Më shumë se 9.8 milionë grekë kanë të drejtë të votojnë në zgjedhjet e përgjithshme të së dielës për 300 ligjvënës në Parlamentin njëdhomësh, që shërbejnë për mandat katërvjeçar. Gjashtë parti politike do të konkurrojnë për përfaqësim kombëtar, duke filluar nga nacionalistët skeptikë ndaj NATO-s deri te Parti Komuniste e zëshme në admirimin e saj ndaj Bashkimit Sovjetik, 32 vjet pas rënies së tij
Për herë të parë në më shumë se një dekadë, grekët do t’u drejtohen kutive të votimit të dielën për të zgjedhur udhëheqësin që nuk do të kufizohet më në drejtimin e ekonomisë së vendit larg krizave të thella.
Kryeministri konservator, Kyriakos Mitsotakis, po kërkon mandatin e dytë pasi regjimi i ashpër në kontrollin e shpenzimeve të urdhëruara nga huadhënësit ndërkombëtarë të paketës së shpëtimit përfundoi verën e kaluar.
I diplomuari i Harvardit, duke folur po aq rehat në anglisht sa greqishtja e tij amtare, siguroi zhvillim të papritur të lartë, rënie të madhe të papunësisë dhe një vend në prag të kthimit në shkallën e investimit në tregun global të bonove.
Borxhet ndaj Fondit Monetar Ndërkombëtar janë shlyer para kohe.
Një rizgjedhje për 55-vjeçarin Mitsotakis dikur shihej si përfundim i paramenduar. Por partia e tij e qendrës së djathtë, Demokracia e Re, mund të luftojë për t'u rikthyer në pushtet, ndërsa votuesit dhe partitë politike të Greqisë dalin nga një betejë e zgjatur për mbijetesë.
“Ndëshkimi” i qytetarëve
Në një ditë jashtëzakonisht të nxehtë në qendër të Athinës, shoferja e taksisë, Christina Messari, priti me durim në trafik pranë parlamentit të Greqisë, ku turistët lëvizin me çanta rreth pankartave gjigante të kuqe të vendosura nga Partia Komuniste Greke për mitingun e saj kryesor elektoral.
"Katër vjetët e fundit kanë qenë si të shikosh një monitor të zemrës: lart e poshtë ... kur biznesi përmirësohet, çmimet rriten, kështu që ju qëndroni në të njëjtin vend", tha 49-vjeçarja.
Qeveritë evropiane dhe FMN-ja derdhën 280 miliardë euro në ekonominë greke midis vitit 2010 dhe 2018 për të parandaluar falimentimin e anëtarit të eurozonës. Në këmbim, ata kërkuan ndëshkimin e masave dhe reformave për uljen e kostove.
Një recesion i rëndë dhe vitet e huamarrjes emergjente e lanë Greqinë me një borxh kombëtar të madh që arriti në 400 miliardë euro dhjetorin e kaluar dhe uli të ardhurat e familjeve që ka të ngjarë të kenë nevojë për një dekadë tjetër për t'u rikuperuar.
Të mbetur të rraskapitur pas trazirave politike dhe ekonomike të epokës së shpëtimit, grekët e zakonshëm u zhytën në borxhin privat, pagat e ulëta dhe pasigurinë e punës.
Messari humbi biznesin e saj të furrës gjatë krizës përpara se të bashkohej me burrin e saj si shofere taksie. Gjatë bllokimeve pandemike, ata kaluan në shpërndarjen e porosive për të përballuar jetesën.
"Unë mendoj se gjërat duhet të ndryshojnë në mënyrë që njerëzit të mund të jetojnë me dinjitet dhe jo vetëm të punojnë për të mbuluar shpenzimet e tyre bazë dhe për të paguar taksat", tha ajo.
Mosbesimi mes partive
Mitsotakis humbi një epërsi dyshifrore në sondazhet e opinionit pas fatkeqësisë hekurudhore të 28 shkurtit, në të cilën mbetën të vdekur 57 persona, shumë prej tyre studentë universiteti - duke goditur narrativën e qeverisë për të vepruar si modernizues të orientuar drejt biznesit.
Një tren pasagjerësh u përplas me një transportues mallrash që po afrohej, i drejtuar gabimisht në të njëjtën linjë në Greqinë veriore. Stacionet e trenit, u zbulua më vonë, ishin me staf të dobët dhe infrastruktura e sigurisë e prishur dhe e vjetruar.
Parlamenti Evropian po heton gjithashtu një skandal të turbullt të përgjimit pasi politikanë dhe gazetarë të shquar grekë zbuluan se po përgjoheshin telefonat e tyre. Zbulimet thelluan mosbesimin midis partive politike të vendit në një kohë kur konsensusi mund të jetë shumë i nevojshëm.
Gjashtë parti politike do të konkurrojnë për përfaqësim kombëtar, duke filluar nga nacionalistët skeptikë ndaj NATO-s deri te një Parti Komuniste e zëshme në admirimin e saj ndaj Bashkimit Sovjetik 32 vjet pas rënies së tij.
Partia e ekstremit të djathtë grekë, e themeluar nga një ish-deputet i burgosur me një histori aktiviteti neonazist, u ndalua për pjesëmarrje nga Gjykata e Lartë.
Në krye të opozitës është 48-vjeçari, Alexis Tsipras, një ish-kryeministër dhe lider i partisë së majtë Syriza. Fushata e tij është fokusuar shumë në katastrofën hekurudhore dhe skandalin e përgjimeve.
Sondazhet e opinionit tregojnë se zgjedhjet e së dielës nuk do të nxjerrin një fitues të plotë sipas një sistemi të ri të përfaqësimit proporcional. Mund të nevojitet një zgjedhje e dytë në fillim të korrikut, kur sistemi do të rikthehej në atë që favorizon partinë fituese me një bonus vendesh në parlament.
Konsensusi politik
Edhe atëherë, të dhënat aktuale të sondazheve sugjerojnë se Mitsotakis mund të detyrohet të bëjë koalicion, me partinë dikur të fuqishme socialiste Pasok - që pothuajse u zhduk gjatë krizës - që mund të mbajë balancën e pushtetit.
“Ne nuk kemi një kulturë konsensusi në sistemin tonë politik, është më shumë, me shumën zero: Nëse ju humbisni, unë fitoj”, thotë Thodoris Georgakopoulos, drejtor editorial i DiaNEOsis, një institut i pavarur mendimi në Athinë.
Greqia, argumentoi ai, ka një mundësi të rrallë për të farkëtuar vendimmarrje dypartiake, me tri partitë më të mëdha politike, Demokracia e Re, Syriza dhe Pasok, të gjitha të angazhuara publikisht ndaj përgjegjësisë fiskale dhe integrimit më të thellë në Bashkimin Evropian.
Një periudhë mospagimi e faturave vjetore relativisht të ulëta të shlyerjes për kreditë e ndihmës do të zgjasë edhe 10 vjet të tjerë, tha ai: "Deri atëherë, ne duhet të kemi kuptuar një model të ri produktiv për vendin".
Ai shtoi: “Shumë nga reformat tona më të rëndësishme janë lënë për së fundi, në sistemin e drejtësisë, arsimin dhe shëndetësinë, sepse do të jenë më të vështirat. Sfida në këto zgjedhje do të jetë gjetja e konsensusit të nevojshëm mes forcave politike të vendit, në mënyrë që këto reforma shumë të vështira të mund të kryhen”.
Më shumë se 9.8 milionë grekë kanë të drejtë të votojnë në zgjedhjet e përgjithshme të së dielës për 300 ligjvënës në parlamentin njëdhomësh që shërbejnë për një mandat katërvjeçar. Mosha e votimit do të ulet për herë të parë në 17 vjeç, ndërsa në një tjetër herë të parë, qytetarët grekë që jetojnë jashtë do të lejohen të votojnë në vendin e tyre të banimit.
Vendvotimet në 22 mijë qendra votimi do të hapen në orën 7:00 të mëngjesit dhe do të qëndrojnë të hapura për 12 orë. Ministria e Brendshme vlerëson se deri në orën 22:00 do të numërohen 80% e votave.
Përktheu: Forca Jashari
