Sırp dini nesneleri nesli tükenmekte olan nesneler listesinde, Kosova Hükümeti sessiz

Siyasi durum ve yasal statünün tanımlanmaması, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü Ajansı - UNESCO'nun Sırp manastırlarını Kosova'daki tehlike altındaki nesneler listesinde tutmaya devam etmesinin nedenleri arasında yer alıyor. Sırbistan, UNESCO'daki ilgili hükümetlerarası komitenin son toplantısında bile kiliselerin bu statüsünü ertelemeyi başarırken, Kosova hükümeti üye olmayı hedeflediği örgütte gerçeği değiştirme yönünde bir kararlılığın olup olmadığını ortaya koymadı.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü Ajansı'nda (UNESCO) incelenen en son belgelere göre, Kosova'daki Sırp manastırları nesli tükenmekte olan nesneler listesinde kalmaya devam ediyor. Bu durum, 46-21 Temmuz tarihleri ​​arasında Hindistan'ın Yeni Delhi kentinde çalışmalar yürüten Dünya Mirası Komitesi'nin 31. toplantısında da doğrulandı. 
Yayınlanan belgelere göre, koruma taleplerinin yanı sıra, Sırp anıtlarına yönelik tehlikenin gerekçesi olarak Kosova'daki siyasi durum da gösteriliyor. 

"Varlığın Tehlike Altındaki Dünya Mirası Listesi'ne kaydedilmesine neden olan tehditler şunlardır: Mülkün yasal statüsünün olmaması; Tampon bölgelerde yasal korumanın olmaması; Yönetim Planının uygulanmaması ve aktif yönetim eksikliği; Siyasi istikrarsızlık, çatışma sonrası durum (Kosova Gücü/Birleşmiş Milletler Kosova Geçici Yönetim Misyonu (KFOR/UNMIK) eşliğinde ziyaretler ve koruma ve güvenlik eksikliği) nedeniyle mülkün denetlenmesindeki zorluk; Mülkiyetin korunması ve bakımının yetersiz durumu", diye yazıyor Hükümetlerarası Komisyonun "Dünyanın kültürel ve doğal mirasının korunmasına ilişkin sözleşme" başlıklı belgede. 

Nesnelerin tehlikelilik listesinden çıkarılması için uygun görülen hallere ayrıca değinilmiştir. 

“Varlığın Tehlike Altındaki Dünya Mirası Listesinden çıkarılması için arzu edilen koruma durumu: Varlığın güvenli ve istikrarlı bir siyasi ortamda tam ve kalıcı olarak korunması; Belgede, duvar resimlerinin restorasyonu için üzerinde mutabakata varılan orta vadeli planın (mülkün önleyici korunması ve rehabilitasyonu; Yönetim Planının Uygulanması ve yasal koruma da dahil olmak üzere tampon bölgelerin ve sınırların tam olarak oluşturulması dahil) belirtildiği belirtiliyor. 

Bu Komiteye göre 2023 yılında Deçan Manastırı, İpek Patrikhanesi ve Graçanica Manastırı'nın dört bileşeninden üçünün korunma durumu değişmemiş ve özellikleri korunmuştur. 

"Ancak, dördüncü bileşen olan Prizren'deki Ljevisha Meryem Ana Kilisesi'nin (Aziz Cuma) korunma durumu, giderek istikrarsızlaşan siyasi ve güvenlik durumu nedeniyle risk altındadır. Mülk, Kültür Bakanlığı ve Sırbistan Cumhuriyeti Kosova ve Metohija Ofisi ile işbirliği içinde, yönetimini, araştırma planını, koruma planını ve diğer benzer çalışmaları onaylanmış mevzuata göre uygulayan Sırp Ortodoks Kilisesi tarafından yönetilmektedir. Yıllık program Komitenin belgesinde yazıyor. 

Deçan Manastırı'ndan bahsederken, Kosova Anayasa Mahkemesi'nin kararına göre Kosova Hükümeti'nin 25 hektarlık alanın mülkiyet hakkını tanıdığı kararından söz edilmiyor. 

"Bitola'ya giriş yolu Kosova Güçlerinin (KFOR) barikatlarıyla korunuyor. BM Güvenlik Konseyi'nin 1244 sayılı kararına rağmen Deçan Manastırı'nın mülkünün sistematik saygısızlık ve yasadışı müsadere konusu olduğu bildiriliyor. Deçan Manastırı cemaati, en yüksek hukuki otoritenin kararına rağmen 24 hektarlık arazinin mülkiyetinden yararlanamıyor...". 

"Kosova'daki Orta Çağ Sırp anıtları", Sırbistan'ın girişimiyle 2006 yılında UNESCO'nun Tehlike Altındaki Dünya Mirası listesine dahil edildi. Deçan Manastırı, Graçanica, İpek Patrikhanesi ve Levishka Kilisesi (Aziz Cuma) içerir. 

Kosova UNESCO üyesi değildir. Mevcut hükümette, üye olmayan bir ülke olarak durumun değişmesi nedeniyle alınan önlemleri belirtmediler. 

Verilen birçok söze rağmen yönetim, UNESCO üyeliğine ne zaman başvurmayı planladığını da belirtmedi. 

2015 yılında UNESCO'ya katılamama en büyük diplomatik başarısızlık olarak adlandırıldı. Dünyada Kosova'nın dost ülkelerinden oluşan büyük bir grubun lobi faaliyetleri yürütmesi, Dışişleri Bakanlığı'nın UNESCO üyeliğini neredeyse tamamlanmış bir anlaşma olarak görmesine neden oldu. Hatta süreçte görev alan lobi personelinin liderleri, kendi yeteneklerinden şüphe duyanlarla, Kosova'yı UNESCO üyesi yapamayacakları konusunda şaka bile yaptı. Ancak sonuçta Kosova, üç oyla gerekli üçte ikilik oy oranına ulaşamadı. UNESCO'da 50 ülke Kosova'ya karşı oy kullanırken, Polonya ve Japonya gibi Kosova'nın devletini tanıyan ülkeler de dahil olmak üzere 29 ülke çekimser kaldı.  

Eski Başbakan Ramush Haradinaj'ın hükümeti döneminde, 2019 yılında UNESCO'ya yeniden başvuru gündeme geldi. Ancak daha önce INTERPOL'e üyelik başvurusundan vazgeçtiği için daha sonra geri çekilmiştir. Geri çekilme, Kosova'nın yaşadığı olumsuz koşullar nedeniyle haklıydı.