Botë

Lufta për mbijetesë në Mariupolin e tmerrit

“Kjo është arsyeja pse ne hipëm në makinë, me gjithë rrezikun dhe u larguam për 15 minuta, sepse gjithçka është shkatërruar atje, trupat e pajetë janë të shtrirë përreth”, tha Yulia, familja e së cilës kërkoi strehim në Bezimenne, pasi një bombë shkatërroi gjashtë shtëpi të lagjes. “Betejat u zhvilluan në çdo rrugë. Çdo shtëpi u bë objektiv”, tregoi Olga Nikitina, e cila u largua nga Mariupoli për në qytetin perëndimor të Ukrainës, Lviv, ku mbërriti të dielën

Ndërsa mbrojtësit e Mariupolit hodhën poshtë të hënën kërkesat ruse që të dorëzoheshin, numri i trupave në rrënojat e qytetit të bombarduar dhe të rrethuar ukrainas mbeti i mbuluar nga pasiguria, ende nuk dihen përmasat e tmerrit.

Me komunikimet e këputura, lëvizjen e kufizuar dhe shumë banorë të fshehur, ende është i paqartë fati i atyre brenda një shkolle arti të rrafshuar të dielën dhe një teatri të sulmuar katër ditë më parë.

Më shumë se 1300 njerëz besohej se ishin strehuar në teatër dhe 400 syresh ishin në shkollën e artit.

Image

Tri javë në rrethim

Shtrirë në brigjet e Detit Azov, Mariupoli ka qenë objektiv kyç që është goditur pamëshirshëm për më shumë se tri javë dhe ka përjetuar disa nga vuajtjet më të rënda të luftës. Rënia e qytetit port do të ndihmonte Rusinë të krijonte një urë tokësore për në Krime, të aneksuar nga Ukraina më 2014.

Por nuk u shfaq asnjë shenjë e qartë se sa afër mund të ishte kapja e tij.

"Askush nuk mund të tregojë nga jashtë nëse është me të vërtetë në prag të rënies", tha Keir Giles, ekspert për Rusinë në institutin britanik Chatham House.

Gjatë fundjavës Moska ofroi largim të sigurt nga Mariupoli - një korridor që çon në lindje në Rusi, një tjetër shkon në perëndim në pjesë të tjera të Ukrainës - në këmbim të dorëzimit të qytetit para agimit të së hënës. Ukraina e refuzoi kategorikisht ofertën përpara afatit.

Zyrtarët e Mariupolit thanë se të paktën 2300 njerëz kanë vdekur në rrethim, me disa të varrosur në varre masive, por frika u rrit se numri mund të jetë shumë më i lartë.

Për ata që kanë mbetur, kushtet janë brutale. Bombardimi ka ndërprerë furnizimet me energji elektrike, ujë dhe ushqim dhe ka ndërprerë komunikimin me botën e jashtme, duke i zhytur banorët në luftë për mbijetesë.

Krime të mëdha lufte

"Ajo që po ndodh në Mariupol është një krim masiv lufte", ka thënë shefi i Politikës së Jashtme i Bashkimit Evropian, Josep Borrell.

Mariupoli kishte një popullsi prej rreth 430.000 banorësh. Rreth një e katërta besohej se u larguan në ditët e para të luftës dhe dhjetëra mijëra u arratisën gjatë javës së kaluar përmes një korridori humanitar. Përpjekje të tjera janë penguar nga luftimet.

Ata që dolën nga Mariupoli treguan për një qytet të shkatërruar.

"Nuk ka më ndërtesa atje", ka dëshmuar 77-vjeçarja Maria Fiodorova, e cila kaloi kufirin për në Poloni të hënën pas pesë ditësh udhëtim.

Beteja në çdo rrugë

Olga Nikitina, e cila u largua nga Mariupoli për në qytetin perëndimor të Ukrainës, Lviv, ku mbërriti të dielën, tha se të shtënat me armë shpërthyen nga dritaret.

“Betejat u zhvilluan në çdo rrugë. Çdo shtëpi u bë objektiv”, shtoi ajo.

Një varg i gjatë automjetesh u rreshtuan në një rrugë në Bezimenne, Ukrainë, ndërsa banorët e Mariupolit kërkuan strehim në një kamp të përkohshëm të ngritur nga qeveria rebele e Donnjeckut. Rreth 5000 njerëz nga Mariupoli janë strehuar në kamp. Shumë syresh mbërritën me makina me tabela në të cilat shkruante rusisht: "fëmijë".

Një grua me emrin Yulia tha se ajo dhe familja kërkuan strehim në Bezimenne, pasi një bombë shkatërroi gjashtë shtëpi të lagjes.

“Kjo është arsyeja pse ne hipëm në makinë, me gjithë rrezikun dhe u larguam për 15 minuta, sepse gjithçka është shkatërruar atje, trupat e pajetë janë të shtrirë përreth”, tha ajo. "Ata nuk na lënë të kalojmë askund - ka të shtëna".

Francesco Rocca, president i Federatës Ndërkombëtare të Shoqatave të Kryqit të Kuq dhe Gjysmëhënës së Kuqe, i kërkoi Rusisë të respektojë Konventën e Gjenevës dhe të lejojë ndihmën humanitare në qytet.

Image

Bombardimi i Kievit

Ndërsa Rusia intensifikon përpjekjet e saj për të goditur Mariupolin deri në nënshtrim, ofensiva e saj tokësore në pjesë të tjera të vendit është bllokuar, e ngadalësuar nga sulmet vdekjeprurëse nga ukrainasit. Zyrtarët dhe analistët perëndimorë thonë se konflikti po shndërrohet në një luftë të gjerë shkatërruese, me forcat e presidentit rus, Vladimir Putin, që po përdorin fuqinë ajrore dhe artilerinë për të rrafshuar qytetet nga distanca.

Një zyrtar i lartë i mbrojtjes amerikane, duke folur në kushte anonimiteti për të diskutuar vlerësimin e ushtrisë, tha se Rusia kishte rritur fluturimet ajrore gjatë dy ditëve të fundit, duke kryer deri në 300 në 24 orët e fundit dhe ka gjuajtur më shumë se 1100 raketa në Ukrainë, që kur filloi pushtimi.

Në kryeqytetin Kiev, një qendër tregtare në lagjen “Podil” me popullsi të dendur pranë qendrës së qytetit u kthye në gërmadhë pasi u bombardua të dielën vonë nga bombardimet që vranë tetë njerëz. Sulmi shkatërroi çdo dritare në kate të larta.

Kryetari i Kievit, ish-boksieri Vitaly Klitschko, ka thënë se raketat ruse kanë goditur dhjetëra shtëpi në lagjen e shumëpopulluar.

“Armiku ka vazhduar ta sulmojë kryeqytetin. Gjatë natës zjarrfikësit kanë tentuar të shuajnë zjarret në Podil. Si rezultat i bombardimeve është djegur një qendër tregtare, gjashtë ndërtesa janë dëmtuar. Tri prej tyre nuk mund të riparohen. Tetë persona kanë vdekur. Dy shkolla dhe çerdhe janë shkatërruar”, ka deklaruar ai.

Zëdhënësi ushtarak rus, gjeneralmajor, Igor Konashenkov, akuzoi se forcat ukrainase kishin përdorur qendrën tregtare për të ruajtur raketat dhe për të ringarkuar raketat. Ky pretendim nuk mund të verifikohej në mënyrë të pavarur.

Ngecja ruse

Ministria e Mbrojtjes e Britanisë tha se rezistenca ukrainase ka mbajtur pjesën më të madhe të forcave të Moskës më shumë se 25 kilometra nga qendra e Kievit, por kryeqyteti "mbetet objektivi kryesor ushtarak i Rusisë".

Autoritetet ukrainase thanë gjithashtu se Rusia bombardoi një fabrikë kimike jashtë qytetit lindor Sumy, duke shkaktuar rrjedhje të amoniakut toksik nga një tank 50-tonësh dhe goditi një bazë stërvitore ushtarake në rajonin Rivne të Ukrainës.

Konashenkov tha se 80 trupa të huaja dhe ukrainase u vranë në sulmin në Rivne. Nuk kishte asnjë informacion të menjëhershëm nga pala ukrainase për viktima.

Në qytetin port të Detit të Zi, Odesa, autoritetet thanë se forcat ruse kanë dëmtuar shtëpitë e civilëve në një sulm të hënën. Këshilli i qytetit tha se askush nuk u vra.

Pushtimi i Rusisë ka dëbuar rreth 3.5 milionë njerëz nga Ukraina, sipas Kombeve të Bashkuara. OKB-ja ka konfirmuar mbi 900 civilë të vrarë, por thotë se numri i vërtetë është ndoshta shumë më i lartë. Vlerësimet e vdekjeve ruse ndryshojnë, por edhe shifrat konservatore janë në mijëra.

Bisedimet mes Rusisë dhe Ukrainës kanë vazhduar me videolidhje, por nuk arritën të kapërcejnë hendekun midis dy palëve, me Kremlinin që kërkon nga Ukraina të çarmatoset dhe të deklarohet neutrale, dhe Ukraina që kërkon garanci të detyrueshme të sigurisë dhe tërheqjen e të gjitha forcave ruse.

Ministria e Jashtme e Rusisë paralajmëroi se marrëdhëniet me SHBA-në janë "në prag të një shkeljeje", duke përmendur "deklaratat e papranueshme" të presidentit të SHBA-së, Joe Biden, për Putinin. Biden javën e kaluar e quajti udhëheqësin rus një kriminel lufte.

Në një tjetër zhvillim shqetësues, agjencia rregullatore bërthamore e Ukrainës tha se monitoruesit e rrezatimit rreth termocentralit të çmontuar të Çernobilit, vendi në vitin 1986 i shkrirjes më të madhe bërthamore në botë, kanë pushuar së punuari.

Rusia akuzohet për gjenocid

Agjencia tha se problemi dhe mungesa e zjarrfikësve për të mbrojtur pyjet e ndotura nga rrezatimi të zonës ndërsa moti ngrohet, mund të nënkuptojë një "përkeqësim të konsiderueshëm" në aftësinë për të kontrolluar përhapjen e rrezatimit në Ukrainë dhe më gjerë.

Ministri ukrainas i Mbrojtjes, Oleksiy Reznikov, akuzoi të hënën Rusinë për "kryerje akte të vërteta gjenocidi" në Mariupol. Reznikov tha se Rusia ka "frikë" nga ushtria ukrainase, "kështu që ata po i luftojnë civilët".

Reznikov falënderoi Mbretërinë e Bashkuar që ia dha Ukrainës armët mbrojtëse. “Roli juaj është i veçantë dhe guximi e shpirti juaj janë në kontrast të plotë me pasivitetin e disa vendeve të tjera”, tha Reznikov. Ai përsëriti gjithashtu thirrjet për një zonë të ndaluar fluturimi mbi Ukrainë.

Biden paralajmëron sulme të mundshme kibernetike

Presidenti i SHBA-së, Joe Biden, u kërkoi partnerëve të sektorit privat "të forcojnë menjëherë mbrojtjen e tyre kibernetike", duke vënë në dukje "inteligjencën në zhvillim", që tregon "potencialin që Rusia mund të kryejë aktivitete keqdashëse kibernetike kundër Shteteve të Bashkuara".

Ndërsa premtoi se administrata e tij do të "vazhdojë të përdorë çdo mjet për të penguar, dhe nëse është e nevojshme, për t'iu përgjigjur sulmeve kibernetike kundër infrastrukturës kritike", pranoi se Qeveria federale nuk mund të mbrohet vetëm kundër këtij kërcënimi".

“Shumica e infrastrukturës kritike të Amerikës zotërohet dhe operohet nga sektori privat dhe pronarët e operatorët e infrastrukturës kritike duhet të përshpejtojnë përpjekjet për të mbyllur dyert e tyre digjitale. Agjencia e Sigurisë Kibernetike dhe Sigurisë së Infrastrukturës (CISA) e Departamentit të Sigurisë Kombëtare ka punuar në mënyrë aktive me organizata në të gjithë infrastrukturën kritike për të shkëmbyer me shpejtësi informacionin dhe udhëzimet për zbutjen për të ndihmuar në mbrojtjen e sistemeve dhe rrjeteve të tyre”, ka thënë Biden.

Ndër hapat që administrata rekomandon për t'u mbrojtur nga sulmet kibernetike janë: përdorimi i vërtetimit me shumë faktorë, konsultimi me profesionistët e sigurisë kibernetike për t'u siguruar që sistemet janë të rregulluara dhe të mbrojtura nga të gjitha dobësitë e njohura, ndryshimi i fjalëkalimeve nëpër rrjete për të parandaluar përdorimin e kredencialeve të vjedhura, kopjimi dhe kriptimi i të dhënave dhe edukimi i punonjësve për sigurinë kibernetike.

“Që nga dita e parë administrata ime ka punuar për të forcuar mbrojtjen tonë kombëtare kibernetike, duke mandatuar masa të gjera të sigurisë kibernetike për Qeverinë Federale dhe për ata sektorë kritikë të infrastrukturës ku ne kemi autoritet për ta bërë këtë, dhe duke krijuar partneritete dhe iniciativa inovative publiko-private për të rritur sigurinë kibernetike në të gjithë infrastrukturën tonë kritike”, shkroi Biden. "Kongresi ka bashkëpunuar me ne në këto përpjekje - ne vlerësojmë që anëtarët e Kongresit kanë punuan në të gjithë rreshtin për t'u kërkuar kompanive që të raportojnë incidentet kibernetike në Qeverinë e Shteteve të Bashkuara”.

Pse po heshtin disa shtete afrikane

Nelson Mandela u pyet një herë se pse ai kishte ende marrëdhënie, ndër të tjerë, me Fidel Castron dhe Yasser Arafatin, liderët kubanë dhe palestinezë të cilët ishin cilësuar terroristë nga fuqitë perëndimore. Burri i nderuar i Afrikës së Jugut u përgjigj se ishte gabim "të mendosh se armiqtë e tyre duhet të jenë armiqtë tanë".

Ky qëndrim ka karakterizuar kryesisht reagimin e disa shteteve afrikane ndaj luftës Rusi-Ukrainë. Në të gjithë kontinentin, shumë prej tyre duket se hezitojnë të rrezikojnë sigurinë e tyre, investimet e huaja dhe tregtinë duke mbështetur njërën palë në këtë konflikt.

Ndërsa ka pasur një dënim të gjerë të sulmeve ndaj civilëve ukrainas dhe qytetarëve të tyre që ikin nga zona e luftës - nga vende të tilla si Gana, Nigeria, Kenia - ka pasur një përgjigje shumë më të heshtur nga disa kombe kyç afrikane.

Vendet në kontinent e gjejnë veten në një pozitë delikate dhe nuk do të duan të tërhiqen në beteja përfaqësuese, tha Remi Adekoya, pedagoge e asociuar në Universitetin e Jorkut të Anglisë.

"Ekziston një pikë e fortë mendimi në diplomacinë afrikane që thotë se shtetet afrikane duhet të ruajnë parimin e mosndërhyrjes dhe kështu ata nuk duhet të përfshihen në luftëra midis Lindjes dhe Perëndimit”, tha Adekoya për CNN.

Një zë me ndikim që e ka bërë të qartë se ai nuk do ta bëjë armik udhëheqësin rus është presidenti i Afrikës së Jugut, Cyril Ramaphosa.

"Lufta mund të ishte shmangur nëse NATO-ja do t'i kishte marrë parasysh paralajmërimet nga drejtuesit dhe zyrtarët e saj gjatë viteve se zgjerimi i saj drejt Lindjes do të çonte në paqëndrueshmëri më të madhe, jo më të vogël në rajon", tha Ramaphosa.

Klerikët izraelitë bëjnë thirrje për paqe

Udhëheqësit e komuniteteve fetare në Tokën e Shenjtë janë mbledhur në Jerusalem për të bërë thirrje që t'i jepet fund luftës në Ukrainë. Përfaqësues të kishave të ndryshme të krishtera, rabinë hebrenj, udhëheqës druze dhe udhëheqës myslimanë u mblodhën të hënën jashtë një kompleksi kishash ruse në Jerusalemin qendror duke bërë thirrje për paqe.

“Ky tubim, kjo thirrje e shenjtë në emër të qindra miliona besimtarëve në botë, po i bëjnë thirrje Rusisë të ndalojë menjëherë luftën kundër Ukrainës”, tha rabini Rassan Arousi.

Pierbattista Pizzaballa, patriarku latin i Jerusalemit, u bëri thirrje udhëheqësve në Rusi dhe Ukrainë që "të zgjidhin konfliktet e tyre, keqkuptimet e tyre, jo me luftë, pa justifikuar ndonjë përdorim ushtarak të armëve".

Përgatiti: Rexhep Maloku