Rrugëtimi i KOHËS në Ukrainë (3): Dhjetë orë pritjeje për trenin e shpresës

Askush nuk e di se kur mbërrin treni... Sa më shumë që kalon koha, të qarat e fëmijëve shtohen. Në krejt këtë grumbull njerëzish, KOHA ka takuar vetëm një djalosh 18-vjeçar. Pjesa tjetër e atyre që po iknin nëpërmjet stacionit në Lviv ishin gra e fëmijë

Lviv/Ukrainë - Betejën për mbijetesë e ndien më së miri në stacionin e trenit në Lviv. Turma e madhe e njerëzve të grumbulluar në objektin me ngjyrë të bardhë, disa kilometra larg qytetit është dëshmi e përpjekjes së ukrainasve për t’u shpëtuar sulmeve ushtarake të Rusisë.

Shumica bartin me vete nga një valixhe, duke lënë pas vetes gjithçka tjetër.

Ditën që KOHA ishte në këtë objekt punonin pesë sportele, të pamjaftueshme për t’u ofruar shërbime të gjithë njerëzve që presin në radhë për t’u larguar. Një pjesë e tyre nuk nxitonin. Të lodhur nga pritja rrinin ulur, e kishte nga ta që ishin shtrirë në dysheme. Për sigurinë e tyre kujdeseshin policë e ushtarë.

Treni i shpëtimit

Kërkesat më të mëdha për të udhëtuar janë për në qytetin e Przmesyl të Polonisë.

“Po kërkoni biletë për Prezmesyl”, qesh derisa përgjigjet me pyetje një grua rreth të gjashtëdhjetave, ndërsa i bën me dorë një tjetër qytetari për t’u ofruar.

Duhet të insistosh dy-tri herë për të marrë përgjigje. Dikur me nervozizëm të drejtohet.

“Për në Prezmesyl të duhen shkathtësi të zësh një vend, nuk të duhet biletë”.

Rreth 3 metra gjerësi është një derë e drurit. Pas asaj dere është korridori i fundit para se të arrish te treni. Kur e hap derën, sheh me mijëra njerëz që po presin. Mezi mund të bësh vend në rresht. Ata që presin janë të zhurmshëm, veçanërisht familjet me fëmijë.

Duket si mision i pamundur që në atë rresht të gjatë e të stërmbushur të qëndrosh për disa orë.

Është ora 18:10 minuta. Fillojnë duartrokitje nga fillimi i turmës. Ne nuk e dinim se për çfarë duartrokisnim. Pak sekonda me vonë, kalojnë 13 ushtarët e kthyer nga Kievi e që janë pjesë aktive e luftës. Duartrokitjet ishin për ta.

Një grua e kap njërin prej dore, i thotë diçka në ukrainishte. Ushtari me ton të butë i përgjigjet.

Pas tij në turmë, një pjesë e madhe e refugjatëve bërtasin “Slava Ukraina”.

Ushtari i thotë diçka një vullnetari që po qëndronte te dera. Ai menjëherë niset drejt disa shtyllave lëvizëse që mbanin rendin e refugjatëve. Kur shtyllave u ndërrohet vendi, lirohet pak hapësirë - njerëzit fillojnë të ulen në dyshemenë prej betoni ose në valixhe.

I riu, i vetmi që dëshironte ta braktiste Ukrainën

Kur pret trenin e shpëtimit minutat duken të gjatë.

Kanë kaluar vetëm një orë e 30 minuta prej kur jemi këtu. Numri i njerëzve është shtuar. E temperaturat kanë rënë. Askush nuk e di se kur do të vijë treni. Por vullnetarët thonë se do të vijë. Sa më shumë që kalon koha, të qarat e fëmijëve rriten.

Në krejt këtë grumbull njerëzish, KOHA ka takuar vetëm një djalë 18- vjeçar. Pjesa tjetër e atyre që po iknin ishin gra e fëmijë.

Shaomi 18-vjeçar në pamje të parë duket më i ri, një fëmijë i rritur para kohe. Është i shoqëruar nga një fëmijë i moshës 11-12-vjeçare. Është refugjati më i zhurmshëm, për të marrë vesh se kur do të niset treni. Me vete bartte tri çanta. Njërën e mbante në krahë, pa e lëshuar asnjëherë prej kur kishte mbërritur në stacion. Përderisa flet me refugjatë të tjerë, shikimin e mban nga vëllai.

Është nga të paktët në mesin e refugjatëve që dinë anglisht.

“Jam vetëm me vëllain”, përgjigjet ai, dhe nxjerr telefonin si për t’i ikur pyetjes pasuese.

“Nuk e kam as babanë, as nënën”, tregon ai, ndërsa fytyra i merr një shprehje të çuditshme.

Bie heshtja derisa Shaomi fillon të flasë sërish për veten.

“Nuk e di si të ta shpjegoj. Unë nuk kam fare babë, nuk kam pasur asnjëherë. Ndërsa nënën nuk e kam afër veç përkohësisht”, sqaron ai.

I vetëm më vëllain me të ri, ka jetuar ditët me të tmerrshme në qytetin e Mariupolit.

Ishte përballur edhe me ushtarët rusë.

“Një ushtar ka shtënë, unë nuk kam qenë larg as një metër. Për pak shpëtova. Pastaj kur e pashë, një fqinj imi me të cilin isha afër ishte plagosur në këmbë”, rrëfen ai.

Vëllai i tij është i heshtur, përderisa ky nuk pushon së foluri. Herë pas here nxjerr telefonin e flet me dikë.

“Unë para 3 dite i kam mbushur 18 vjet. Rregulli është që të mos e lëshoj Ukrainën, por unë jam kujdestari i vetëm për vëllain tim. Ndoshta ushtria do të bëjë përjashtim”, shprehet ai.

Çantën që e mban në krah, disa herë e kontrollon. E bën me shpesh kur kalon ndonjë ushtar.

“Vëllai im është me autizëm, por përveç kësaj ka edhe epilepsi. Nuk mund ta lë vetëm. Ligjërisht unë duhet të qëndroj në Ukrainë dhe t’i bashkëngjitëm luftës. Por me kë ta lë vëllain?’, thotë ai dhe sikur kërkon miratim se fakti që po braktiste vendin ishte i arsyeshëm.

Ukraina ka nxjerrë ligj që meshkujt nga mosha 18-vjeçare deri në 65 vjeç të mos mund ta braktisin luftën.

Pas disa minuta, vëllai i ofrohet dhe i thotë diçka. I shqetësuar sërish hap çantën. Nga aty nxjerr depakin sirup. Ky lloj sirupi përdoret për trajtimin e menaxhimin e krizave të epilepsisë.

“Mjeku më ka rekomanduar t’ia jap edhe rrugës, nëse pritjet janë të gjata”, tregon ai.

“Mos e di a ka bar të tillë në Evropë? Sepse nuk kam tjetër”, thotë Shaomi, që së bashku me vëllain e sëmurë nuk e di se ku do t’ia mbajë pasi të arrijë në Poloni – nëse arrin.

Pritja në temperatura të ulëta

Tashmë ora shënon 21. Radha është zgjatur, e treni nuk shihet askund.

Temperaturat nisin të bien. I ftohti hyn nga dy dalje të stacionit që janë të hapura.

“Treni nuk vjen edhe pesë orë”, thotë një vullnetar në ukrainishte, ndërsa për KOHËN këtë fjali e përkthen Shaomi.

Fillojnë britmat e ulërimat drejt tij.

“Prisni edhe pak. Kështu më lajmëruan”, arsyetohet vullnetari.

Atë natë në Ukrainë ishte veçanërisht ftoftë. Në atë stacion në mesin e refugjatëve kishte njerëz që kishin udhëtuar qe një javë e që disa ditë gjumin e bënin në tendat afër stacionit.

“Qe gjashtë ditë jam nisë nga shtëpia ime. Në Mariupol ushtria na thanë që këtu gjejmë menjëherë tren”, thotë e revoltuar një ukrainase. Me vete ka një valixhe personale e tri fanella.

Gjëja më e zakonshme në mesin e refugjatëve është lidhja e fortë me kafshët. Pothuajse çdo i dyti ka marrë me vete një prej tyre.

Nga minuta në minuta temperaturat bëhen me të përballueshme.

Si për ironi përballë vendit ku po presin refugjatët e bashkë me ta edhe KOHA është një sallë që ngjan në restorant dasmash. Shumë refugjatë ia mësyjnë derës për t’i ikur të ftohtit.

Por kur dera hapet, aty qëndron një grua e moshës rreth 50 vjeçe. Largon për një moment syzet dhe në ukrainishte tregon se qëndrimi aty është me para.

Një pjesë e madhe e refugjatëve kthehen sërish në të ftoftë. Ndërsa ata që kanë para qëndrojnë aty. Për secilin që qëndron ajo lëshon një tiketë në formë të biletës së autobusit. Kushton rreth 3 euro për një orë.

Salla është e mbushur pothuajse plot. Në mes ka një banak ku shërbehen ushqime të ftohta e rreth e rreth ka vetëm karrige. Mbase qarkullimi i madh ka bërë që ky vend të mos mirëmbahet - papastërti ka në çdo anë. Karriget për të cilat bëhet luftë më shumë, janë ato që kanë priza elektrike afër. Refugjatët duan t’i mbushin telefonat.

Kur marrin veten nga të ftohtit, refugjatët nisin diskutimet. Secili ka një histori personale.

Aleksandra është 23-vjeçare. Familja e saj po qëndronte ende në Kiev. Ajo thotë se është e vetmja nga familja që po e braktiste shtetin. Tregon se dy vëllezërit dhe babai i janë bashkangjitur luftës, ndërsa nënën e ka në Kiev.

“Mua me ka detyruar familja që të iki. Thanë që është mirë që së paku dikush të jetë krejt i sigurt nga lufta. A po kupton? Se paku dikush të shpëtojë”, thotë ajo.

Një grua e vjetër tenton ta ngushëllojë.

“Lufta po ecën mirë. Mos u merakos për familjarët në ushtri”, thotë ajo.

Por Aleksandra frikësohet për nënën.

“Unë brengën më të madhe e kam nënën. Asaj frikësohem se i ndodh diçka. Nuk brengosem për të tjerët sa për nënën. Është krejt e vetme. Shtëpia na është shkatërruar. Po jeton dikush tjetër”, thotë ajo.

“Provo të flesh”, e këshillon gruaja e moshuar pa ditur se si t’ia heqë shqetësimin.

Është ora 1 e natës. Ende nuk ka asnjë informatë për trenin për në Poloni. Një pjesë të njerëzve i zë gjumi. E disa të brengosur që mos treni vjen e mbushet rrinë zgjuar.

Dy orë të tjera kalojnë disi. Të shoqëruara me të qara fëmijësh, ankesa grash, lehje kafshësh e të qeshura të mëdha të tri adoleshenteve.

Rreth orës 3, dëgjohet një zë që njofton se treni për në Przmesyl tashmë ka ardhur.

Fillon vrapi. Çuditërisht e paradoksalisht refugjatët nuk zgjojnë nga gjumi të tjerët që po e prisnin trenin e njëjtë. Gara për të zënë një vend është më e madhe se gjithçka tjetër.

Kur del në korridor i bashkëngjitësh sërish turmës.

Ka tri kontrolle nëpër të cilat kalon. Në pikën e parë nuk të kontrollojnë fare. Në pikën e dytë policët ta kontrollojnë vetëm moshën dhe vendbanimin. Në pikën e tretë janë dy gra ushtare. I kontrollojnë refugjatet me kujdes.

Për të arritur të treni, duhet të ngjitësh shumë shkallë. Por punën refugjatëve ua lehtësojnë ushtarët. Numër i madh ushtarësh u ndihmojnë në bartjen e çantave. Për 30 minuta, treni niset.

Por pa Shaomin. KOHA e kontakton përmes telefonit 18-vjeçarin. Përgjigjet dikur më vonë.

“Jo nuk arrita të futem. Do të provoj sërish”, shkruante ai.

Tanimë njerëzit i janë kthyer gjumit, në ambientet e trenit. Vend të rehatshëm nuk ka për të gjithë - dikush është ulur mbi valixhe e dikush qëndron i shtrirë në dysheme. Treni i vjetër lëviz ngadalë. Rreth orës 7 të mëngjesit, mbërrin në Przmesyl. Këta refugjatë i kanë shpëtuar luftës.