Егзистенцијалните прашања ги дефинираат делата на финалистите на „Уметниците на утрешниот ден“.

Центарот за современа уметност „Стасион“, кој работи во некогашниот простор на боксерскиот клуб „Приштина“, ги отвори уметничките хоризонти на три нови имиња на уметничката сцена. Овогодинешното уметничко патување со „Утрешните уметници“ е на само еден чекор пред финализација - прогласување на победникот. Оценката за второто веќе стигна до три лица. На натпреварот имаше вкупно десет уметници

Приштина, 2 ноември - Тројца од десетте уметници кои се натпреваруваат за наградата „Уметници на утрешниот ден“ се потенцијални победници на овогодинешното издание. Мимоза Сахити, Луиза Таќи и Дион Зеќири зборуваат на уметнички јазик во центарот за современа уметност „Стасион“ на заедничка изложба. Секое дело е единствено поглавје, додека целото е слика за новата генерација уметници. 

„Станица“ која функционира во некогашниот простор на боксерскиот клуб „Приштина“ ги отвори уметничките хоризонти на три нови имиња на уметничката сцена. Овогодинешното уметничко патување со „Утрешните уметници“ е на само еден чекор пред финализација - прогласување на победникот. Оценката за второто веќе стигна до три лица. На натпреварот имаше вкупно десет уметници. 

Според жирито, третите со својата работа нудат смели и неопходни провокации кои зборуваат за нашата заедничка сложеност. 

„Колку тажно, колку мило“ се имињата на делата на уметницата Мимоза Сахити. Тоа е своевидна изложба во рамките на изложбата со петделното дело. 

Делото го истражува човечкиот идентитет и е како некаква паралела помеѓу надворешниот и внатрешниот свет. Таа се занимава со борбата на човекот со самиот себе и со она што го опкружува. Едно сликарство масло на платно ја прикажува сликата на човек сличен на каубој. Следната слика до неа го дефинира и го разјаснува неговиот идентитет, но таму главата е череп кој држи две оружја. Едниот е насочен кон себе, другиот кон другите. 

Друга низа од работата е поставената врата на која е закачена јакната извезена со црвено пенкало со зборовите „Колку тажно, колку убаво“. Делото доаѓа како повторување на она што главниот лик го носи во две слики. 

Авторката на делото Мимоза Сахити изјави дека инспирација за нејзината работа бил албумот на Кони Конверс со ист наслов како и нејзиното дело. 

„Се започна со албумот од 1950 година на Кони Конверс кој почна да пее и свири гитара пред Боб Дилан. Албумот се вика „Колку тажно, колку убаво“ и со него е поврзана целата изложба. Двете каубојски слики беа направени пред една година, а потоа ја купив оваа јакна пред три месеци од „втора рака“ и кога ја видов каубојската слика ја видов сличната јакна што ја направив. Целиот дух на „Колку тажно, колку убаво“ и текстот во песната е поврзан со идејата за надворешниот живот со внатрешниот“, рече Сахити. 

Нејзината работа запира со цртежот каде ликот го вперува пиштолот кон ѕвездите, правејќи ја на некој начин бесмислена неговата внатрешна и надворешна борба. Тој ги таргетира ѕвездите, или можеби тие произлегуваат од неговото оружје. 

Сахити рече дека делата претставуваат и рани, страдања во животот и борбата за опстанок.  

„Идејата беше да се прикаже патувањето, борбата за живот, вклопувањето во круг и обидите да се најде место каде што се вклопувате. Втората слика има еден пиштол вперен кон себе, а друг вперен кон надворешниот свет. Тоа е борбата што човекот цело време ја има со себе и со надворешниот свет за тоа кој сум јас и што сакам, тоа е поврзано со идентитетот и човечкиот живот. Тоа е поврзано со преживувањето и како се справуваме со самите себе“, изјави авторот на делото „Колку тажно, колку мило“. 
Луиза Таќи се занимава со влијанието на општеството врз екологијата. Тоа го прави со допирање на концепти како што се сопственоста на земјиштето, начинот на кој се третира. Таа со своето дело „Место во режија на земјата“ го претставува третманот на минималистички простор во триаголна форма опкружен со два објекти како и оној што некогаш служел како боксерски клуб. Заедно со делото, изложено е и документарно видео од речиси десет минути кое го објаснува целиот процес на работа, вклучувајќи ги резултатите од обработката и анализата на почвата. 

„Како процес почна по објавувањето на тројцата финалисти, од кои еден бев и јас. Идејата што ја предложив беше третман на земјиштето и идејата за поседување на земјиштето. Штом земјиштето е во сопственост, како се третира, дали е само имот или неговата употреба покажува социјална одржливост. Мојата работа има еколошки пристап, ова беше идејата со која се пријавив додека разговарав со тимот што ја организира оваа награда, успеав да го идентификувам овој простор“, рече авторката на ова дело Луиза Таќи. 

Тој рече дека просторот е ограничен поради градбите околу него, како и пристапот до таму. Тој ја ценел работата како метафора за третман на земјиштето. 

„Не сакав да користам земјиште за да изградам нешто, но идејата беше да се изгради просторот и да се обнови во соработка со земјиштето. Потоа се нафатив да направам истражување каде се покажаа анализите на почвата и вегетацијата и претходната состојба. Врз основа на информациите што ги добив во текот на истражувачкиот процес, ја адаптирав уметничката интервенција што ја направив за овој простор. Во текот на работниот процес се појавија и други нивоа кои ја покажуваат состојбата и практиката на општеството, како се однесуваме кон земјиштето и имотот, за нив интервенцијата е минимална“, рече Таќи. 

Жирито за ова дело напиша дека таму „уметникот ги истакнува прашањата поврзани со третманот на земјиштето, имотот, јавниот имот и одвојувањето на луѓето од природата со барање за сопственост“. 
Жирито беше составено од германски уметник, ко-основач и уредник на „е-флукс“ Јулиета Аранда, уметник и директор на приватниот културен центар „Акваријус“ во Северна Митровица, Миљана Дунѓерин, социологија и вонреден професор на Филозофскиот факултет при Универзитетот во Приштина, Вјолца Красниќи, Турчинот Алпер Туран - кустос и писател, како и уметникот и куратор Лулзим Зеќири.

Тројца од нив, Аранда, Дунѓерин и Туран беа и во жирито на претходното издание. 
Друг посебен наратив беше делото „Ох, умно“ од Дион Зеќири, кое вклучува два дела од него. Првата е скулптурата од гипс во облик на мозок, но со поизразени кружни форми кои оставаат простор за перцепција на други слики. Овој мозок се чини дека излегува од ѕидот. 

„Скулптурата служи како симболична претстава на две основни, но често спротивставени сили во човечкото искуство: интелектот и интуицијата“, се вели во оценката на жирито за ова дело. Вклучува и друг дел, аудио инстилација од преку 24 минути која илустрира еден вид урбано секојдневие. Уметникот Дион Зеќири не сакаше да зборува за својата работа. 

„Уметниците на утрешниот ден“ како настан е своевиден преглед на креативноста на младите уметници. Во суштина тоа е запознавање со меѓународната сцена. Ова е наградата за првата награда - двомесечен уметнички престој во Њујорк. 

Алберт Хета, лидер на центарот за современа уметност „Станица“ кој го организира конкурсот „Уметници на утрешниот ден“, рече дека оваа награда ја покажува важноста на нејзиното постоење и дека секогаш нуди простор за експериментирање и понатамошен развој. 

„Соработката на младите уметници со институции кои создале искуство, имаат одреден кредибилитет, секогаш се смета за неопходна и неопходна затоа што во раните фази на развојот, сцените кои немаат поддршка знаат да отстапат. Од доминантните тенденции за усогласување со очекувањата на другите, често знаете како да ја скратите вашата можност да бидете покритични за да се прилагодите повеќе. Секогаш се трудиме да понудиме слободен простор“, рече тој. 

Тој смета дека работата на уметниците е исклучителна и истакна дека уметниците учесници мора да имаат искуство во областа на уметноста. 

„Наградата не е наменета за уметници кои штотуку почнуваат. Сигурно имало активност во изминатите три години, три дела, изложби во други институции, на крајот жирито се занимавало со десет апликации во тесниот круг, дел од нив поминале во последниот круг. Вкупно пет уметници беа третирани од жирито уште малку, на крајот овие финалисти дојдоа како консензус на одлуката на жирито“, рече Хета. 

Изложбата со делата на тројцата уметници ќе остане отворена еден месец, додека годинашниот победник на „Утрешните уметници“ ќе биде објавен на 7 декември.