Presidenti Recep Tayyip Erdogan i fitoi zgjedhjet presidenciale të vendit, duke mposhtur bllokun e opozitës, ndërsa ai e zgjati sundimin e tij në dekadën e tretë.
Rezultatet zyrtare treguan se Erdogan fitoi me 52.1% të votave, ndërsa kreu i opozitës Kemal Kiliçdaroglu doli me 47.9%.
Pavarësisht nga një tërmet vdekjeprurës dhe një monedhë vendëse në rënie, fitorja e Erdoganit tregoi edhe një herë qëndrueshmërinë e liderit, për të cilin analistët thonë se i ka rrënjët jo vetëm në mënyrat në të cilat e konsolidoi pushtetin gjatë viteve, por gjithashtu tregon besnikërinë e qëndrueshme të mbështetjes së tij thelbësore.
“Duke marrë parasysh konsumimin që vjen me 20 vjet në pushtet, kjo është një arritje e rëndësishme. Ai gjithashtu nënkupton dështimin e bllokut opozitar”, tha Can Acun, studiues në Fondacionin për Kërkime Politike, Ekonomike dhe Sociale (SETA), një institut proqeveritar në Ankara.
Opozita paralajmëron “ditë të vështira”
Ndërsa rezultatet paraprake treguan Erdoganin në krye, lideri tashmë filloi të festonte triumfin e tij ndërsa Kiliçdaroglu paralajmëroi për "ditë të vështira përpara".
Analistët thonë se diferenca fituese e Erdoganit mund të jetë një faktor vendimtar në mënyrën se si ai zgjedh të ecë përpara.
Udhëheqësi fitoi "as me rrëshqitje dhe as me diferencë të ngushtë", tha Soner Cagaptay, bashkëpunëtor i lartë në Institutin e Uashingtonit për Politikat e Lindjes së Afërt, gjë që thotë se ka të ngjarë të nënkuptojë biznes si zakonisht.
Në kontekstin turk, tha ai, kjo do të thotë se Erdogan ka të ngjarë të dyfishojë politikat e tij ekonomike joortodokse dhe një goditje të vazhdueshme ndaj opozitës, veçanërisht pasi ai do të kërkojë të rifitojë popullaritetin në Stamboll dhe Ankara - dy qytete vendimtare që ai humbi nga opozita.
Murat Somer, profesor i shkencave politike në Universitetin Koc në Stamboll, pret një qasje të ashpër nga Erdogani ndaj opozitës dhe kritikëve të tij.
"Erdogani ka të ngjarë të vazhdojë politikat e tij joortodokse ekonomike, sepse këto në fakt u shërbejnë interesave të tij", tha Somer për CNN. "Por atij do t'i duhet t'i kombinojë ato me disa masa ortodokse për të zgjidhur krizën e monedhës”.
Presidenti turk e ka quajtur më parë veten “armiku i normave të interesit”, të cilin ai e sheh si shkakun e inflacionit.
Lira turke u zhyt pranë niveleve më të ulëta rekord të dielën, ndërsa Erdogani pretendoi fitoren e tij, duke arritur në 20.05 për dollar, afër 20.06 rekord të ulët të premten, raportoi Reuters.
Polarizim i thellë
Somer paralajmëroi gjithashtu për pasojat e fitores së Erdoganit, duke thënë se kjo mund të inkurajojë liderë të tjerë në mbarë botën që minojnë demokracinë.
"Autokrati populist që theu çdo rregull dhe normë demokratike gjatë fushatës fitoi dhe opozita që u bashkua për të rindërtuar demokracinë humbi", tha ai.
Korhan Kocak, një asistent profesor i shkencave politike në Universitetin e Nju-Jorkut, Abu Dhabi, në Emiratet e Bashkuara Arabe, shqetësohet për lëvizjet e Erdoganit pas zgjedhjeve.
“Për më shumë se dhjetë vjet Erdogani e ka bërë të qartë se ai ka një sens mazhoritar të demokracisë: ata që nuk i përkasin – sipas tij – shumicës ‘virtuoze’ nuk kanë të drejtë as të thonë as të marrin në konsideratë”, tha Kocak për CNN.
Të tjerë që kanë qenë në ballë të goditjeve politike të Erdoganit kanë shprehur gjithashtu shqetësim.
Duke folur për CNN përpara se të dilnin rezultatet e zgjedhjeve, Ceylan Akca, deputete e Dijarbakirit për Partinë e Majtë të Gjelbër, nën të cilën konkurrojnë kandidatët e Partisë Demokratike të Popullit prokurd (HDP), shprehu frikën për partinë e saj nëse fiton Erdogani.
HDP-ja kishte luftuar për të mbijetuar shumë përpara fitores së Erdoganit të së dielës.
Akca tha se, nëse Erdogani fiton, ka shumë të ngjarë që ai të përforcojë goditjen e tij ndaj HDP-së dhe komunitetit kurd.
Mbetet për t’u parë sesi Erdogani do ta trajtojë opozitën, por Acun tha se "Erdogani ka qenë gjithmonë një lider pragmatik, jo i shtyrë nga hakmarrja".
Njeriu i fortë ka të ngjarë të fokusohet në ekonomi, shtoi ai, por lufta kundër asaj që ai e quajti terrorizëm "mund të intensifikohet".
Analistët thonë se rezultatet e zgjedhjeve në të dy rundet tregojnë polarizimin në rritje të vendit.
"Turqia ka qenë një shoqëri thellësisht e polarizuar për të paktën 40 vjetët e fundit, dhe vetëm gjithnjë e më shumë", tha Judd King, pedagog i lartë profesor në Universitetin Amerikan në Uashington, DC. "Njerëzit ultra-sekularistë nuk do të mendonin kurrë në jetën e tyre të votonin për Erdoganin, ashtu siç do të votonin ndonjëherë antisekularistët për partinë laike".
Beteja e parë e madhe
Presidenti turk, Recep Tayyip Erdogan, ka një mandat për të qeverisur deri në vitin 2028, duke siguruar edhe pesë vjet të tjerë si udhëheqës i një vendi në udhëkryqin e Evropës dhe Azisë që luan rol kyç në NATO.
Tani ai duhet të përballet me inflacionin në rritje që ka nxitur një krizë të kostos së jetesës dhe të rindërtohet si pasojë e një tërmeti shkatërrues që la të vdekur më shumë se 50 mijë njerëz. Në fjalimin e tij të fitores, Erdogani u tha dhjetëra mijëra mbështetësve të tij se do të shihnin ulje të normës së inflacionit.
Erdogani ka siguruar më shumë se 52% të votave në balotazhin presidencial të së dielës, dy javë pasi ai nuk arriti të shënonte një fitore të plotë në rundin e parë. Kundërshtari i tij, Kemal Kilicdaroglu, kishte kërkuar t’i përmbyste prirjet gjithnjë e më autoritare të Erdoganit, duke premtuar se do t'u kthehej normave demokratike, do të adoptonte politika ekonomike më konvencionale dhe do të përmirësonte lidhjet me Perëndimin.
© KOHA. Të gjitha të drejtat janë të rezervuara.
