Во реонот на природниот парк Вирои во Ѓирокастро започнаа работите за изградба на нов мост паралелно со постоечки мост кој во текот на зимата беше поплавен и донесе проблеми за овој важен патен сегмент.
Проектот е дел од програмата за одржливост на мостовите во Албанија што ја презема албанската влада со заем од Светска банка, вреден околу 100 милиони долари, а се очекува да трае седум години.
„Проектот за имплементација е важен бидејќи создава нов мост со стандарди, додека постоечкиот мост ќе служи како панорамско шеталиште околу езерото“, вели инженерот Аристотел Нони од Регионалната управа за патишта.
„Главните цели што ги решава овој проект се: Прво, се решава геометрискиот проблем на патот, бидејќи во моментов се работи за многу тесен пат со многу неповолни геометриски параметри. Ќе се гради нов, модерен пат со задоволителни геометриски параметри. Второ, го решава проблемот со поплавите, бидејќи на овој простор долги години има многу големи проблеми, се до блокирањето на магистралниот патен сегмент при интензивни врнежи. Трето, го решава проблемот со пешачки премин. Областа, како споменик на природата, има голема посетеност и со изградбата на новиот мост, стариот мост ќе се користи за пешаците кои лесно го обиколуваат езерото по завршувањето на овој проект“, вели тој.
Според Канцеларијата на Светска банка во Албанија, со програмата ќе се интервенира на првите 30 мостови кои имаат непосредни потреби, додека директен бенефит имаат околу 800 илјади жители.
Мостовите каде се очекува интервенција според проценката на Светска банка бараат голема рехабилитација, подобрувања или реконструкција од почеток.
Инженерот Нони вели дека на некои мостови во областа Ѓирокастро им е потребна интервенција, додека друг мост во областа Драгот е исто така корисен во рамките на оваа програма во оваа област.
„Има проблеми и амортизација на некои мостови, главно некои метални мостови лоцирани во нашиот округ како што се мостот Драготи и мостот Лекли. Од наша страна постојано се упатувани барања за санација на овие мостови или за пренасочување на патот преку новата оска Тепелен-Драгот“.
Албанската влада ја презеде програмата за одржливи мостови по земјотресот во 2019 година, оценувајќи дека 80 важни мостови во земјата имаат приоритет за интервенција бидејќи имаа стапка на сообраќај од 100 до 2500 возила дневно и големи проблеми со нивната амортизација.
Состојбата на многу мостови проценети од експерти „се покажа како слабост и опасност поради нивните влошени структурни услови или во области погодени од природни катастрофи или климатски промени“.
Но, додека започнува реализацијата на интервенциите за значајните патни мостови, експертите за културно наследство проценуваат дека десетици мостови на споменици на културата се загрозени во различни области на Албанија поради штетите што ги претрпеа низ годините и неодржувањето.
Мостовите им служат на малите заедници на жители, но и на културниот и природниот туризам, вели Гери Емири, кој раководи со Центарот „Амфора“, кој презеде иницијатива за заштита на овие мостови.
„Гледаме дека на целата територија на Албанија има различни проблеми со мостовите кои се Споменици на културата. Зимно време трпат разни штети и јасно е дека културните власти ги подготвуваат проектите, но тогаш недостигаат реставраторски интервенции“, вели тој.
Емирот понатаму вели дека е потребна поголема свест за заштита на монументалните мостови, како ретко богатство на Албанија.
„Оштетувањето и рушењето на дел од овие мостови, кои се споменици на културата, ја прекина и комуникацијата на жителите од овие области. Ова е уште една причина повеќе да ги напуштат селата и затоа, освен спомениците на културата, гледаме целосно напуштање, но и губење на дел од нашето историско наследство.“
Покрај управата за патишта и Националниот институт за културно наследство, свои надлежности во одржувањето на мостовите, особено руралните, имаат и локалните самоуправи, но голем дел од општините велат дека немаат финансиски средства финансиски да ги покријат зафатите.
Преземено од „Гласот на Америка“
