Триумф на љубовта кон жената предизвикан од аристократијата

Француската претстава „За срцето на розата“ донесе на отворањето на Меѓународниот театарски фестивал во Приштина љубовна приказна која е предизвикана од останувањето во сенката на една жена, но која на крајот триумфира. Елегантната претстава на дуото Афродита де Лорејн и Емануел Лемир го враќа времето назад во вистинската приказна за Антоан де Сент-Егзипер, францускиот писател, новинар и пилот, познат по своето дело „Малиот принц“, и неговата сопруга Консуело де Сент-Егзипери. Нејзината порака се фокусира на важноста на жените, а во говорите на отворањето на Фестивалот - на кој присуствуваше и вршителот на должноста премиер Албин Курти - на важноста на театарот и уметноста надвор од политиката.

Драмата „За срцето на розата“ работена според текст на драматургот Едуардо Мане со кубански корени и Афродита де Лорејн со потекло од Косово, ја носи приказната за двајца вљубени во едно далечно време. Постојат пејзажи на двете крајности помеѓу слободата и ограничувањата на аристократијата. Режирана од Патрик Алуин, претставата датира од пред речиси сто години и се допира до војната и другите предизвици преку кои љубовта се стреми да цвета. И тој триумфира. Оваа приказна го отвори деветтото издание на Меѓународниот театарски фестивал во Приштина.

Фестивалот, кој го носи и името на покојниот режисер, Бурбуќе Бериша, ја започна својата програма во понеделник вечерта во театарот „Фарук Беголи“. Оваа година, на програмата се шест претстави од различни земји и ќе се изведуваат секоја вечер до 24 мај. 

На церемонијата на отворањето, вршителот на должноста премиер, Албин Курти, се фокусираше на она што доаѓа од Босна и Херцеговина. Тој рече дека фестивалот е „место за средба каде што душите комуницираат надвор од зборови“ и дека „низ сцената се отвораат патишта што политиката честопати ги затвора“. 

„Им се заблагодарувам за нивното учество и за нивната храброст и посветеност на градење мостови таму каде што историјата и политиката оставиле зборови. Република Косово ја гледа својата иднина поврзана со одржлив мир, добрососедство и меѓусебна соработка. Со Босна и Херцеговина, ние сме поделени со граници, но ние сме обединети од искуства, предизвици и особено потребата подобро да се запознаеме преку уметноста и културата. Веруваме дека културата е најсигурниот пат кон меѓусебно почитување. Она што политичките институции понекогаш го одложуваат, уметноста може да го претходи“, рече Курти на сцената. 

Основачот на фестивалот, актерот Илир Тафа, ја искористи можноста на свеченото отворање да го најави актерот Енвер Петровци за почесен гостин на Фестивалот. 

„Кога ќе дојдете на мои години и во мои околности, се сеќавате на вашето детство. Работи за кои мислевте дека сте ги заборавиле, се сеќавате. Додека зборуваше Илир Тафа, мојот поранешен студент, јас се сетив на нашата прва средба, во дворот на театарот „Додона“. Не предаваше многу, но еве го денес. Останавме пријатели за време на студиите, па и сега. Ви благодарам за поканата што ми ја упативте, ме вративте од мртвите и еве нè“, рече Петровци пред да го прогласи фестивалот за отворен. 

На церемонијата на отворањето присуствуваше и израелската амбасадорка во Косово, Тамар Зив. Во салата на театарот „Фарук Беголи“ имаше и некои странски учесници кои ја напуштија салата откако беа поздравени од вршителот на должноста премиер, Албин Курти. 

„Не се срамат да го поканат“, рече еден од нив пред да ја напушти просторијата.

Штом заврши церемонијата на отворањето, сцената веднаш ја зазедоа актерите Емануел Лемир и Афродита де Лорејн за нивниот настап во претставата „За срцето на розата“. 

Август е 1929 година, како што открива датумот на писмото што Антоан го пишува од Буенос Аирес до својата мајка во Франција. Штом ја запознава Консуело, неговата свршеница, се открива другата страна на нивната љубов. Претставата е полна со сцени што ја разоткриваат. Тие ја крунисуваат својата љубов со брак, но наскоро почнуваат конфликти. Тие се прашуваат дали таа, која доаѓа од Ел Салвадор, земја каде што жените се екстремно еманципирани, треба да работи или не. Таа работела како модел и новинарка во нејзината родна земја. На 16 години, таа го напуштила домот за да студира во странство, а сега мора да се справи со околностите на едно аристократско општество. 

Актерката Афродита де Лорејн рече дека централниот дел од претставата е да се изнесе на виделина жената која отсекогаш била во сенка. 

„Иако беше многу талентирана уметница бидејќи беше сликарка и скулпторка, целиот овој дел од неа беше скриен бидејќи нејзиниот сопруг го зазеде целото нејзино место. Драмата е многу важна за истакнување на жените, нивната уметност. Таа е од 1929 година и таа беше многу слободна во тоа време. Како жена, таа беше многу послободна отколку во европските земји во тоа време. Помина 16 години студирајќи во Америка, а потоа отиде во Франција“, рече Афродита де Лорејн, сценското име на актерката Афердита Морина, по потекло од Пеќ.  

Антоан е познат писател. Неговите успеси и наградите што ги добива како новинар се емитуваат на радио. Тој е исто така интервјуиран. Потоа избувнува војна и тој мора да служи во војска. По долга досада и молитви, тие повторно се среќаваат. На крајот, Антоан се откажува од сè само за љубовта на својот живот. 

Всушност, Антоан е Антоан де Сент-Егзипер, францускиот писател, новинар и пилот, познат по своето дело „Малиот принц“, чии бои ги има и претставата. Консуело е сопругата на Антоан, Консуело де Сент-Егзипери.

Актерот Емануел Лемир, кој ја игра улогата, рече дека врз основа на содржината на претставата, не му било лесно да ја игра неговата улога. 

„Не е лесно бидејќи е голем човек и ја заборава својата репутација. Јас едноставно заборавам на тоа и се обидувам да бидам искрен, да бидам тој, да ги имам неговите мисли. Од самиот почеток, идејата за ликот беше како мал принц. Сепак, јас сум стар принц. Прекрасно е да се игра улога на човек кој е толку познат, но во исто време и многу скромен“, рече тој. 

Тековните настани на Меѓународниот театарски фестивал во Приштина ја вклучуваат и претставата „Петрихора – приказната за мостот на Арта“ во режија на Хари Томас. Грчката продукција беше прикажана во вторник вечерта. Претставата „Бог да ја благослови Америка“, продукција на театарот во Гњилане во режија на Фатос Бериша, ќе биде прикажана во среда. Во четврток, на 23 мај, ќе биде изведена босанската претстава „Виолетова“ во режија на Селма Спахиќ, додека следниот ден ќе биде изведена претставата „Семејство во воз“ од Израел, во режија на Шерон Старк. Уметничката програма завршува со гостувачката претстава „Лагата“, продукција на „Арт имиџ“ и театарот „Фарук Беголи“, во режија на Агон Мифтари. Како и обично, фестивалот завршува со церемонијата на доделување награди во сабота навечер. 

Главното жири го сочинуваат актерот Енвер Петровци, режисерката Амра Мехик и кореографот Ѓерѓ Превази.

Во претходното издание, претставата „Мухамед Али, еден и единствен“ од авторот Алмир Имширевиќ, во режија на Дино Мустафиќ, ја освои главната награда, за најдобра претстава, на осмото издание на Меѓународниот театарски фестивал во Приштина.