Официјална Србија поттикнува омраза, не ја сака „Mirëdita...“ во Белград

„Нормализација на недозволување или недозволување на нормализацијата: Попречување на културната размена“ е една од темите на прелиминарните дебати за 11-тото издание на фестивалот „Mirëdita, dobar dan“, но српските политички претставници се решени да не дозволат тоа. Во вторникот се вработи и министерот за внатрешни работи на Србија, Ивица Дачиќ, а и други функционери повикаа народот да не дозволи ваков настан. Долеваат масло на огнот, поттикнуваат омраза и шират лажни информации“, изјави Куштрим Колиќи од „Интегра“, која е коорганизатор на фестивалот, кој е решено да се одржи.

Со барањата за откажување, највисоките државни функционери во Србија ги повикуваат граѓаните да реагираат дека „Mirëdita, dobar dan!“ со културата на Косово не треба да се одржува во Белград. Додека викендов пониски функционери почнаа да го опишуваат како провокација, во вторникот се вработи и министерот за внатрешни работи на Србија, Ивица Дачиќ. „Mirédita...“ треба да го одржи 11-тото издание од 27 до 29 јуни. 

„Да видиме како ќе изгледа. Реков дека е настан од висок ризик. Станува збор за простор кој не е јавен. Нашите државни органи немаат пристап. Апелираме да се откаже. Какви мерки ќе преземе државата во овој момент, не можам да кажам“, рече Дачиќ во утринската програма на телевизија „Пинк“. Според веб-страницата на овој медиум, Дачиќи додал дека овие демонстрации се одржуваат веќе неколку години, но смета дека „сега не е време за тоа“. Тој додаде дека би сакал односите меѓу Белград и Приштина да бидат на исто ниво за да можеме да разговараме и во оваа насока. 

Но, охрабрувачка е изјавата на вицепремиерот на Србија, Александар Вулин. Упатено е и до српскиот народ да реагира. Тој изјави дека одржувањето на овој културен фестивал на денот на Видовдан е „навреда на која државата Србија мора да одговори“. 

„Доколку државата не одговори, ќе има простор граѓаните да кажат што мислат за ваква гнаса“, рече Вулин.

А во средата српскиот весник „Политика“ во без авторски текст „откри“ дека „'Mirëdita, dobar dan!' меѓу Белград промовира независно Косово и терористичката ОВК“. 

Меѓу првите функционери кои годинава почнаа да се занимаваат со „Миродита...“ е в.д. градоначалник на Белград, Александар Шапиќ. Тој во саботата во изјава објавена на порталот „БеоИнфо“ најави дека ќе го попречи напредокот на фестивалот. „Ние како градска управа немаме законска можност да ги спречиме, но во никој случај нема да дозволиме нешто поврзано со градот Белград да им биде на услуга“, рече Шапик, додавајќи дека фестивалот исто така се обидува да „фалсификува и директно да ја промени историјата преку промовирање на таканареченото културно наследство на Косово, со исклучок на српското“.

Куштрим Куштрим Колиќи, лидер на организацијата „Интегра“, која го организира фестивалот заедно со Младинската иницијатива за човекови права и Граѓанската иницијатива на Србија, во вторникот за TIME изјави дека дури и следните изјави како онаа на министерот за внатрешна Србија, Ивица Дачиќ не го изненадува. Тој инсистира на тоа дека ова издание ќе се реализира се додека нема конкретни одлуки од српските институции. 

„Не сме изненадени од овие реакции. Ќе ме изненади српската политика да дочека ваков фестивал. Жал ми е за тоа тамошно општество кое продолжува да го водат политичари кои имаат вакви реакции и изјави кои уште повеќе влијаат на поттикнување омраза. Долеваат масло на огнот, поттикнуваат омраза, шират лажни информации“, рече Колиќи. Според него, и покрај нивните повици, фестивалот не е забранет. 

„Очекуваме официјална одлука во врска со ова прашање. Досега многу поединци се јавиле да се прекине овој фестивал, но се уште нема ништо конкретно или некаква одлука“, рече Колиќи.
За него фестивалот „Mirëdita, dobar dan!“ ќе продолжи, и покрај овие напори, како што рече дека му е жал за тамошната културна сцена. 

„Повеќе ми е жал за тоа општество и оние политичари кои за да ги задржат своите националистички профили, се способни да направат се. „Добро утро, добар ден!“ било, има и ќе остане“, додаде тој. 

Трајни се протестите на српските радикали со повици за убивање Албанци во изданијата на „Миродита...“ во Белград. Учесниците се секогаш придружувани од полициски сили. Минатата година се одржа во Приштина. На скалите на Народниот театар на Косово беа запалени свеќи во знак на солидарност со жртвите од нападот во кој загинаа осум ученици од основно училиште на почетокот на мај минатата година.

Овогодинешното издание е предвидено да се отвори со претставата „Татко и Татко“, со текст на Јетон Незирај, во режија на Куштрим Колиќ, која е закажано за четврток, 27 мај на „Дорќол плац“. Според предупредувањето, „програмата на дебати на фестивалот ќе ги опфати прашањата околу културната размена меѓу Косово и Србија, конкретно адресирање на забраните и пречките во рамките на културната, академската и уметничката соработка, како и справувањето со резидуалните ефекти од војната. “. 

„Воведната расправа насловена „Нормализација на недозволување или недозволување на нормализација: Попречување на културната размена“ е закажана за петок, 28 јуни, во 17:00 часот кај местото „Миљенко Дерета“ (Добрачина 55). Оваа дискусија ќе се фокусира на различните забрани со кои се соочуваат уметниците, интелектуалците и културните практичари. Економските, академските и културните ограничувања претставуваат пречки за меѓукултурното разбирање, спречувајќи нормализација на односите меѓу двете општества“, се вели во соопштението. Таму пишува дека на втората дебата ќе биде претставена и „презентацијата на книгата „Белешките на Смолинскиот црв“ од младиот косовски писател Азем Делиу, која ги разработува темите поврзани со наследството од војната и нејзините современи влијанија врз Косово. – Односите со Србија“. На овогодинешната фестивалска програма се и филмот „Вера сонува за морето“ на режисерката Калтрина Красниќи и концертот на „Ла Фазани“ како што е познат Арбр Салиху.

„Воедно, истиот ден во „Енџио Хаб“ (Добрачина 19) во 00 часот ќе започне отворањето на изложбата на визуелната уметница Ермира Мурати, уметнички позната како Портокалова девојка. Делата на Ермира пренесуваат конкретни политички пораки, истражувајќи ја темата на бакнежот како израз кој во основа е неутрален“, се вели во објавата. Целата програма е опишана како „уникатен спој на уметност, современа култура и значајни дискусии кои фрлаат светлина на клучните историски и ориентирани кон иднината теми, особено важни за време на овој предизвикувачки период за односите меѓу Косово и Србија“. 

Последното издание на „Mirëdita, dobar dan!“ во Белград, на онаа од 2022 година, пред отворањето на изложбата „Сите наши солзи“ и претходеше лажна тревога за бомба. Пред отворањето на оваа изложба, објектот беше испразнет од посетители, полициските единици извршија проверки, бидејќи утврдија дека нема експлозивна направа.

Дека ќе има таков аларм беше предупредено и на страниците на десничарските српски групи на социјалните мрежи. Имаше истите групи кои во текот на денот протестираа против фестивалот, чија цел е да ги презентира културните настани од Косово во главниот град на Србија. „Мирдита - лаку ноќ“ (Добар ден, добра ноќ!) беше името на протестот на Младите на Демократската партија на Србија.