Jetë e re, sfida të reja: afganët ende në ankth në SHBA

"Gruaja ime është vetëm atje", tha Hasrati me zërin e tij të mekur, ndërsa përshkruan telefonatat e natës në shtëpi. “Djali im qan, më pyet ku jam, kur do të shkoj . Dhe nuk di çfarë t’i them”. Është një shenjë kujtimi se udhëtimi për shumë nga afganët që erdhën në Shtetet e Bashkuara në evakuimin historik mbetet një punë në progres, e mbushur me pasiguri dhe ankth për të ardhmen

Forcat talebane kishin marrë kryeqytetin afgan. Turma njerëzish në panik u mblodhën në aeroport. Dhe një i ri që kishte punuar si nënkontraktor për ushtrinë amerikane u përball me një zgjedhje të tmerrshme.

Hasibullah Hasrat, pasi kishte përbiruar në rrugët kaotike dhe pikat e kontrollit të talebanëve për të arritur brenda aeroportit, ose duhej të kthehej për të marrë gruan dhe dy fëmijët e tij të vegjël, ose të hipte në aeroplan evakuimi dhe t'i merrte më vonë. Heqja dorë nga fluturimi do të thoshte se asnjëri prej tyre nuk do të largohej nga Afganistani.

Familje të ndara

Vendimi nuk po e lë rehat Hasratin. Ai është në SHBA, një nga më shumë se 78.000 afganët e pranuar në vend pas tërheqjes së trupave amerikane në gusht, që i dha fund luftës më të gjatë të Amerikës. Por familja e tij nuk ka mundur të bashkohet me të. Ata janë ende në Afganistan, ku një krizë ekonomike ka çuar në uri të përhapur dhe ku shtypja e talebanëve është në rritje.

"Gruaja ime është vetëm atje", tha ai, me zërin e tij të mekur, ndërsa përshkruan telefonatat e natës në shtëpi. “Djali im qan, më pyet ku jam, kur do të vish. Dhe nuk di çfarë t’i them”.

Është një shenjë kujtimi se udhëtimi për shumë nga afganët që erdhën në Shtetet e Bashkuara në evakuimin historik mbetet një punë në progres, e mbushur me pasiguri dhe ankth për të ardhmen.

Refugjatët afganë, disa prej të cilëve u përballën me hakmarrje të mundshme për shkak të punës me qeverinë e tyre ose me forcat amerikane gjatë luftës me talebanët, thonë në intervista se janë mirënjohës ndaj SHBA-së që i shpëtoi ata dhe anëtarët e familjes.

Por ata shpesh janë duke luftuar për të fituar jetë të re në tokën e re, duke u përpjekur të paguajnë faturat e tyre pasi ndihma nga qeveria dhe nga agjencitë e zhvendosjes fillon të mbarojë, të kurthuar në strehim të përkohshëm dhe duke u përpjekur të kuptojnë se si të aplikojnë për azil, sepse shumica nga afganët iu nënshtruan një statusi emergjent dyvjeçar të njohur si lirim me kusht humanitar.

Të pasigurt

"Ne nuk jemi të sigurt se çfarë mund të ndodhë", tha Gulsom Esmaelzade, familja e së cilës është zhvendosur midis dhomave të hoteleve në zonën e San Diegos që nga janari, pasi kaloi tre muaj në një bazë ushtarake në New Jersey. "Ne nuk kemi asgjë në shtëpi në Afganistan dhe këtu nuk kemi asnjë të ardhme”.

Esmaelzade tha se nëna e saj është dashur të dërgohej tri herë në dhomën e urgjencës kur presioni i saj i gjakut u ngrit në nivele të rrezikshme. Gruaja më e re ia atribuon stresit të jetës së tyre.

Pastaj ka sfida më të zakonshme që janë gjithsesi të frikshme për shumë afganë. Ato përfshijnë mësimin e anglishtes, sfidat në burokracitë qeveritare dhe transportin publik, si dhe gjetjen e një pune.

Ekziston edhe izolimi për ata, si Hasrati, që erdhën vetëm. "Unë nuk njoh askënd këtu”, tha ai në apartamentin jashtë Washingtonit që ndan me dy të evakuuar të tjerë. “Nuk kam miq, as familje, as të afërm. Unë jetoj vetëm me shokët e mi të dhomës, dhe shokët e mi janë nga pjesë të tjera të Afganistanit”.

Disa kanë arritur të vendosen. "Por ka shumë më tepër që nuk po bëjnë mirë sesa që po bëjnë mirë", tha Megan Flores, drejtoreshë ekzekutive e Qendrës së Imigrantëve dhe Refugjatëve në McLean, Virxhinia.

Leksion për refugjatët ukrainas

Përvoja e afganëve të evakuuar nuk është ndryshe nga ajo që refugjatët janë përballur historikisht kur kanë ardhur në Shtetet e Bashkuara. Në njëfarë mënyre, është një vrojtim për deri në 100.000 ukrainas që presidenti Joe Biden thotë se do të mirëpriten, gjithashtu në shumë raste për dy vjet lirim me kusht humanitar.

Afganët në lirim me kusht humanitar duhet të aplikojnë për një mënyrë për të qëndruar në vend, si përmes azilit. Është një proces që kërkon shumë kohë që zakonisht kërkon gjetjen e një avokati të imigracionit, me një kosto prej mijëra dollarësh që nuk janë lehtësisht të disponueshme për shumicën e refugjatëve, nëse nuk mund të gjejnë dikë që ta bëjë atë falas.

Departamenti i Sigurisë Kombëtare thotë se rreth gjysma e 78.000 personave që ka të ngjarë të kualifikohen përfundimisht për programin e vizave speciale imigruese, ose SIV. Statusi u jep banim të përhershëm njerëzve, së bashku me familjen e tyre të ngushtë, të cilët kanë punuar për Qeverinë amerikane. Hasrati nuk ka qenë në gjendje të sigurojë SIV-in, të paktën jo deri tani, pavarësisht punës si nënkontraktor duke ngritur linja transmetimi për ushtrinë amerikane.

Kongresi mund ta zgjidhë situatën duke miratuar Aktin e Përshtatjes në Afganistan, i cili do t'u mundësonte të evakuuarve të aplikojnë për qëndrim të përhershëm pas një viti në vend, ngjashëm me lehtësimin e dhënë në të kaluarën për njerëzit nga Iraku, Kuba dhe Vietnami. Biden kohët e fundit i dha një shtysë përpjekjes kur miratoi idenë për ta shtuar atë në një projektligj të ardhshëm të ndihmës për Ukrainën, një lëvizje e mirëpritur nga një koalicion që përfshin veteranët, organizatat fetare dhe agjencitë e zhvendosjes.

"Ata po përballen me një bombë me sahat se çfarë ndodh nëse nuk marrin statusin e SIV-it ose të azilit”, tha Krish O'Mara Vignarajah, president i Shërbimit Luteran të Emigracionit dhe Refugjatëve. "Apo të kthehen ata në Afganistan dhe në rrugën e keqe?"