur, e kishin zvarritur metrat e fundit në ujë dhe ishin në rrugën e tyre të sigurt brenda pak sekondash. Duke u drejtuar në veri, ata do t’i merrnin pasagjerët që paguanin nga pika të tjera përgjatë bregdetit, njësoj si autobusi ose taksi - prandaj qëndron nofka “varkë taksi”.

“Kjo është hera e tretë që ndodh në këtë zonë”, u ankua Alary, për një taktikë të re në zhvillim të përdorur nga kontrabandistët.

Policia, e armatosur me dylbi të cilat mundësojnë shikimin edhe natën dhe dronë, është bërë e aftë të dallojë momentin kur kontrabandistët fillojnë t’i fryjnë barkat e tyre prej gome. Kjo zakonisht ndodh në dunat dhe pyjet në bregdet ose pranë lumenjve dhe kanaleve. Është një periudhë e cenueshmërisë maksimale për bandat dhe klientët e tyre.

Duke i përdorur deri në gjashtë pompa elektrike për barkë, kontrabandistët shpesh mund ta përfundojnë punën në më pak se 15 minuta. Por, barkat e fryra janë të mëdha, të vështira për t'u përdorur dhe të vështira për t'u lëvizur me dorë.

Policia shpesh ka kohë t’i ndërpresë barkat e fryra para se të tërhiqen drejt ujit. Oficerët ndonjëherë përdorin sprej me piper dhe granata zhurmuese për ta hapur një shteg, pastaj i presin barkat me thika për t'i bërë të papërdorshme. BBC-ja ka parë pamje nga kamerat e policisë që tregojnë njerëz që hedhin gurë drejt oficerëve dhe, madje, mbajnë një fëmijë të vogël para policisë për t'u përpjekur t'i ndalojnë.

Sipas policisë franceze, bandat – të cilat tani po shtohen në numër në zonën e Calaisit ndërsa kërkesa për kalime kufitare rritet – jo vetëm që kanë filluar t’i fryjnë barkat e tyre në fshehtësi, të fshehura në ndërtesa afër plazheve, por i kanë kërcënuar fermerët vendas, që e kanë kundërshtuar praninë e tyre.
Ndërsa disa nga këto nisje të anijeve taksi – të projektuara për të shfrytëzuar mungesën e gatishmërisë së policisë franceze për të ndërhyrë në det – ndodhin pranë zonave kryesore të nisjes së emigrantëve rreth Calais dhe Boulognes, disa anije tani po nisen nga shumë më larg.

Të premten në mëngjes, Alary i tha BBC-së, sapo kishte pasur një nisje të suksesshme të anijes taksi nga Cayeux-Sur-Mer, një fshat rreth 100 km në jug përtej lumit Somme. Ai parashikoi që ajo do të mbërrinte këtu rreth mesditës dhe do të fillonte të përpiqej të merrte pasagjerë pranë Boulogne.

Një pasojë e padëshiruar e varësisë në rritje të kontrabandistit nga sistemi i anijeve taksi është se ua jep të rinjve një avantazh ndaj grave dhe fëmijëve, të cilët shpesh kanë vështirësi të ngjiten në anije nga deti.

“Kam provuar të kaloj 12 herë deri tani”, tha Luna, një grua somaleze nga Mogadishu. Ajo përshkroi incidente të dhunës policore në plazhe dhe përvojën e të qenit e lënë pas, ndërsa burrat ngjiteshin në anije.

“Ndonjëherë policia është shumë e dhunshme. Jam goditur edhe vetë. Ata kanë hedhur gaz lotsjellës - diçka në ajër - që të bën të mos marrësh frymë. Ndonjëherë varka është shumë larg në det të hapur. Kjo është arsyeja pse gratë dhe fëmijët lihen pas kaq shumë herë. Është kaq e rrezikshme. Nuk mund të notojmë. Nuk dua të vdes”, tha Luna, ndërsa priste për një vakt në një kamp informal emigrantësh pranë Dunkirkut.

Ajo shtoi se pas një muaji e gjysmë, duke u përpjekur të përfundonte udhëtimin për në Mbretërinë e Bashkuar, nuk kishte plane të dorëzohej.

Ndërkohë, pasi kishte dështuar ta ndalonte nisjen e varkës taksi në plazhin me zall në Audresselles, as koloneli Alary nuk ishte ende gati të dorëzohej.

“Le të shkojmë. Varka po shkon në veri drejt Cap Griz Nez. Do të përpiqemi t'i kapim”, tha ai, ndërsa ekipi i tij nxitoi drejt makinave të tyre.

Ndërsa BBC-ja ndiqte policinë, mund ta shihnin varkën - një njollë e vogël e  zezë në një det të bardhë.  Por, kur mbërritën në Wissant, 15 minuta më vonë, ishte tepër vonë. Emigrantët ishin në ujë dhe varka taksi ishte tashmë gjysmë e mbushur.

Në përgjithësi, nuk kishte qenë një natë e mirë për policinë franceze. Forcat e Alaryt raportuan vetëm për katër përgjime të suksesshme në tokë. Por, përgjatë gjithë bregdetit, gjithsej 14 varka kishin dalë në det, duke i transportuar 919 persona në Mbretërinë e Bashkuar.

Më vonë, atë mëngjes, në një udhëtim të shkurtër në det me një varkë patrullimi policie, koloneli Alary reflektoi mbi betejën për t’i ndaluar kontrabandistët.

Kishte kaq shumë sfida - nga pajisjet e rënda që mbante policia, të cilat e bënin të rrezikshme për ta që të hynin në ujë në mënyrë të sigurt, deri te paqëndrueshmëria e natyrshme e varkave të fryra, të cilat i bënin ato shumë të cenueshme për t’u ndaluar në det pa rrezikun e mbytjes.

Por, Alary tha se vetë Mbretëria e Bashkuar mbante çelësin për zgjidhjen e kësaj krize.

“Duhet pasur parasysh se 30% e të gjithë emigrantëve që hyjnë në Bashkimin Evropian përfundojnë këtu, në zonën e Calaisit. Ata udhëtojnë nga e gjithë Evropa për të ardhur këtu... sepse Mbretëria e Bashkuar i tërheq. Anglia është tërheqëse. Ajo i inkurajon emigrantët që të duan të shkojnë atje. Zgjidhja është që Anglia të bëhet më pak tërheqëse, dhe atëherë njerëzit do të qëndronin në vendet e tyre ose në BE".

Ky besim – se Mbretëria e Bashkuar ka një fuqi tërheqëse për emigrantët – mbetet bindja tradicionale, si për zyrtarët francezë, ashtu edhe për shumë nga ata që e rrezikojnë jetën duke kaluar Kanalin.

Në një ditë shumë më me erë javën e kaluar, në një plazh pranë një fortese të vjetër nga koha e Bourbonëve në fshatin Ambleteuse, ekipi i BBC-së e takoi  Stephane Pinton, një ish-peshkatar që tani është kryetari lokal.

“Për emigrantët, Mbretëria e Bashkuar ende shihet si një El Dorado. Britanikët duhet ta trajtojnë këtë çështje me më shumë vendosmëri”,  tha ai. Nëse nuk e bëjnë këtë, paralajmëroi Pinto, mund të ketë përshkallëzim të dhunës mes policisë, komuniteteve lokale dhe një vale në rritje migracioni nga një botë gjithnjë e më e trazuar.

“Kjo nuk është më vetëm një çështje e lidhur me diktaturat apo luftërat. Ajo po rritet edhe për shkak të asaj që po ndodh në nivel global: ndryshimet klimatike, kolapsi i ekonomive në disa vende, e kështu me radhë. Ne ndiejmë se një valë e re po vjen, dhe nëse nuk e trajtojmë me seriozitet, fatkeqësisht, do të mbetemi vetëm spektatorë të asaj që do të ndodhë në vitet në vijim”.