Rusia e shtyn SHBA-në ta rishqyrtojë mbrojtjen e Evropës

Në vitin 2020, presidenti Donald Trump urdhëroi mijëra trupa amerikane të largoheshin nga Gjermania si rrjedhojë e arsyetimit të tij se evropianët janë aleatë jomeritorë. Vetëm disa ditë pas marrjes së detyrës, presidenti Joe Biden ndaloi këtë tërheqje para se të fillonte dhe administrata e tij ka theksuar rëndësinë e NATO-s, edhe pse Biden e identifikon Kinën si kërcënimin kryesor afatgjatë për sigurinë e SHBA-së. Pastaj ndodhi pushtimi i Ukrainës nga Rusia

Lufta e presidentit rus, Vladimir Putin, në Ukrainë dhe shtytja e tij për të përmbysur rendin më të gjerë të sigurisë në Evropë mund të çojë në një ndryshim historik në të menduarit amerikan për mbrojtjen e kontinentit. Në varësi të asaj se sa larg shkon Putini, kjo mund të nënkuptojë ngritje të fuqisë ushtarake të SHBA-së në Evropë që nuk është parë që nga Lufta e Ftohtë.

Kthesa e madhe

Mundësia për prani më të madhe të forcave ushtarake të SHBA-së në Evropë është një kthesë e jashtëzakonshme, e cila daton vetëm 2 vjet më parë.

Në vitin 2020 presidenti Donald Trump urdhëroi mijëra trupa amerikane të largohen nga Gjermania si rrjedhojë e arsyetimit të tij se evropianët janë aleatë jomeritorë. Vetëm disa ditë pas marrjes së detyrës, presidenti Joe Biden ndaloi këtë tërheqje para se të fillonte, dhe administrata e tij ka theksuar rëndësinë e NATO-s edhe pse Biden e identifikon Kinën si kërcënimin kryesor afatgjatë për sigurinë e SHBA-së.

Pastaj ndodhi pushtimi i Ukrainës nga Rusia.

"Ne jemi në një epokë të re të konfrontimit të vazhdueshëm me Rusinë”, thotë Alexander Vershbow, ish-ambasador amerikan në Rusi dhe ish-zëvendëssekretar i përgjithshëm i NATO-s. Ai argumenton se Shtetet e Bashkuara, në bashkëpunim me aleatët e NATO-s, do të duhej të vendosnin një qëndrim më muskulor për t'u marrë me një Rusi më kërcënuese. Kjo është veçanërisht e vërtetë në Evropën Lindore, ku afërsia e Rusisë përbën një problem për tri vendet baltike që janë shtete ish-sovjetike.

Sekretari i Mbrojtjes, Lloyd Austin, ishte duke fluturuar të martën për në Evropë për raundin e dytë të konsultimeve të Ukrainës në selinë e NATO-s në Bruksel. Ai gjithashtu do të udhëtojë në dy vende anëtare të NATO-s në Evropën Lindore - Sllovaki, e cila është e kufizuar me Ukrainën dhe Bullgarinë, e cila nuk është më. Pas një takimi të NATO-s muajin e kaluar, Austin vizitoi dy aleatë të tjerë në krahun lindor - Poloninë dhe Lituaninë.

100 mijë trupa amerikane në Evropë

Vetëm gjatë dy muajve të fundit prezenca e SHBA-së në Evropë ka kaluar nga 80.000 trupa në rreth 100.000, pothuajse aq sa ishte në vitin 1997, kur Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj në NATO filluan një zgjerim të aleancës që Putini thotë se e kërcënon Rusinë dhe duhet zhbërë. Për krahasim, në vitin 1991, vitin kur Bashkimi Sovjetik u shpërbë, Shtetet e Bashkuara kishin 305.000 trupa në Evropë, duke përfshirë 224.000 vetëm në Gjermani, sipas të dhënave të Pentagonit. Më pas numri ra në mënyrë të qëndrueshme, duke arritur në 101.000 në 2005 dhe rreth 64.000 deri në vitin 2020.

Shtesat e trupave amerikane të këtij viti faturohen si të përkohshme, por nuk ka siguri se sa do të qëndrojnë. Ato përfshijnë një brigadë të blinduar të Divizionit të Parë të Këmbësorisë, me një total prej rreth 4.000 ushtarësh, për në Gjermani, dhe një brigadë këmbësorie të përmasave të ngjashme të Divizionit të 82-të Ajror, në Poloni. Në Poloni dhe Gjermani janë dërguar gjithashtu njësi të shumta të shtabit të ushtrisë. Austin dërgoi gjithashtu avionë luftarakë F-35A në krahun lindor të NATO-s dhe helikopterë sulmues Apache në shtetet baltike.

Një rishikim i fundit i Pentagonit të pranisë ushtarake në mbarë botën arriti në përfundimin se nivelet dhe pozicionet e trupave në Evropë ishin të mira. Por në dëshminë para komitetit të Dhomës së Përfaqësuesve disa ditë pasi Putini pushtoi Ukrainën, Mara Karlin, zyrtare e lartë e Pentagonit që mbikëqyri rishikimin e vitit 2021, tha se ky përfundim do të duhej të rishqyrtohej.

Pentagoni duhet të "sigurojë që ne të kemi frenimin e Rusisë dhe që absolutisht 150% të mund të themi se NATO është e sigurt", jo vetëm në dritën e pushtimit të Rusisë, por për një afat më të gjatë, tha ajo më 1 mars.

Ndikimi i luftës në Ukrainë

Lufta e Putinit në Ukrainë ka nxitur një rishikim të nevojave të mbrojtjes rajonale jo vetëm nga Uashingtoni, por edhe nga disa aleatë evropianë, duke përfshirë Gjermaninë, e cila muajin e kaluar ndërpreu një politikë të gjatë të moseksportimit të armëve në zonat e konfliktit duke dërguar armë antitanke dhe kundërajrore në Ukrainë. Gjermania gjithashtu u angazhua për një buxhet shumë më të madh të mbrojtjes.

“Një realitet i ri”, deklaroi kancelari Olaf Scholz.

Putin jo vetëm që ka kërkuar që Ukraina të heqë dorë nga ambiciet e saj për t’u anëtarësuar në NATO, por gjithashtu ka insistuar që aleanca të tërheqë forcat e saj nga krahu lindor i NATO-s - kërkon që SHBA-ja dhe NATO-ja të refuzojnë si kundër të drejtave themelore të kombeve për të vendosur vetë marrëdhëniet e tyre të jashtme dhe angazhimin bazë të NATO-s për të ofruar siguri për të gjithë anëtarët në mënyrë të barabartë.

Nëse Rusia do të merrte kontrollin e të gjithë Ukrainës, ajo do të ishte në kufirin e vendeve të tjera të NATO-s, duke përfshirë Rumaninë, Sllovakinë dhe Hungarinë. Polonia dhe Lituania tashmë ndajnë një kufi tokësor me enklavën ruse të Kaliningradit, selinë e Flotës Baltike të Marinës Ruse. Ekziston shqetësimi se Putini mund të vendosë të bëjë një lojë për kontrollin e atij korridori tokësor 60 milje të gjatë, i njohur si Hendeku Suvalki, që lidh Kaliningradin me Bjellorusinë.

Vershbow, ish-zëvendëssekretari i përgjithshëm i NATO-s, i cili tani është një anëtar i shquar në Këshillin Atlantik, rekomandon që SHBA-ja dhe NATO-ja të kalojnë përtej mbështetjes së tyre aktuale në grupe betejash të lehta, me madhësi batalioni në Evropën Lindore për të vendosur në vend të kësaj forcat më të rënda, më të mëdha dhe të përhershme atje.

Kohë paqartësish

Një transicion i tillë në krahun lindor të NATO-s është po ajo gjë që Putini thotë se është një kërcënim për Rusinë dhe thotë se nuk do të tolerojë më. Ai ka kërkuar kthimin në marrëveshjet që ekzistonin në vitin 1997, kur u nënshkrua Akti Themelues NATO-Rusi.

Në atë dokument Moska pranoi që NATO-ja të vazhdonte me planet për të ftuar Poloninë, Hungarinë dhe Republikën Çeke për t'u bashkuar me Aleancën. Veçanërisht dokumenti thoshte gjithashtu se "në mjedisin e parashikueshëm të sigurisë" NATO-ja do të hiqte dorë nga "stacionimi i përhershëm shtesë i forcave të konsiderueshme luftarake në territorin e anëtarëve të rinj".

A e përjashton kjo opsionin e një grumbullimi të trupave amerikane në Evropën Lindore? Jo, thotë një raport i ri nga Qendra e Këshillit Atlantik për Strategjinë dhe Siguri. Ky raport argumenton se kufizimet e pranisë ushtarake të NATO-s në Evropën Lindore, siç përshkruhet në Aktin Themelues NATO-Rusi të vitit 1997, janë të parëndësishme duke konsideruar pushtimin rus të Ukrainës.

"Ne jemi në një territor të ri e të rrezikshëm - një periudhë tensionesh të qëndrueshme, lëvizjesh dhe kundërlëvizjesh ushtarake dhe krizash të mëdha ushtarake të përhershme në zonën euroatlantike që do të zbehet dhe do të rrjedhë për të paktën pjesën e mbetur të viteve 2020, nëse jo më gjatë", thuhet në raport.

Përktheu: Artinë Rexhepi