Roli i Trumpit në armëpushimin në Gazë vendimtar, por jo një udhërrëfyes për paqen

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, tha se marrëveshja e tij për Gazën, siç është, do t'i japë fund konfliktit midis arabëve dhe hebrenjve për tokën midis lumit Jordan dhe Detit Mesdhe. Ai këmbëngul gjithashtu se kjo do të çojë në një paqe më të gjerë në të gjithë Lindjen e Mesme. Nëse ai vërtet beson se puna e vendosjes së paqes është kryer, atëherë po e mashtron veten. Vetëm përpjekja kërkon fokus të vazhdueshëm, punë të vështirë diplomatike dhe një vendim nga të dyja palët në luftë, se ka ardhur koha për të bërë sakrifica dhe kompromise të dhimbshme. Për të bërë paqe, ëndrrat e tjera duhet të braktisen.

Udhëtimi i shpejtë i Donald Trumpit në Izrael dhe Egjipt ishte xhiroja e fitores që ai dëshironte.

Kushdo që shikonte fjalimet që ai mbajti në Jerusalem dhe Sharm el-Sheikh, mund të shihte një burrë që shijonte pushtetin e tij, duke shijuar duartrokitjet e gjata dhe të forta në Parlamentin e Izraelit dhe në Egjipt, duke u kënaqur me faktin se kaq shumë krerë shtetesh dhe qeverish kishin mbërritur me avion.

Një diplomat veteran tha se dukej sikur Trumpi e shihte rolin e udhëheqësve botërorë atje si figura në sheshxhirimin e tij.

Mesazhi i Trumpit në Sharm ishte, në fakt, se ai kishte krijuar një pikë kthese historike.

“E tëra çfarë kam bërë gjatë gjithë jetës sime janë marrëveshjet. Marrëveshjet më të mëdha thjesht ndodhin... Kjo është ajo që ndodhi këtu. Dhe ndoshta kjo do të jetë marrëveshja më e madhe nga të gjitha”, ka thënë ai.

Vëzhguesit mund të kenë pasur përshtypjen nga fjalimet e tij se puna është kryer. Por, nuk është kryer.

Pa dyshim, Trumpi mund të marrë meritat për marrëveshjen e armëpushimit dhe shkëmbimit të pengjeve. Katari, Turqia dhe Egjipti përdorën ndikimin e tyre ndaj Hamasit për ta detyruar atë të pranonte.

Kjo e bëri atë një përpjekje të përbashkët, por roli i Trumpit ishte vendimtar.

Pa presionin e tij për të marrë pëlqimin e kryeministrit izraelit, Benjamin Netanyahu, për kushtet që ai i kishte refuzuar më parë, marrëveshja nuk do të ishte nënshkruar.

Kjo ndihmon të kuptohet se për çfarë është marrëveshja dhe për çfarë nuk është.

Marrëveshja ishte për një armëpushim dhe një shkëmbim pengjesh për të burgosur.

Nuk është një marrëveshje paqeje apo edhe fillimi i një procesi paqeje.

Pa vullnet për paqe të vërtetë

Faza tjetër e planit 20-pikësh të Trumpit kërkon një marrëveshje që plotëson boshllëqet e kornizës që deklaron se Rripi i Gazës do të demilitarizohet, sigurohet dhe qeveriset nga një komitet që përfshin palestinezët.

Komiteti do t’i raportojë një Bordi Paqeje të kryesuar nga presidenti Trump. Duhet bërë një punë e konsiderueshme për detajet e nevojshme për ta bërë këtë të ndodhë.

Marrëveshja e Gazës nuk është një hartë rruge drejt paqes në Lindjen e Mesme.

Po aq seriozisht, nuk ka asnjë provë të vullnetit politik të nevojshëm për të arritur një marrëveshje të vërtetë paqeje. Shumica e luftërave përfundojnë me palë ndërluftuese të rraskapitura që bëjnë një lloj marrëveshjeje. Lufta në Gazë është bërë një nga ato, nëse, siç ka deklaruar Trumpi, ajo vërtet ka mbaruar.

Mënyra tjetër për t'i dhënë fund një lufte është me një fitore totale që i lejon fituesit të diktojë rrugën përpara. Shembulli më i mirë është dorëzimi pa kushte i Gjermanisë naziste në vitin 1945.

Para 9 shtatorit, kur Netanyahu urdhëroi një sulm me raketa ndaj Katarit, ai dukej se ishte ende i vendosur ta shtypte Hamasin në mënyrë aq të plotë, sa Izraeli të ishte në gjendje të diktonte të ardhmen e Gazës.

Sulmi e zemëroi Trumpin.

Katari është një nga aleatët kryesorë të Amerikës në rajon dhe vendi ku ndodhet baza më e madhe ushtarake amerikane në Lindjen e Mesme. Është gjithashtu një vend ku bijtë e saj kanë bërë biznes fitimprurës. Trumpi hodhi poshtë justifikimin e Netanyahut se objektivi, i cili nuk u arrit, ishte udhëheqja e Hamasit, jo Katari.

Për Trumpin, interesat e Amerikës vijnë përpara atyre të Izraelit. Ai nuk është si ish-presidenti amerikan, Joe Biden, i cili ishte i përgatitur të pranonte dëmtimin e pozicionit të Amerikës në rajon si çmimin e nevojshëm për mbështetjen e Izraelit.

Trumpi është kthyer në Washington DC. Diplomatët thonë se amerikanët e kuptojnë se sqarimi i detajeve është jetik dhe se kjo nuk do të ndodhë shpejt. Problemi është se ata mund të mos kenë kohë të mjaftueshme.

Armëpushimet gjithmonë shkelen në fazat e tyre të hershme. Ato që mbijetojnë kanë tendencë të bazohen në marrëveshje të ngushta, të bëra nga palët ndërluftuese të cilat kanë vendosur se opsioni i tyre më i mirë është t'i bëjnë ato të funksionojnë.

Shfaqja e çarjeve të para

Rreziku është se armëpushimit në Gazë i mungojnë këto baza. Vetëm 24 orë pasi izraelitët dhe palestinezët, për arsye shumë të ndryshme, ndanë gëzimin dhe lehtësimin që pengjet, të burgosurit dhe të paraburgosurit po ktheheshin në shtëpi, po shfaqen çarje në armëpushim.

Hamasi ka vonuar kthimin e trupave të pajetë të pengjeve. Shpjegimi i tij është se është shumë e vështirë të gjenden varret e tyre në “detin” e rrënojave që Izraeli ka krijuar në Gazë.

Durimi i Izraelit është i paktë.

Fati i trupave të pengjeve do të bëhet një problem gjithnjë e më i madh në Izrael nëse eshtrat e tyre nuk rikthehen.

Të martën në mbrëmje u raportua se Izraeli nuk do ta rihapë pikën kufitare të Rafahut midis Gazës dhe Egjiptit të mërkurën, dhe do ta zvogëlojë fluksin e ndihmave në territor derisa Hamasi të gjejë trupat dhe t'i kthejë në shtëpi. Por, pasi Hamasi ktheu disa trupa të tjerë të pengjeve, Izraeli vendosi t’i zbusë masat të mërkurën.

Forcat Mbrojtëse të Izraelit (IDF) ende mbajnë të pushtuar 55% të Rripit të Gazës.

Mëngjesin e së martës, ushtarët e saj vranë palestinezë, për të cilët thanë se po u afroheshin forcave të tyre. Mbrojtja Civile Palestineze në Gazë i ka thënë BBC-së se shtatë persona u vranë në dy incidente.

Mund të jetë që IDF-ja ende po i respekton rregullat e funksionimit që përdorte para armëpushimit. Ata urdhërojnë trupat të vëzhgojnë dy vija imagjinare rreth pozicioneve të tyre. Nëse njëra prej tyre kalohet, ata qëllojnë me armë paralajmëruese. Nëse palestinezët vazhdojnë t’u afrohen pozicioneve të tyre dhe kalojnë një vijë të dytë imagjinare, trupat e IDF-së mund të qëllojnë për të vrarë.

Një problem i madh me sistemin është se palestinezët nuk e dinë se ku janë vijat. Është kontrolli i turmës me armë zjarri.

Rikthimi i pushtetit

Sa i përket Hamasit, ai po rikthen pushtetin e tij.

Burrat e tij, të armatosur dhe të maskuar, janë kthyer në rrugë. Kanë sulmuar klane rivale të armatosura, disa prej të cilave janë mbrojtur nga IDF-ja. Kanë qarkulluar video të Hamasit duke vrarë burra me sy të lidhur dhe të gjunjëzuar, të cilët i kanë akuzuar për bashkëpunim me izraelitët.

Videot e tmerrshme të ekzekutimeve jashtëgjyqësore në rrugë i dërgojnë një mesazh çdo palestinezi që dëshiron t'i sfidojë ata se nuk duhet të guxojë - dhe botës së jashtme se Hamasi i ka mbijetuar sulmit të Izraelit.

Pika 15 e planit të Trumpit për Gazën thotë se SHBA-ja “do të punojë me partnerët arabë dhe ndërkombëtarë për të zhvilluar një Forcë të përkohshme Ndërkombëtare të Stabilizimit (ISF) që do të vendoset menjëherë në Gazë”. 

Ngritja dhe vendosja e kësaj force do të jenë të pamundura nëse armëpushimi nuk është i fortë. Kontribuuesit potencialë nuk do të dërgojnë trupat e tyre për të përdorur forcën për ta çarmatosur Hamasin.

Hamasi ka lënë të kuptohet se mund të heqë dorë nga disa armë të rënda, por nuk do të çarmatoset. Ai ka një ideologji të rezistencës islamike ndaj Izraelit dhe e di se pa armë armiqtë e tij do të vijnë për hakmarrje. Netanyahu ka kërcënuar se nëse askush tjetër nuk e bën këtë, Izraeli do ta përfundojë punën. Armët e Hamasit duhet të zhduken, ka thënë ai, “në rrugën e lehtë ose në rrugën e vështirë”.

Trumpi ka shpallur se marrëveshja e tij për Gazën, siç është, do t'u japë fund brezave të konfliktit midis arabëve dhe hebrenjve për tokën midis lumit Jordan dhe Detit Mesdhe. Ai këmbëngul gjithashtu se kjo do të çojë në një paqe më të gjerë në të gjithë Lindjen e Mesme.

Nëse ai vërtet beson se puna e vendosjes së paqes është kryer, atëherë po e mashtron veten. Vetëm përpjekja kërkon fokus të vazhdueshëm, punë të vështirë diplomatike dhe një vendim nga të dyja palët në luftë, se ka ardhur koha për të bërë sakrifica dhe kompromise të dhimbshme. Për të bërë paqe, ëndrrat e tjera duhet të braktisen.

Presidentët e mëparshëm amerikanë kanë besuar gjithashtu se mund të bëjnë paqe në Lindjen e Mesme. Trumpi do ta kuptojë se paqja nuk bëhet vetëm, sepse një president, sado i fuqishëm, vendos se kjo do të ndodhë.