Tmerri i fëmijëve jetimë të Ukrainës që u vodhën nga Rusia

Përpara se lufta t'i ndante, familja Hinkin jetonte si çdo tjetër në fshatin Torske, i cili sot është vetëm 35 kilometra nga fronti i luftës. Me vdekjen e babait të tyre në tetor, fëmijët mbetën jetimë. Nëna e tyre vdiq vite para luftës. Gjashtë muaj më vonë, vëlla e motër, duket se po kalojnë më të keqen e sprovës së tyre

Dy fëmijët hodhën sytë për të parë përmes tymit të dendur që qëndronte në ajër pas shpërthimit që tronditi shtëpinë e tyre të vogël në rajonin lindor të Ukrainës, Donetsk.

Dyshja, 9 dhe 10 vjeç, thirrën babanë e tyre. Pasoi vetëm heshtja e frikshme.

Pastaj Olha Hinkina dhe vëllai i saj Andrii nxituan në strehën e bombave, siç i kishin mësuar. Kur shpërthimet pushuan dhe tymi u largua, ata gjetën babanë e tyre në verandë — të palëvizshëm dhe të mbuluar me gjak pasi u godit nga një predhë ruse.

“Babai u vra në shtatë të mëngjesit”, tha Andrii, i cili tani jeton në qytetin më të sigurt perëndimor të Lvivit, pranë kufirit me Poloninë.

Të dy, vëlla e motër, i bashkohen një brezi fëmijësh ukrainas, jeta e të cilëve është përmbysur nga lufta. Pushtimi i plotë i Rusisë i ka nënshtruar ata ndaj bombardimeve të vazhdueshme, ka çrrënjosur miliona nga shtëpitë e tyre dhe i ka kthyer shumë në jetimë.

Qindra fëmijë janë vrarë. Për të mbijetuarit, trauma e gjerë është e sigurt që do të lërë plagë psikologjike që do t'i ndjekin ata në adoleshencë dhe në moshë madhore.

"Edhe nëse fëmijët ikën në një zonë më të sigurt, kjo nuk do të thotë se ata harruan gjithçka që u ndodhi", tha psikologia Oleksandra Volokhova, e cila punon me fëmijët që i shpëtuan dhunës.

Të paktën 483 fëmijë kanë humbur jetën dhe rreth 1.000 janë plagosur, sipas shifrave nga zyra e prokurorit të përgjithshëm të Ukrainës.

Ndërkohë, UNICEF-i thotë se rreth 1.5 milionë fëmijë ukrainas janë në rrezik të depresionit, ankthit, çrregullimit të stresit post-traumatik dhe çështjeve të tjera të shëndetit mendor, me efekte potencialisht të qëndrueshme.

Gati 1.500 fëmijë ukrainas kanë mbetur jetimë, tha Shërbimi Social Kombëtar i Ukrainës.

Numri më i madh i viktimave të fëmijëve vjen nga Donetsku, epiqendra e shumë betejave, ku sipas zyrtarëve ukrainas janë vrarë ose plagosur 462 fëmijë.

Kjo shifër nuk përfshin viktimat nga qyteti i pushtuar nga Rusia, Mariupoli, i cili është gjithashtu pjesë e provincës Donetsk, ku zyrtarët ukrainas e kanë pasur të vështirë të regjistrojnë të vdekurit dhe të plagosurit.

Fëmijët mbetën jetimë

Përpara se lufta t'i ndante, familja Hinkin jetonte si çdo tjetër në fshatin Torske, i cili sot është vetëm 35 kilometra nga fronti i luftës.

Me vdekjen e babait të tyre në tetor, fëmijët mbetën jetimë. Nëna e tyre vdiq vite para luftës.

Gjashtë muaj më vonë, vëlla e motër duket se po kalojnë më të keqen e sprovës së tyre.

Policia dhe vullnetarët i evakuuan ata në një zonë më të sigurt në rajonin perëndimor të Zakarpattias, ku shërbimet sociale qeveritare dhe një organizatë bamirëse ukrainase e quajtur SOS Fshatrat e Fëmijëve, e cila ofronte strehim dhe këshillim, kujdeseshin për ta.

Historia e tyre u bë e njohur brenda dhe rreth Torskes, pasi policia publikoi një video që tregonte trupin e babait të tyre duke u tërhequr nga shtëpia e familjes.

“Ne e njihnim fshatin. Ne e dinim se ku jetonin. Ne i njihnim këta njerëz”, tha Nina Poliakova, 52 vjeçe, nga qyteti i afërt i Lymanit.

Edhe pse ajo iku vitin e kaluar me familjen e saj në Lviv, Poliakova vazhdoi të ndiqte lajmet nga zona e saj e lindjes. Më pas tragjedia goditi edhe jetën e saj, kur djali i saj jobiologjik 16-vjeçar vdiq papritur nga një sëmundje e zemrës.

Ajo ka gjithashtu një vajzë 16-vjeçare që kujdeset për të e që e mori me burrin e saj në vitin 2016 nga qyteti i pushtuar i Horlivkas, ku filluan armiqësitë me separatistët e mbështetur nga Rusia, vite përpara pushtimit të vitit 2022.

E zhytur në pikëllim, Poliakova mori një telefonatë një ditë nga një qendër lokale që mbështet fëmijët. Telefonuesi e pyeti nëse do të ishte e gatshme të takonte vëllain e motrën e familjes Hinkin.

Në takimin e tyre të parë, ata folën kryesisht për shtëpinë e familjes Hinkin dhe kafshët shtëpiake që kishin. Një nga aktivitetet e preferuara të Andriit ishte të ushqente derrat.

Poliakova vendosi të mirëpresë dy fëmijët në familjen e saj të gjerë.

“Ne e patëm atë tragjedi në familjen tonë dhe më pas fati na bashkoi”, tha Poliakova. “Tani shumë fëmijë kanë mbetur vetëm, pa prindër. Fëmijët kanë nevojë për kujdes, dashuri. Ata kërkojnë të përqafohen dhe të ngushëllohen”.

Shërimi i plagëve të luftës

Shumë fondacione janë në detyrë për të ndihmuar fëmijët të kapërcejnë traumën e luftës, duke përfshirë një grup të quajtur Zërat e Fëmijëve, i cili ka përpunuar rreth 700 kërkesa nga prindërit që kërkojnë ndihmë me fëmijët që vuajnë nga stresi kronik, sulmet e panikut dhe simptomat e PTSD-së.

Lutjet kanë ndryshuar ndërsa lufta ka përparuar, sipas një raporti të lëshuar nga grupi bamirës. Gjatë dimrit të kaluar, prindërit kërkuan ndihmë pasi vunë re ndryshime në sjellje te fëmijët e tyre, duke përfshirë apatinë, agresionin dhe ankthin, ndjeshmërinë ndaj zhurmave të larta dhe zakonet antisociale.

“Psikika e një fëmije mbetet më e lakueshme se ajo e të rriturve dhe me mbështetje cilësore dhe në kohë, ne e kuptojmë se një fëmijë mund të kapërcejë më lehtë çdo ngjarje traumatike”, tha Olena Rozvadovska, drejtuese e Zërave të Fëmijëve.

“Rikuperimi nga muajt e të jetuarit kaq afër fronteve luftarake ishte i vështirë për vëllain e motrën”, tha Poliakova.

"Ata ishin shumë të frikësuar", tha ajo. Olha qante dhe e përqafonte sa herë që dëgjonte sirenat e sulmit ajror. Andrii ishte relativisht i qetë gjatë ditës, por fillonte të bërtiste në mes të natës.

Një shoqatë bamirëse e njohur si “Zemra e Sinqertë” ka operuar kampe shërimi afatshkurtër për fëmijët dhe nënat e tyre që nga fillimi i pushtimit vitin e kaluar. Më shumë se 8 mijë njerëz kanë përdorur shërbimet e kampit.

Poliakova i mori atje tre fëmijët e saj birësues. Ajo donte të ndihmonte në ringjalljen e fëmijërisë që humbën nga lufta.

Në kamp ata luajtën me fëmijë të tjerë që kishin përvoja të ngjashme dhe morën pjesë në sesione arti, klasa kërcimi dhe aktivitete të tjera të krijuara për t'i ndihmuar fëmijët të shprehin emocionet.

Tingujt e të qeshurit dhe të lojës rezonojnë në kampin plot me fëmijë nga rajonet e shkatërruara nga lufta të Donetskut, Luhanskut, Zaporizhzhias, Khersonit dhe zona të tjera. Shumë ishin dëshmitarë të bombave dhe përjetuan humbjen e një prindi. Disa u shëruan nga plagët e luftës.

“Lavdi Ukrainës”

Gjatë një sesioni artistik, fëmijëve iu dhanë bluza të bardha dhe u udhëzuan të shprehnin ndjenjat e tyre përmes vizatimit. Shumica kanë pikturuar me ngjyrën e kaltër dhe të verdhë të flamurit ukrainas dhe kanë shkruar frazën "Lavdi Ukrainës".

Olha Hinkina pikturoi një zemër me të kaltër dhe të verdhë.

“Fëmijët reflektojnë atë që qëndron në sipërfaqe”, tha Rozvadovska. “Ata po rriten në një atmosferë të ngjyrave të flamurit tonë, përditësimeve nga vija e frontit, krenarisë për ushtrinë që është në këmbë”.

Shërimi është i arritshëm për fëmijët, shtoi ajo. Ata mund të bëhen më të fortë, sepse kanë mbijetuar.

"Ata mbajnë përvojën që i ndihmoi të mbijetojnë", tha ajo. "Ndoshta edhe i bëri ata më të qëndrueshëm dhe më të gjithanshëm".

Kur Andrii Hinkin kujton vendlindjen e tij, ai nuk i kujton bombat, tymin apo shpërthimet e fuqishme. E kujton si një fshat të bukur.

I pyetur se cilat janë ëndrrat e tij më të mëdha, ai përgjigjet me ndrojtje. "Unë dua të rritem".

Përktheu: Forca Jashari