Përleshjet shpërthyen pasi forcat palestineze arrestuan dy burra, duke përfshirë Musab Ishtayyeh, një militant popullor lokal i kërkuar nga Izraeli. Një burrë 26-vjeçar, që jeton në zonë, tha se megjithëse palët arritën një armëpushim, dhuna e mëtejshme ka të ngjarë të vazhdojë nëse Ishtayyeh nuk lirohet
Nablus ishte një qytet i goditur. Dyqanet e hapura drejt rrugës, dritaret e tyre u thyen. Tabelat e rrugëve janë përmbysur. Hiri i njollosi rrugët. Mjetet e blinduara bredhin në qendër të qytetit, ende të spërkatura me bojë nga një ditë protestash.
Shkatërrimi u ngjante pasojave të përleshjeve mes të rinjve palestinezë dhe ushtrisë izraelite në qytetin e dytë më të madh të Bregut Perëndimor të pushtuar, ku posterë të palestinezëve të vrarë shkruajnë muret gëlqerore të qytetit të vjetër. Por këtë herë Izraeli nuk u përfshi. Kaosi i dhunshëm të martën që la të vdekur një 53-vjeçar shpërtheu mes palestinezëve dhe forcave të tyre të sigurisë, të cilët koordinohen me Izraelin në një aleancë kundër militantëve islamikë.
Shpërthimi i rrallë, që erdhi në mes të dhunës më vdekjeprurëse në Bregun Perëndimor që nga viti 2016, nënvizoi ndarjet e brendshme që godasin shoqërinë palestineze dhe hodhi një qendër vëmendjeje në rritje të të rinjve të zhgënjyer dhe të varfër që marrin armët.
Shumë prej tyre kanë kaluar gjithë jetën e tyre në një territor të pushtuar nga Izraeli, të plagosur nga luftimet e brendshme dhe të segmentuar nga pikat e kontrollit. Ata nuk kanë njohur zgjedhje kombëtare që nga viti 2006. Ata nuk kanë shpresë në procesin e paqes të bllokuar prej kohësh. Presidenti i tyre në moshë, Mahmoud Abbas, është në vitin e 18-të të atij që supozohej të ishte një mandat katërvjeçar. Ata e shohin Autoritetin e tij Palestinez si një mjet për korrupsion dhe bashkëpunim me Izraelin.
Përleshjet shpërthyen pasi forcat palestineze arrestuan dy burra, duke përfshirë Musab Ishtayyeh, një militant popullor lokal i kërkuar nga Izraeli. Një burrë 26-vjeçar që jeton në zonë tha se megjithëse palët arritën një armëpushim, dhuna e mëtejshme ka të ngjarë të vazhdojë nëse Ishtayyeh nuk lirohet.
"Unë nuk e njoh presidencën e Abu Mazen", tha ai, duke shprehur një deklaratë popullore në lagje. Ai foli në kushte anonimiteti, sepse kishte frikë nga arrestimi.
"Nuk ka asnjë ndryshim midis Izraelit dhe Autoritetit Palestinez", shtoi ai, duke thënë se forcat palestineze të sigurisë "duan të djegin rezistencën dhe të vrasin ata që luftojnë".
Dhuna e fundit buron nga një seri sulmesh vdekjeprurëse palestineze brenda Izraelit pranverën e kaluar, të cilat shkaktuan një rritje të bastisjeve dhe arrestimeve të natës në të gjithë territorin. Rreth 90 palestinezë janë vrarë gjatë këtyre aksioneve. Izraeli thotë se shumë ishin militantë ose të rinj vendas që hodhën gurë dhe bomba zjarri ndaj trupave, megjithëse disa civilë gjithashtu kanë vdekur.
Ekspertët thonë se përshkallëzimi i ka rrënjët më të thella në një luftë për pushtet, pasi liderët palestinezë luftojnë për vazhdimësinë e 87-vjeçarit Abbas.
“Vakumi i lidershipit po zbret nga maja deri në fund. Anëtarët e nivelit të lartë po përpiqen të mbledhin mbështetësit e tyre për fundin e botës”, tha Tahani Mustafa, një analist në Grupin Ndërkombëtar të Krizave. "Në këto lloj kontekstesh, radikalizmi me të vërtetë lulëzon".
Mungesa e mundësive dhe e horizontit politik ka nxitur gjithashtu trazirat. Izraeli pushtoi Bregun Perëndimor në vitin 1967 dhe pushtimi i tij ushtarak nuk tregon shenja përfundimi.
Raundi i fundit i bisedimeve thelbësore të paqes u ndërpre në vitin 2009 dhe Izraeli ka konsoliduar vazhdimisht kontrollin e tij mbi territorin me ndërtimin gjithnjë e më të madh të vendbanimeve që tani janë shtëpia e rreth 500 mijë hebrenjve. Palestinezët kërkojnë të gjithë Bregun Perëndimor, së bashku me Jerusalemin lindor të aneksuar nga Izraeli dhe Rripin e Gazës të kontrolluar nga “Hamasi”, për një shtet të ardhshëm.
Zhgënjimi i të rinjve
Të zhgënjyer gjerësisht nga Autoriteti Palestinez, të rinjtë palestinezë po vërshojnë në një sërë grupesh militante për të marrë armë. Siguria palestineze ka luftuar për të vendosur kontrollin në qytetet e pikave të zjarrit në Bregun Perëndimor verior, si Nablus dhe Jenin.
Paqëndrueshmëria ka pasoja për Izraelin, i cili varet nga bashkëpunimi me sigurinë palestineze dhe për Shtetet e Bashkuara dhe vendet e tjera që janë mbështetur në Autoritetin Palestinez për të vendosur rendin në Bregun Perëndimor dhe për të shërbyer si partner në negociatat e ngecura të paqes.
"Ne kemi nevojë që Autoriteti Palestinez të operojë si një amortizator midis nesh dhe të gjitha organizatave (palestineze)", tha Michael Milstein, ish-kreu i departamentit palestinez në inteligjencën ushtarake izraelite. "Testi sapo ka filluar".
Zyrtarët palestinezë të sigurisë nuk pranuan të komentojnë dhunën e kësaj jave ose arsyet e jopopullaritetit të tyre.
Në muajt e fundit ushtria izraelite është frustruar me atë që e përshkruan si ngurrim të Autoritetit Palestinez për të ruajtur rendin në qytetet kryesore nën kontrollin e saj.
"Autoriteti Palestinez ka fuqinë punëtore, municionet dhe armët", tha një zyrtar ushtarak izraelit, duke folur për Associated Press në kushte anonimiteti në përputhje me udhëzimet ushtarake. "Në vende të caktuara ne mendojmë se ata nuk kanë vullnet".
Zyrtari tha se ushtria ka sekuestruar 300 armë qëkur Izraeli filloi bastisjet e tij në Bregun Perëndimor. Ai tha se armët vijnë kryesisht nga fabrika të vogla që prodhojnë pistoleta të improvizuara ose kontrabandohen nga Jordania, Egjipti apo Libani. Disa armë të vjedhura nga ushtria gjithashtu marrin rrugën për në Bregun Perëndimor.
Armëpushimi
Armëpushimi i së mërkurës ndërpreu përkohësisht luftimet, por rrugët ende ishin të mbushura me tension dhe një grup i armatosur u zotua të vazhdonte betejën në emër të shokëve të tyre të arrestuar.
"Ne nuk do ta braktisim vëllain tonë ... i cili kërkohet nga forcat pushtuese dhe aktualisht është i rrëmbyer", i shkroi AP-së grupi militant i quajtur Den of Lions.
Grupi, i bazuar në luftëtarët e qytetit të vjetër, është i lidhur me Ibrahim al-Nabulsi, një militant i shquar i cili u vra në një sulm izraelit muajin e kaluar. Fotografia e tij është në stendat e kafesë, mbishkrimet, posterë dhe qafore të vendosura nga fëmijët në Nablus. Shërbimet palestineze të sigurisë e identifikuan atë si djalin e një prej kolonelëve të tyre - një përçarje që ilustron se si palestinezët e rinj, të cilët u rritën gjatë dhunës së zjarrtë të intifadës së dytë palestineze, kanë humbur besimin te udhëheqësit e tyre.
Shumë palestinezë i shohin forcat e tyre të sigurisë si mbrojtjen e Izraelit kundër protestave palestineze, jo palestinezët nga sulmet izraelite. Forcat gjithashtu janë përballur me kritika të përhapura për taktika brutale, si vitin e kaluar, kur shpërthyen trazirat për vdekjen e një aktivisti antikorrupsion në paraburgim.
Bandat e të rinjve palestinezë po qëllojnë gjithnjë e më shumë mbi forcat izraelite gjatë bastisjeve ose të shtënave ndaj ushtarëve që mbajnë postblloqe. Bandat veprojnë pa mbështetjen e fraksioneve tradicionale politike dhe grupeve militante.
Javën e kaluar dy persona të armatosur palestinezë vranë një ushtar izraelit në një pikë kontrolli ushtarak në Bregun Perëndimor verior përpara se të qëlloheshin për vdekje. Një nga sulmuesit ishte një oficer palestinez i sigurisë.
Ghassan Khatib, një ish-negociator palestinez i paqes dhe ministër i kabinetit, pranoi se ka pak besim publik në udhëheqjen palestineze. Ai fajësoi mungesën e shpresës dhe përsëriti masat izraelite që kanë dobësuar Autoritetin Palestinez.
"Nëse të gjithë do të mbanin të njëjtin qëndrim dhe praktika", paralajmëroi ai, "ne do të shkojmë gradualisht drejt rënies së Autoritetit Palestinez dhe kaosit në shoqërinë palestineze".
Përktheu: Forca Jashari
