Pas sulmit të fundit izraelit ndaj Iranit, që përfshiu shkatërrimin e objekteve bërthamore dhe eliminimin e figurave kyçe ushtarake e shkencore, bota përballet sërish me frikën nga përshkallëzimi i një konflikti që mund të përfshijë edhe përdorimin e armëve bërthamore.
Tensionet në Lindjen e Mesme, së bashku me përkeqësimin e marrëdhënieve mes fuqive të mëdha, po rrisin shqetësimet për mundësinë e përdorimit të arsenalit bërthamor në një përplasje të armatosur.
Sipas të dhënave më të fundit nga Federata e Shkencëtarëve Amerikanë (FAS), në fillim të vitit 2025, nëntë fuqitë bërthamore zotëronin gjithsej rreth 12,241 koka bërthamore, nga të cilat rreth 9,614 janë operacionalisht të vendosura në arsenalin ushtarak. Pjesa tjetër është në rezervë ose në pritje për çmontim.
Arsenalet më të mëdha
- Rusia ka rreth 5,580 koka bërthamore, nga të cilat afërsisht 1,700 janë të vendosura strategjikisht
- Shtetet e Bashkuara zotërojnë rreth 5,225 koka, një pjesë të vendosura, shumica në rezervë, dhe mbi 1,400 janë në proces çmontimi
Së bashku, SHBA-ja dhe Rusia kontrollojnë rreth 87–90 për qind të të gjitha armëve bërthamore në botë.
Fuqitë e tjera bërthamore
- Kina: vlerësohet të ketë 500–600 koka, me tendencë të qartë për rritje të shpejtë. Aktualisht ka pak të vendosura, por ekspertët vlerësojnë më shumë operacionale
- Franca ka rreth 290 koka, ndërsa Britania e Madhe ka afërsisht 225
- Në Azinë Jugore: India ka rreth 172, dhe Pakistani afërsisht 170
- Izraeli ka rreth 90, ndërsa Koreja e Veriut ka rreth 50 koka bërthamore
Megjithëse numri i përgjithshëm i kokave bërthamore po bie gradualisht, numri i atyre të vendosura operacionale – sidomos në disa shtete – po rritet sërish. Modernizimi i arsenaleve bërthamore është bërë prioritet: Rusia dhe SHBA-ja vazhdojnë rinovimin e armëve strategjike, ndërsa Kina po zgjeron ndjeshëm kapacitetet e saj bërthamore.
Gjithashtu, shqetësim shtesë paraqet edhe skadimi i marrëveshjes New START në vitin 2026, që mund të ketë pasoja destabilizuese. Marrëveshja New START është traktati i kontrollit të armëve bërthamore midis SHBA-së dhe Rusisë, që ka për qëllim kufizimin dhe monitorimin e arsenaleve strategjike bërthamore të të dyja palëve. Për herë të parë u nënshkruan në vitin 2010 dhe iu vazhdua për pesë vjet mandati në vitin 2021.
Edhe pse një luftë bërthamore ka gjasa të vogla të ndodhë, prania e mijëra kokave bërthamore dhe tensionet rrit rrezikun për stabilitetin global.
