Si do të ndikojë në çmimet botërore ndalja e naftës arabe?

Ideja prapa kufirit të çmimit është që të mbajë naftën ruse të rrjedhë në tregun global, vetëm me çmime më të ulëta. Rusia, megjithatë, ka kërcënuar thjesht se do të ndalojë dërgesat në një vend ose kompani që respektojnë kufirin. Kjo mund të heqë më shumë naftë ruse nga tregu dhe të rrisë çmimet. Kjo gjithashtu mund të rrisë kostot në pikat e furnizimit me karburante.

Vendet kryesore që prodhojnë naftë, të udhëhequra nga Arabia Saudite dhe Rusia, kanë vendosur të ulin sasinë e naftës që i dërgojnë ekonomisë globale.

Dhe ligji i furnizimit dhe kërkesës paralajmëron se kjo do të thotë vetëm një gjë: çmimet më të larta po vijnë për naftën e papërpunuar, disel, benzinën dhe vajin për ngrohje që prodhohet nga nafta.

Vendimi i aleancës OPEC+ për të ulur 2 milionë fuçi në ditë duke filluar nga muaji nëntor vjen pasi aleatët perëndimorë po përpiqen të kufizojnë paratë e naftës që derdhen në arkën e luftës së Moskës pasi pushtoi Ukrainën. Mirëpo, çfarë mund të nënkuptojë vendimi i OPEC+ në lidhje me tavanin e çmimeve të naftës.

Vendimi i OPEC+

Ministri i Energjisë i Arabisë Saudite, Abdulaziz bin Salman, thotë se aleanca është proaktive në rregullimin e ofertës përpara rënies së mundshme të kërkesës, sepse ekonomia e ngadalësuar globale ka nevojë për më pak karburant për udhëtime dhe industri.

“Ne po kalojmë një periudhë pasigurish të ndryshme që mund të na vijnë, është një re që po krijohet”, thotë ai dhe OPEC+ u përpoq të qëndronte “përpara kësaj lakese”. Ai e përshkroi rolin e grupit si “forcë moderatore për të sjellë stabilitet”.

Çmimet e naftës kishin rënë pas verës me çmime shumë të larta. Tani, pas vendimit të OPEC+, po shkojnë drejt fitimit të tyre më të madh javor që nga marsi. Nafta e papërpunuar e SHBA-së u rrit me 3.2% të premten, në 91.31 dollarë për fuçi. Nafta e papërpunuar Brent, standardi ndërkombëtar, u rrit 2.8% në 97.09 dollarë, megjithëse është ende 20% në rënie nga mesi i qershorit, kur tregtohej me mbi 123 dollarë për fuçi.

Një arsye e madhe për rrëshqitjen është frika se pjesë të mëdha të ekonomisë globale po rrëshqasin në recesion pasi çmimet e larta të energjisë – për naftën, gazin natyror dhe energjinë elektrike – nxisin inflacionin dhe ua grabisin konsumatorëve fuqinë shpenzuese.

Një arsye tjetër: Rritjet e verës erdhën për shkak të frikës se një pjesë e madhe e prodhimit të naftës të Rusisë do të humbiste në treg për shkak të luftës në Ukrainë.

Ndërsa tregtarët perëndimorë e shmangën naftën ruse edhe pa sanksione, klientët në Indi dhe Kinë i blenë ato fuçi me një zbritje të madhe, kështu që goditja për furnizimin nuk ishte aq e keqe sa pritej.

Prodhuesit e naftës janë të kujdesshëm ndaj kolapsit të papritur të çmimeve nëse ekonomia globale shkon drejt rënies më shpejt sesa pritej. Kjo është ajo që ndodhi gjatë pandemisë COVID-19 në 2020 dhe gjatë krizës globale financiare mes viteve 2008-2009.

Bllokada e naftës ruse

Shtetet e Bashkuara dhe Britania vendosën ndalime që ishin kryesisht simbolike, sepse asnjëra nga vendet nuk importonte shumë naftë nga Rusia. Shtëpia e Bardhë ndaloi presionin ndaj Bashkimit Evropian për ndalim importi, sepse vendet e BE-së merrnin një të katërtën e naftës së tyre nga Rusia.

Në fund, blloku 27-vendesh vendosi të ndërpriste naftën ruse që vjen me anije më 5 dhjetor, duke mbajtur sasi të vogël të furnizimeve nga tubacionet në të cilat mbështeten disa vende të Evropës Lindore.

Përtej kësaj, SHBA-ja dhe vendet e tjera të demokracisë të Grupit të Shtatë po përpunojnë detajet mbi kufirin e çmimit të naftës ruse. Kjo do të synonte siguruesit dhe ofruesit e tjerë të shërbimeve që lehtësojnë dërgesat e naftës nga Rusia në vende të tjera. Gjatë kësaj jave BE-ja miratoi një masë në këtë linjë.

Shumë prej këtyre ofruesve janë të vendosur në Evropë dhe do të ndalohen të merren me naftën ruse nëse çmimi është mbi kufirin.

Përplasjet për çmimin

Ideja prapa kufirit të çmimit është që të mbajë naftën ruse të rrjedhë në tregun global, vetëm me çmime më të ulëta. Rusia, megjithatë, ka kërcënuar thjesht se do të ndalojë dërgesat në një vend ose kompani që respektojnë kufirin. Kjo mund të heqë më shumë naftë ruse nga tregu dhe të rrisë çmimet. Kjo gjithashtu mund të rrisë kostot në pikat e furnizimit me karburante.

Çmimet e benzinës në SHBA që u rritën në nivelet më të larta rekord prej 5,02 dollarësh për galon në mes të qershorit kishin rënë kohët e fundit, por ato kanë qenë përsëri në rritje, duke paraqitur probleme politike për presidentin Joe Biden një muaj përpara zgjedhjeve afatmesme.

Biden, duke u përballur me inflacionin afër niveleve më të larta të 40 viteve, kishte mbrojtur çmimet në rënie të pompës. Gjatë javës së kaluar, çmimi mesatar kombëtar për një galon është rritur 9 cent, në 3,87 dollarë. Kjo është 65 cent më shumë se sa paguanin amerikanët një vit më parë.

“Është zhgënjyese dhe ne po shikojmë se cilat alternativa mund të kemi”, ka thënë Bideni para gazetarëve në lidhje me vendimin e OPEC+.

Mst: Përkeqësimi i inflacionit

Me gjasë inflacioni do të përkeqësohet pas vendimit të OPEC+. Nafta e papërpunuar Brent duhet të arrijë në 100 dollarë për fuçi deri në dhjetor, thotë Jorge Leon, nënkryetar i kompanisë Rystad Energy. Kjo është më shumë nga një parashikim i mëparshëm prej 89 dollarësh.

Një pjesë e shkurtimit të 2 milionë fuçive në ditë është vetëm në letër pasi disa vende të OPEC+ nuk janë në gjendje të prodhojnë kuotën e tyre. Pra, grupi mund të japë vetëm rreth 1.2 milionë fuçi në ditë në shkurtimet aktuale.

Kjo ende do të ketë një efekt “të rëndësishëm” mbi çmimet, thotë Leon.

“Çmimet e larta të naftës në mënyrë të pashmangshme do të shtojnë dhimbjen e inflacionit që po luftojnë bankat qendrore globale dhe çmimet më të larta të naftës do të ndikojnë në llogaritjen e rritjes së mëtejshme të normave të interesit për të qetësuar ekonominë”, shkroi ai në një postim.

Kjo do të përkeqësonte krizën energjetike në Evropë të lidhur kryesisht me shkurtimet ruse të furnizimeve me gaz natyror që përdoret për ngrohje, energji elektrike dhe në fabrika dhe do të rriste çmimet e benzinës në mbarë botën. Ndërsa kjo nxit inflacionin, njerëzit kanë më pak para për të shpenzuar për gjëra të tjera si ushqimi dhe qiraja.

Faktorë të tjerë gjithashtu mund të ndikojnë në çmimet e naftës, duke përfshirë thellësinë e çdo recesioni të mundshëm në SHBA ose Evropë dhe kohëzgjatjen e kufizimeve të Kinës COVID-19, të cilat kanë ulur kërkesën për karburant.

Çfarë do të thotë kjo për Rusinë?

Analistët thonë se Rusia, prodhuesja më e madhe midis anëtarëve jo-OPEC në aleancë, do të përfitonte nga çmimet më të larta të naftës përpara një kufiri të çmimit. Nëse Rusia duhet të shesë naftë me zbritje, të paktën ulja fillon me nivel më të lartë çmimi.

Çmimet e larta të naftës në fillim të këtij viti kompensuan pjesën më të madhe të shitjeve të Rusisë të humbura nga blerësit perëndimorë që shmangnin furnizimin e saj. Vendi gjithashtu ka arritur të ridrejtojë rreth dy të tretat e shitjeve tipike perëndimore për klientët në vende si India.

Por më pas Moska e pa vlerën e saj nga rrëshqitja e naftës nga 21 miliardë dollarë në qershor në 19 miliardë dollarë në korrik në 17.7 miliardë dollarë në gusht, pasi çmimet dhe vëllimet e shitjeve ranë, sipas Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë. Një e treta e buxhetit të shtetit të Rusisë vjen nga të ardhurat nga nafta dhe gazi, kështu që kufijtë e çmimeve do të gërryejnë më tej një burim kyç të të ardhurave.

Ndërkohë, pjesa tjetër e ekonomisë ruse po tkurret për shkak të sanksioneve dhe tërheqjes së bizneseve dhe investitorëve të huaj.