Botë

Thahen lumenjtë e Evropës, sipas ekspertëve mund të jetë thatësira më e keqe në 500 vjet

Në disa vende, Loire tani mund të kalohet në këmbë; Lumi më i gjatë i Francës nuk ka rrjedhur kurrë kaq ngadalë. Rhine po bëhet i pakalueshëm për varkat. Në Itali, Po është 2 metra më i ulët se normalja, duke dëmtuar të korrat. Serbia po gërmon Danubin.

Në të gjithë Evropën, thatësira po redukton lumenjtë që dikur ishin të fuqishëm, me pasoja potencialisht drastike për industrinë, transportin e mallrave, energjinë dhe prodhimin e ushqimit, shkroi The Guardian të shtunën. 

Të nxitur nga përkeqësimi i klimës, një dimër dhe pranverë jashtëzakonisht e thatë, e ndjekur nga temperaturat rekord të verës dhe valët e përsëritura të të nxehtit, i kanë lënë rrugët ujore thelbësore të Evropës në mungesë.

Pa reshje të konsiderueshme të regjistruara për gati dy muaj në Evropën perëndimore, qendrore dhe jugore dhe asnjë parashikim në të ardhmen e afërt, meteorologët thonë se thatësira mund të bëhet më e keqja e kontinentit në më shumë se 500 vjet.

"Ne nuk e kemi analizuar plotësisht ngjarjen e këtij viti, sepse ajo është ende në vazhdim", tha Andrea Toreti nga Qendra e Përbashkët Kërkimore e Komisionit Evropian. "Nuk ka pasur ngjarje të tjera në 500 [vjetët] e fundit të ngjashme me thatësirën e 2018-s. Por ky vit, mendoj se është më keq”.

Instituti Federal i Hidrologjisë i Gjermanisë tha se niveli i Rhinet, ujërat e të cilit përdoren për transport mallrash, vaditje, prodhim energjie, do të vazhdojë të bjerë të paktën deri në fillim të javës së ardhshme.

Një pjesë jetike e ekonomisë së Evropës veriperëndimore për shekuj me radhë, 760 milje të Rhinet rrjedhin nga Zvicra përmes qendrës industriale të Gjermanisë përpara se të arrijnë në Detin e Veriut në megaportin e Roterdamit.

Një ndalesë totale e trafikut të anijeve në Rhine do të godiste rëndë ekonominë e Gjermanisë dhe Evropës: ekspertët kanë llogaritur se një pezullim gjashtëmujor më 2018 kushtoi rreth 5 miliardë euro.

Lumenjtë e Francës mund të mos jenë aq arterie kyçe të mallrave, por ato shërbejnë për të ftohur centralet bërthamore që prodhojnë 70% të energjisë elektrike të vendit. Ndërsa çmimet arritën nivelet më të larta të të gjitha kohërave, gjigandi i energjisë EDF është detyruar të reduktojë prodhimin për shkak të thatësirës.

Rregullat e rrepta rregullojnë se sa larg centralet bërthamore mund të rrisin temperaturat e lumenjve kur shkarkojnë ujë ftohës – dhe nëse nivelet e ulëta rekord të ujit dhe temperaturat e larta të ajrit nënkuptojnë se lumi tashmë është mbinxehur, ata nuk kanë zgjidhje tjetër veçse të shkurtojnë prodhimin. Me krizën energjetike të Evropës në rritje dhe lumenjtë Garonne, Rhône dhe Loire tashmë shumë të ngrohtë për të lejuar shkarkimin e ujit ftohës, rregullatori francez bërthamor javën e kaluar lejoi pesë termocentrale të thyejnë përkohësisht rregullat.

Në Itali, rrjedha e lumit Po të tharë, lumi më i gjatë i Italisë, ka rënë në një të dhjetën e normës së tij të zakonshme dhe nivelet e ujit janë 2 metra nën normale. Pa reshje të qëndrueshme në rajon që nga nëntori, prodhimi i misrit dhe orizit është goditur rëndë.

Nivelet e ulëta të lumenjve dhe temperaturat e larta të ujit mund të jenë fatale për shumë specie. Në Bavari, Danubi arriti 25 Celsius javën e kaluar dhe mund të arrijë 26.5C deri në mes të muajit, që do të thotë se përmbajtja e tij e oksigjenit do të bjerë aq sa të jetë fatale për troftën.

Madje edhe Norvegjia e cila mbështetet në hidrocentrale për rreth 90% të prodhimit të saj të energjisë elektrike, ka thënë se nivelet e pazakonshme të ulëta të rezervuarëve të sah mund ta obligojë të kufizojë eksportet e energjisë.