„ДокуФест“ се фокусира на националните филмови, триумфира „Болен жолт“.

Кога стигна до своето 23-то издание, меѓународниот фестивал на документарен и краток филм „ДокуФест“ го промени значењето на категориите. Сега Државниот натпревар, а не балканскиот ќе биде главниот од најголемите филмски настани што ги има Косово. По 9 дена филмскиот маратон, „ДокуФест“ ги награди најдобрите. „Како болна жолта“ на Норика Сефа ја доби главната награда на фестивалот, на Државниот натпревар, додека во другите категории триумфираа приказни кои допираат од геноцид до различни општествени феномени.

Имајќи предвид дека локалната кинематографија е на вистинскиот пат на развој и дека новиот бран филмаџии заслужува што е можно поголема поддршка, 23-тото издание на „ДокуФест“ е првото каде Националната конкуренција доаѓа во центарот на фестивалот. Годинашен победник е краткиот филм „Како болен жолт“ на Норика Сефа. 

Таа изјави дека Меѓународниот фестивал на документарен и краток филм отсекогаш и бил инспирација. 

„ДокуФест“ е многу важен за начинот на кој снимам филмови и отсекогаш бил место каде што сум бил многу инспириран. Оваа недела беше фантастична, со луѓето што ги запознав и темите за кои разговаравме. Да се ​​заврши вака изгледа многу посебно“, изјави режисерот Сефа, по прифаќањето на наградата. 

Сефа разоткрива фасцинантни приказни од стари видео касети од приказните на семејствата во кои повеќе не се членови. Таму се спојуваат убавината и тагата, градејќи уникатни наративи.

Жирито составено од Ана Хенкел-Донерсмарк, Армандо Лулај и Оана Гера го избра победникот на Националниот натпревар.

На свеченото затворање беше соопштено дека Фестивалот, со поддршка на Министерството за култура, ја зголемил вредноста на наградата за национален натпревар. 

Наградата ја подели министерот Хајрула Чеку. 

„Честитки до тимот за уште едно успешно издание. Во мое име, оние што се тука и оние што не се, во име на премиерот Албин Курти, ве уверуваме дека поддршката ќе биде сериозна и стабилна“, рече тој.

Награда „Балкан Докс“ за приказната со двајца Албанци
 

Годинава на уште еден албански филм му се доделува наградата „Балкан докс“. „Уште еден ден“ од Енео Чарка, кој ја следи хронологијата на уништувањето на општеството на двајца млади албански уметници во Италија, е победник на 23-тото издание на тема „Нов поредок“. 

Во 84-те минути од документарниот филм, неколку години се одвива возбудливото патување на Бесмир Сула и Рафаел Хоџај од Скадар. Камерата на режисерот Чарка ги прикажува како ја развиваат својата уметност на улиците на Италија. Ова беше целата цел на филмот и она што режисерот сакаше да го каже. Но, нивните братски односи заземаа други кривини. Тие беа растргнати и од тој ден е уништено се што заедно изградија. 

Жирито составено од Бугарката Дина Јорданоца, Турчинката Сомнур Вардар и Стефан Павловиќ кој живее во Амстердам оваа приказна ја оцени како најдобра во балканската филмска конкуренција. 

Сцените се преместени и во Скадар, во нивниот град од каде што доаѓаат. Таму се дознава дека Бесмири има остеогоноза, болест која не дозволува зацврстување на коските.

Но, сето ова е на почетокот на документарецот. Воведот е еден вид кратка презентација на нивната врска сега и тогаш сè започнува од почетната точка каде што играле заедно и на другите им се претставувале како браќа. До тој степен што денес немаат никаков контакт. 

„Ние навистина не сме браќа, но ние сме браќа во животот. Мислам дека ова е поважно од тоа да имаш брат по крв“, му вели Рафаели на една од толпата што се собрала да го види нивниот настап во градот Милано.

По некое време почнуваат мали знаци на голем раскол меѓу нив. Тие дури почнуваат да настапуваат сами на плоштади или со други групи. 

Премиерата на „ДокуФест“ беше дадена на 4 август во „Кино луми“ со присуство на режисерот. Откако ја прими наградата изјави дека се чувствува многу добро.

„Не случајно победувам, добивам награда на фестивал на албански јазик. „ДокуФест“ е фестивалот со кој пораснав. Овде го прикажував мојот прв филм на 20-годишна возраст. Благодарност до тимот кој работеше пет години на овој проект. Значи, вива „ДокуФест““, рече тој. 

„Посебно признание“ отиде за „Залутани тела“. И отворањето и затворањето обично се одржуваат надвор од киното „Лумбарди“. 

Овогодинешниот фестивал се смета за нецензуриран екран, особено кога е во прашање интересот на општеството. Сликите на војните и периодите по нив во различни земји во светот, беа еден сегмент од темите меѓу вкупно 249 филмови во конкуренција и вон конкуренција што беа прикажани во ова издание. Самата тема на ова издание имаше за цел да размислува за светот вознемирен од војни.

Исчезнување и враќање на меморијата 

„Фидај филм“ на Палестинецот Камал Аљафари е прогласен за најдобар во категоријата „Меѓународен долгометражен докс“. Аљафари не беше присутен, но се обрати до јавноста со видео порака во која се заблагодарува на Фестивалот за наградата. 

Долгометражниот филм раскажува како за време на воената интервенција во Либан во летото 1982 година била запленета архивската збирка на фотографии и филмови од Палестинскиот истражувачки центар во Бејрут. Режисерот Камал Аљафари ги враќа овие слики кои биле зачувани од израелската армија и Министерството за одбрана и на тој начин - како што е напишано во описот за филмот - ги спречува обидите да се избрише народ лишен од визуелна меморија.

Наградата за најдобар меѓународен краток филм ја освои „Историјата се пишува ноќе“ на Алехандро Алонсо. 

Ја покажува темнината во Куба со небезбедните улици во земјата. Мајката на режисерот е ликот. Таму се нејзините ужасни визии. 

Режисерот не бил присутен, но се појавил преку екранот. Ку рече дека наградата го зајакнува и му дава мотив да продолжи да работи и да ја споделува својата кинематографија. 
Наградата ја објави уметничкиот директор на меѓународниот фестивал за документарен и краток филм „ДокуФест“, Ветон Нурколари. Непосредно пред прогласувањето на победникот во оваа категорија светлата беа исклучени. 
Ова ме потсетува на почетоците на „ДокуФест“ кога фестивалот цело време работеше со генератор“, рече Нурколари. 

„Најдобар краток филм“ го освои филмот „Смртта на херојот“ на Карин Франц Корлоф, во кој се фокусира на млад човек во една од црковните кули кој паѓа на земја и умира. Но, за да го направи ова добива голема сума пари. Луѓето се собираат да го видат „спектаклот“, но тој умира и нивниот ентузијазам се претвора во разочарување. 

Режисерот остана во Призрен неколку дена, но не до доделувањето на наградите. 

„Шокиран сум и многу среќен. Ова многу ми значи. Би сакал да бидам таму за да го прифатам филмот, но морав да се вратам во Шведска. Фестивалот беше одличен. Духот на фестивалот беше неверојатен со филмски проекции, дискусии, забави. Ви благодариме за извонредното гостопримство!“, порача таа преку видео порака.

Наградата ја прими продуцентката на филмот Мелиса Линдгрен.

Посебно признание доби филмот „Dreams like paper boats“ на Самуел Сафрен.

Тој преку видео порака се заблагодари дека наградата оди за неговата земја Хаити. 

„ДокуФест“ има право да номинира кандидати за најдобар европски краток филм. Победникот на овој натпревар е кандидат на фестивалот за оваа категорија на Европската филмска академија. 
„Најдобар докс за човекови права“ е документарниот филм „Тишина на разумот“ на Кумјана Новакова. Изграден е од архивски снимки и форензички докази. Тој сам по себе делува како потсетник преку откривање на искуствата од насилство и тортура врз жените од камповите за силување за време на војната во Босна и Херцеговина. 

„Ви благодарам многу! Сакав да кажам дека „ДокуФест“ е многу важен, како чудо. Бев многу среќен што овде растев како филмаџија и создавав спомени“, рече режисерот на сцената. 
Наградата во категоријата „Truth Dox“ ја освои „23 Mile“ од Американецот Мич Мекејб. 

Во филмот режисерот зборува и ги слуша луѓето на улица во востанија и организирани собири. Овие наративи ги предизвикуваат стереотипите, „создавајќи комплексен и нијансиран портрет на идеи, перцепции, тековни борби“. 

„Сакам да ви се заблагодарам многу за оваа награда. За жал, ми се слоши и морав да заминам порано отколку што требаше, но се забавував на фестивалот, запознав многу убави луѓе. Не можев да бидам посреќен. Ви благодариме на Вето и на целиот персонал на фестивалот што го направивте овој фестивал незаборавно искуство!“, рече таа преку видео порака.

 „После војна“ најдоброто од јавноста

„После војна“ од Брижит Стаермоз ја освои наградата од публиката. 

Сме биле и во Берлин, но никогаш немало толку голема публика“, изјави еден од протагонистите во филмот. 

Филмот ги следи младите во Приштина 15 години од нивното детство и животот потоа им бил тежок. Тие се улични продавачи. 

Наградата „Грин Докс“ ја освои „Јаболков оцет“ на Софи Бену

Режисерката раскажува заборавена приказна со овој документарен филм и нејзината нарација. Филмот поставува итни еколошки прашања и го води гледачот на патување, запознавајќи ги работниците во каменоломот на Палестина, британскиот геолог и луѓето околу нив. 

Благодарам Косово, благодарам „ДокуФест“, благодарам публика!“, рече таа.  
„Посебни благодарници“ доби филмот „Лишаите се патот“ на Ондреј Вавречка. 

Кинематографскиот центар на Косово годинава втора година по ред ја доделува наградата „Talent Doc Award“. 
Директорката на оваа институција, Блерта Зеќири, го објави победникот - „Работнички раце“ на Илир Хасанај. 

Во документарецот се појавуваат ликови кои имаат болно минато на нивните работни места. Тие покажуваат дека работеле многу видови на работни места за малку пари, доволни за издржување на семејството. Аудиото како мала напнатост внатре ја илустрира целата нарација. Нивните рани сè уште болат.
Таму режисерот Хасанај им дава глас на заборавените искуства и приказни на тројцата протагонисти во документарецот Милазими, Фатмири и Лиридони. Краткиот документарен филм во 19 минути е изграден како поетски и експериментален омаж. 

„Им благодарам на жирито за оваа оценка за работата што ја споделив со мојот тим со голема љубов и сакам да им се заблагодарам на работниците кои ми овозможија да ги разберам состојбите и проблемите на работниците во Косово“, рече Хасанај притоа споменувајќи ги број на повреди и смртни случаи на работници на работното место. Зборуваат за зголемување на оваа бројка. 

„Ова за мене беше најголемата причина што филмот постои и сакам да го посветам на сите угнетени работници кои се принудени да работат во тешки услови за да обезбедат залак леб“.

Филмот „Remember2Human“ на Дурим Клаиќ ја доби наградата за дистрибуција. 

„Ви благодарам за изборот и на поддржувачите кои го овозможуваат тоа. Би рекол само дека во мојот филм користев вештачка интелигенција, но целата цел беше да се разгори дебата бидејќи оваа технологија е игнорирана од светот на уметноста. Затоа добро проучете го и посветете повеќе внимание“, рече Клаиќи. 

Филмот е опишан како за неодредена иднина каде што забранетите спомени ја предизвикуваат колективната меморија. Оваа колективна меморија во документарецот е претставена како база на податоци што содржи спомени. Пејзажите изгледаат како патувања и премини во времето. Сцените потоа се движат од Приштина во Тирана.
Постојаната слика на свеченото отворање и затворање е онаа на толпата луѓе пред вратата на киното „Лумбарди“. Ниту едно столче не остана празно. Преку филмските проекции публиката може да се растера, но кога ќе стане една, многу од љубителите на фестивалот остануваат надвор од портите бидејќи киното не ги собира сите. 

На затворањето, како и на отворањето и на секоја проекција на филмот, му претходеше воведот на фестивалот. Кратка презентација на активноста на овогодинешното издание и благодарност до јавноста е сценариото за кое не сака многу да се зборува.

Реконцептуализација на фестивалот

На самиот почеток беа прикажани два кратки филма направени од деца за време на работилниците развиени во рамките на програмата „ДокуКидс“ и материјал од зад сцената од сите активности одржани во Центарот за обука и иновации во Призрен. Како и обично, прикажана е работата на волонтерите, како и зад сцената на филмските проекции и други активности. 

Во десетте фестивалски денови беа прикажани вкупно 249 филмови, 12 претстави, 9 изложби, 7 дискусии, 3 мастеркласи и 9 работилници за деца. „ДокуФест“ го донесе светот на кинематографијата во 11 простори во градот Призрен. Сценографијата на Историскиот центар и сликите од документарните и кратки филмови се уникатната фотографија на градот.

Лидерот на „Докулаб“ на „ДокуФест“, Ерол Билибани рече дека годинава имале поголем број на публика, за разлика од претходните изданија. 

„Од оваа година, поради Министерството за култура и дополнителна поддршка од Кинематографскиот центар, одлучивме главната награда на „ДокуФест“ да биде Националната награда. Со ова се погриживме квалитетот на филмовите да не се намалува, туку само да се зголемува. Затоа ќе се обидеме да донесеме членови на жири кои се членови на големи фестивали, за да видат и тие дека нешто се прави во оваа мала земја, тој филм е сектор кој се развива и има исклучително голем потенцијал“, рече Билибани. . „Исклучително сме задоволни бидејќи тоа е едно од најпосетените изданија што сме ги имале и по бројот на филмови и по бројот на учесници како и во други активности. Оваа година направивме нова дефиниција за 'DokuNights', пробавме нешто ново и видовме дека функционира со тоа што го дистрибуираме во различни делови на градот. Имавме интересни изложби и дискусии, но пред се, иако не ја знам точната статистика, знам дека годинава имавме поголем број на публика“, изјави тој за КОЌН.  

Во рамките на централната тема „Нов поредок“, во конкуренција беа прикажани вкупно 103 филмови, меѓу кои и голем број, имаа премиери на кои режисерите и продуцентите беа таму за да одговорат на прашањата и дилемите на локалната и меѓународната јавност. Заедно со филмовите од специјалните програми, имаше вкупно 249 филмови за публиката да ги истражува. 

Филмовите кои се натпреваруваа беа оценувани од посебно жири во секоја категорија. Тоа се филмски критичари, режисери, кинематографери, продуценти и професори од светот, регионот и земјата.

Делата на филмаџиите се идеално преплетување кога се илустрирани со поглед на историските споменици. Во вечерните часови, јавноста се сели на отворени простори за да ужива во секој момент и да не ја изгуби енергијата и динамиката на градот. 

Филмовите од оние кои се занимаваат со технологија, кои користат модерни техники или ја допираат иднината до оние кои се враќаат во минатото беа уште еден филмски наратив на фестивалот. Сликата на кината не се разликува многу од претходните изданија, туку квалитетната програма е она што го прави „ДокуФест“ наслов не само во земјава, туку и на меѓународната сцена на уметност и култура.

Националниот конкурс донесе играни и кратки документарни филмови. Оваа година е оценета како најдобра досега. 

Киното „Лумбарди“ заедно со својата градина „ДокуКино“ и платформата „Кино Аби Чаршија“ беа домаќини на документарни и кратки филмови на „ДокуФест“. Како кина се формираа и „Сонар кино“, „Лунар кино“ и „Кино луми“.

„Патот“ се враќа на потеклото

Филмот „Патот“ на Самир Карахода ја затвори програмата на 23-тото издание на „ДокуФест“. 
Попатно, татко и син ја допираат темата миграција. Вториот изгледа тажен што неговиот тренер мораше да побегне од Косово. Со нетрпение чека да добие подарок, но на царина се соочува со голема исплата. Таткото за жал мора да му каже дека подарокот сè уште не пристигнал. Играат Мирон Карахода и Илбер Мехмети. 

Самир Карахода покажа дека секоја секвенца во филмот „Патот“ е вистински настан. 

„Се што гледате е реално, преточено е во јазикот на филмот. Што се однесува до царинската сцена, тоа беше за наградата Санденс што ја добив во Америка, а поентата на овој филм од почеток до крај е дека не се третираат сите исто. Секогаш можам да замислам дека на некој спортист на аеродром му се случило да му го земат медалот и да го прашаат колку те чини и не можеш да си одиш дома без да платиш. Видов неколку режисери на кои им се случи истото“, изјави режисерот Карахода. 

Неговиот филм, кој ја имаше својата национална премиера, беше проследен со многу аплаузи и овации. Во кината каде што имаше филмови ова издание, по затворањето беа прикажани победничките филмови, додека во „Лумбард“ оркестарот „Шкодра“ придружуван со песни од Скадар. 

Со него започнува патот за уште едно возбудливо и значајно издание. Оној што го носи светот на филмот и го претвора Призрен во мал свет на кинематографија.