Чекајќи ги зделките

Само да можевме да замислиме дека имаме барем две милијарди од овие пари во оптек во земјата, со локално производство, без потреба од увоз на сè, колку подобро би ни било. Но, не, ги немаме, исто како што ги немаме сите тие милиони „заштедени“ што владата ги чува во државната каса. Искуството со чување пари во банка, без да се инвестираат никаде, покажува дека тие само губат вредност, бидејќи инфлацијата ги јаде.

Локалните избори се одржаа минатата недела. Сè помина непречено, без многу обвинувања за фалсификување на гласови или измама за време на денот на изборите. Вечерта, излегоа „излезните анкети“ и за прв пат, речиси оркестрирани, излегоа насекаде со многу голема маргина на грешка. Можеби некогаш ќе дознаеме.

Резултатите беа пребројани релативно брзо на гласачките места, а овој пат ЦИК се погрижи веб-страницата да може да издржи „инвазија“ на граѓани заинтересирани да видат какви ќе бидат резултатите. Електронската платформа остана стоичка и продолжува да функционира, редовно ажурирајќи ги резултатите што се бројат во ЦНР. Покрај тоа, се чини дека броењето на гласовите дадени во општините ќе биде завршено од денес и дека броењето на условните гласови, како и на оние од дијаспората, веднаш ќе започне.

Гласовите на дијаспората потенцијално би можеле да го променат исходот во оние општини каде што разликата меѓу кандидатите е многу мала или каде што првиот не надминува 50 проценти за многу малку.

Во секој случај, овие избори и резултатите целосно го засенија прашањето за формирање влада, бидејќи Османи му даде мандат на Курти да ја формира само еден ден пред изборите.

* * *

Запрашан за формирањето на владата, Курти изјави дека тие се зафатени со анализа на резултатите од изборите и размислување како ќе се справат со вториот круг. Оваа рамнодушност се чини дека ја пренесува пораката дека нема интерес за нова влада и дека целта, всушност, е да се одржат уште едни општи избори, но со десетдневна кампања.

Мемли Красниќи, исто така, се приклучи на идејата за предвремени избори, изразувајќи верување дека Курти нема да има доволно гласови за да формира влада. Тој додаде дека гласовите нема да бидат таму дури ни во вториот обид, што теоретски би можело да се даде како можност на друга партија освен ВВ.

Другите партии не се изјаснија по темата. Веќе е познато дека ЛДК отфрли каков било коалициски договор со ВВ, додека идејата за инклузивна влада одамна е отфрлена од сите. Оние кои имаат најмногу да изгубат ако се одржат нови избори, ААК, не го објавија својот став јавно. НИСМА не исклучува разговори, дури ни договор, но постави услов: функцијата претседател на парламентот за Лимај.

* * *

Не треба да биде изненадување што собраниската седница, каде што ќе се гласа или не за следната влада, ќе се одржи на 26 октомври, последниот ден во рокот утврден со Уставот, кој паѓа во недела. Ова е затоа што партиите што влегле во вториот круг со своите кандидати ќе ја искористат преостанатата недела за пазарење - за договори каде што некој мора да се откаже од нешто за да победи некаде на друго место. Секако, зависи од тоа колку се големи влоговите.

Резултатите од општинските избори покажаа раст на ВВ во нив, во два аспекта: во вкупниот број собрани гласови за градоначалници и во бројот на општини каде што нивните кандидати одат во вториот круг (12 според прелиминарните резултати, без гласовите на дијаспората).

ЛДК се врати во Приштина, особено во Општинското собрание, каде што морален победник беше ПДК со значително зголемување и на гласовите за градоначалник и на Општинското собрание, надминувајќи ја ВВ. ЛДК се прогласи за победник во однос на гласовите за општинските собранија, но во однос на мандатите, прва останува ПДК, која исто така ја забележа највисоката победа во Скендерај (80% или повеќе од гласовите).

Сепак, најголемиот пораз го претрпе ПДК во нејзиното поранешно упориште: Дренас. Рамиз Љадровци (исклучен од ПДК за да се кандидира како нејзин кандидат) не само што победи како независен кандидат, туку групата собрана околу него во рамките на субјект кој не е класичен политички субјект, освои апсолутно мнозинство во Општинското собрание (според прелиминарните резултати).

Што ќе се случи потоа меѓу Ладровци и неговата поранешна партија, која тој ја смета за своја, останува да се види. Не треба да се исклучи некаква медијација или посредништво за решавање на прашањето.

* * *

Помеѓу паузите за кампањата и броењето на гласовите, се одиграа два натпревари, важечки за квалификациите за Светското првенство во 2026 година. Едниот се одигра во Лесковац помеѓу Србија и Албанија. Победата на Албанија беше прославена во Приштина како да е Ден на независноста - никогаш не сум видел толку многу луѓе собрани на терасите на кафулињата во Приштина, а потоа излегле на улиците за да ја прослават долгоочекуваната победа.

Забавата продолжи до доцна во ноќта, и се чини дека овој ентузијазам продолжи и следниот ден, кога луѓето излегоа да гласаат. Иако статистички, помалку од половина од гласачите излегоа да гласаат, бројката беше многу поголема во процент: Косово официјално има 1.7 милиони жители (и над 2 милиони гласачи), а речиси 812 илјади луѓе го искористија своето право на глас.

Па, во понеделник, веднаш по изборите, натпреварот помеѓу домаќините и Косово се играше во Гетеборг, Шведска. Според бучавата што доаѓаше од стадионот, се добиваше впечаток дека натпреварот се игра на „Фадил Вокри“. Публиката собрана таму, еуфорично, ја славеше историската победа на Косово - втора по ред против Шведска на ова првенство. Многу важна победа што би можела да му даде шанса на Косово за „втор круг“ (да не речам „плејоф“) и евентуално квалификација за Светското првенство.

Прославата во Приштина во понеделник беше многу потивка од онаа во сабота навечер. Немаше искачување низ семафори или возење горе-долу. Што многу кажуваше: натпреварот Србија-Албанија беше доживеан како победа во многу важна битка против противник со лице на непријател. Не знам дали тоа укажува и на некое друго чувство со географски и национално обединувачки аспирации. Но, без сомнение, тоа беа два многу радосни моменти што го одржаа нашиот морал висок неколку дена, дури и жив, во тишината во која живееме.

* * *

И додека чекаме да се разреши изборната и парламентарната/владината заплетка, од Светската банка и од Меѓународниот монетарен фонд слушаме какви се економските прогнози за Косово.

Додека Светската банка предвидува дека економскиот раст во Косово оваа година ќе биде 3.8%, Меѓународниот монетарен фонд вели дека тој ќе биде 3.9%, но дека ќе има и зголемување на инфлацијата, што ќе го отежни животот во Косово уште повеќе.

Но, она што одамна е познато, и она што го велат економистите (кои се занимаваат со економијата, а не со Уставот), е дека за да се зголеми благосостојбата на граѓаните, економскиот раст во Косово мора да биде двоцифрен.

Двоцифрен раст не може да се случи додека економијата е во блокада и во услови кога трговскиот дефицит е највисок во поновата историја на Косово: во септември, Косово увезе стока во вредност од 5 милијарди и 66 милиони евра, додека извезе стока во вредност од 630 милиони евра.

Само да можевме да замислиме дека имаме барем две милијарди од овие пари во оптек во земјата, со локално производство, без потреба од увоз на сè, колку подобро би ни било. Но, не, ги немаме, исто како што ги немаме сите тие „заштедени“ милиони што владата ги чува во државната каса. Искуството со чување пари во банка, без да се инвестираат никаде, покажува дека тие само губат вредност, бидејќи инфлацијата ги јаде.

* * *

Нема сомнение дали на Косово му е потребна политичка стабилност, консолидација на локалните самоуправи и создавање стабилна и одговорна влада. Да, бидејќи политичката стабилност носи економска стабилност.

Но, ако денот се гледа од утрото, тешко дека ќе имаме централна влада во земјата пред почетокот на следната година. Ова, под услов партиските лидери со апсолутистички декларации да не си ги јадат зборовите.

[заштитена по е-пошта]