Од пребројувањето на околу 90 милиони гласови, во трката за претседател на Соединетите Американски Држави води кандидатот на Републиканската партија, Доналд Трамп. Поранешниот претседател води во народните гласови, но и во трката за изборни гласови. И покрај водечките, тесните трки во неопределените држави остануваат надежни за демократката Камала Харис
Вашингтон, 5 ноември - Кандидатот на Републиканската партија за претседател на Соединетите Американски Држави, Доналд Трамп, води во проекциите на Си-Ен-Ен и Асошиетед прес, за изборите на 5 ноември. Сепак, тесната трка против Камала Харис во неколку неодредени држави го направи конечниот резултат тешко да се предвиди.
Првите резултати од изборните гласови не беа изненадувачки. Трамп ги освои повеќето упоришта на Републиканската партија, додека Харис ги освои оние на Демократската партија. Од проекциите на Си-Ен-Ен и Асошиетед прес во околу 30 сојузни држави, Трамп има обезбедено најмалку 214 гласа во Изборниот колеџ, додека Харис има 179 електорски гласови. За да стане претседател, на кандидатот му се потребни 270 електорски гласови од вкупно 538 што ги има Изборниот колеџ. Броењето се смета за затворено во повеќе од половина од државите. Републиканскиот кандидат кој има за цел да се врати во Белата куќа води и со народното гласање. Од пребројувањето на повеќе од 90 милиони гласови на народот, 78-годишникот води со повеќе од 52 отсто.
Додека се очекуваа електорски гласови од упориштата, најтесна трка е во седумте држави кои се сметаа за неопределени. Во ниту еден од нив нема проекција за победник и затоа што некои од нив по локално време подоцна го почнаа процесот на гласање. Одбројувањето започна во Џорџија и Северна Каролина, но резултатот е премногу блиску за да се смета за сигурен. Како резултат на тоа, се очекува процесот да потрае за да се заврши. Друга земја која се смета за клучна за финалниот процес е Пенсилванија. Таму, кога пребројувањето достигна над 50 проценти од гласовите, Трамп за првпат се појави како лидер, надминувајќи го Харис кој водеше од самиот почеток. Разликата е помала од два отсто во државата која има 19 електорски гласови. Важноста на оваа држава ја истакна и републиканскиот кандидат Доналд Трамп, откако во првите часови од процесот на пребројување на гласовите, во радио гостување во Филаделфија, рече дека ако победи во Пенсилванија, ја добива целата трка. Во текот на денот, Трамп на својата социјална мрежа „Вистина“ обвини за местење гласови во Пенсилванија.
Висконсин е уште една држава меѓу седумте неопределени. Таму има континуирана промена на листата на кандидати кои водат во трката.
Републиканците го водат и Сенатот и Претставничкиот дом. Трката е за 34 од 100 места во американскиот Сенат.
Мазен процес
Американците од 5:00 часот по локално време се упатуваат кон гласачките места за да го изберат 47-от претседател во историјата на Соединетите Американски Држави.
Гласачите се соочени со тежок избор меѓу двајца кандидати, потпретседателката Камала Харис, која ги претставува демократите, и поранешниот претседател Доналд Трамп, кој ги претставува републиканците. Тие понудија различни визии за најголемата светска економија и доминантната воена сила.
Харис се залагаше за правата за абортус и вети дека ќе ги намали трошоците за храна и домување за работните семејства.
Па, Трамп вети дека ќе ја затвори границата и предложи даночни намалувања во вредност од трилиони долари.
Во САД над 80 милиони луѓе гласаа во процесот познат како „предгласање“.
Оние кои гласаа во вторникот се соочија со главно непречен процес низ целата земја, при што редовно се случуваа некои помали неправилности, вклучувајќи долги редици, технички проблеми и грешки при печатење на гласачките ливчиња.
Американската агенција за сајбер безбедност соопшти дека нема поголеми инциденти кои влијаат на американската изборна инфраструктура, објави Си-Ен-Ен.
Екстремни временски услови и „привремено нарушување на инфраструктурата“ се пријавени во делови на САД додека гласачите се упатуваат кон гласачките места за да го изберат претседателот.
„Нема поголем инцидент на национално ниво што влијае на безбедноста на нашата изборна инфраструктура. Ги следиме случаите на екстремни временски услови и други привремени нарушувања на инфраструктурата во одредени области, но тоа се главно очекувани настани“, рече Кејт Конли, виш советник во Агенцијата за сајбер безбедност и инфраструктура.
Таа не посочи во кои области настанале малите „прекини“.
Поради технички пречки во некои области, одобрено е и продолжување на гласањето уште неколку часа.
Во Мичиген, агенти на ФБИ уапсија две лица поради закани поврзани со изборите, според Детроит њуз.
Медиумите од Мичиген објавија дека осомничениот бил поврзан со заговор за атентат насочен кон Доналд Трамп.
Човекот, Исак Сисел, наводно објавил на Редит под корисничкото име „ShootUpTrumpRally“ и оттогаш им рекол на истражителите дека верува дека „се би било подобро ако Трамп е мртов“.
Во вториот кривичен случај незапечатен во вторникот, Кристофер Клеј Пирс (46) е обвинет за упатување закани кон неидентификуван политички акционен комитет (PAC) поврзан со демократите во последните две години.
Пирс, наводно, претходно бил предупреден од ФБИ дека може да биде обвинет за кривично дело доколку продолжи да објавува закани на интернет, но продолжи да ја вознемирува групата поврзана со демократите.
Тек на гласање
Вермонт беше првата држава која ги отвори гласачките места, бидејќи неколку часа подоцна тие беа отворени и во други места како Аризона.
Најблиската трка меѓу кандидатите се одржа во одлучувачките држави како Пенсилванија, Висконсин, Џорџија и Мичиген.
Двајцата кандидати последните часови од кампањата ги поминаа во Пенсилванија, најголемата неопределена држава, обидувајќи се да ги убедат граѓаните да гласаат за нив.
Резултатот во Диксвил Ноч, село во Њу Хемпшир, кое традиционално ги отвора гласачките места веднаш по полноќ, беше предзнак на она што требаше да дојде неколку часа подоцна. Диксвил Ноч има само 6 регистрирани гласачи кои го поделија гласот на половина за Харис и Трамп.
Дури и анкетите покажуваат резултати толку блиски што трката се смета за една од најинтересните досега.
Трамп ги помина раните часови на денот на изборите во Мичиген, каде што го заврши доцните ноќни митинг во Гранд Рапидс. Републиканскиот кандидат остатокот од денот го помина на Флорида, каде гласаше.
Харис присуствуваше на Универзитетот Хауард во Вашингтон, каде што дипломираше економија и политички науки, во 1986 година на изборната ноќ.
Оптимизмот на Трамп
Поранешниот претседател Доналд Трамп го даде својот глас на Флорида.
Републиканскиот кандидат за претседател гласаше на избирачко место во Палм Бич со сопругата Меланија Трамп.
Трамп зборуваше по гласањето. Тој рече дека не верува дека победникот ќе се знае веќе вечерта на изборите.
„Такво нешто никогаш не треба да се случи“, рече тој и додаде дека се чувствува „многу оптимист“.
„Слушам дека ни оди многу добро.
Трамп додаде дека резултатот меѓу двајцата кандидати „нема да биде ни близок“, но ќе биде потребно време за да се потврди.
Тој рече дека не верува дека треба да им каже на своите поддржувачи дека не треба да има насилство и дека треба да ги прифатат изборните резултати доколку тој загуби.
„Не морам да им го кажам ова“, рече тој, на прашањето дали ќе им каже на своите поддржувачи дека не треба да има насилство.
„Но, дали ќе им кажеш?“, праша тој.
„Не морам да им кажам дека нема да има насилство. Секако дека нема да има насилство. Моите поддржувачи не се насилни луѓе. Не морам да им кажам. И секако дека не сакам насилство, но очигледно не морам да им кажам. Овие се прекрасни луѓе. Тоа се луѓе кои не веруваат во насилство. За разлика од твоето прашање. Вие верувате во насилство“, рече Трамп.
Светот го чека новиот претседател
Светот не избира претседател на САД, но влијанието на изборите се чувствува насекаде.
Тоа е одлука која ќе има глобално влијание, од војните во Газа и Украина до трговијата.
Што се однесува до Израел и неговите војни во Газа и Либан, потпретседателот Харис долго време се залага за решение со две држави меѓу Израелците и Палестинците. Таа изјави дека доколку биде поставена на чело на Белата куќа, ќе се обиде да стави крај на војната што е можно поскоро.
Од друга страна, поранешниот претседател Трамп има изолационистичка надворешна политика и сака САД да се ослободат од конфликтите ширум светот. Тој се позиционираше како силен поддржувач на Израел, но малку зборуваше за завршување на војната во Газа.
Во врска со војната во Украина, Украинците се загрижени дека Трамп ќе наметне брз, поволен договор за Русија. Тие се надеваат дека со Харис како претседател, поддршката на Украина на бојното поле ќе продолжи.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски ги коментираше изборите, велејќи дека Киев е подготвен дури и ако победи Трамп.
„Не сум слушнал дека рекол дека нема да ја поддржи Украина. Но, секако ги разбираме сите ризици. Не сум сигурен дека Трамп, доколку биде избран за претседател, сака да загуби. Но, во секој случај, затоа Украина има свој привремен план, како да се зајакне. Ќе биде многу тешко“, изјави Зеленски пред денови.
Меѓутоа, во Русија, претседателот Владимир Путин гледа мала разлика меѓу Трамп и Харис за Украина. Тој верува дека и двајцата ќе бидат помалку посветени на Украина од Џо Бајден.
Харис вети дека ќе ја поддржува Украина „колку што е потребно“. Во меѓувреме, Трамп изјави дека ќе ја заврши војната во рок од 24 часа преку договор со Русија.
За Европа, овие избори во САД се сметаат за крај на една ера, без оглед на исходот.
Повеќето западноевропски лидери се длабоко загрижени. Се стравува дека економијата ќе доживее катастрофа, доколку се спроведе декларацијата на Трамп за воведување царини од 20 проценти на се што е продадено на Америка, вклучително и европскиот извоз.
Загриженост се покрена и за безбедноста, бидејќи Трамп постојано зборуваше за напуштање на НАТО.
„Кој и да победи на овие избори, ние ќе работиме со Камала Харис, ќе работиме со Доналд Трамп и ќе се погрижиме сојузот да остане заедно. Тоа е во наш интерес, но и на САД, бидејќи нема да ја повторат грешката да се повлечат од Европа по Првата светска војна. Во таков момент, храбра Русија е на нашето источно крило и ќе претставува директна закана за територијата на НАТО“, рече Руте.
Постои верување дека ако Харис победи, тој ќе очекува Европејците да направат повеќе за себе, бидејќи Бајден е последниот американски претседател кој лично се поврзува со сојузот од Студената војна.
Кина има уште една важна улога во меѓународната политика. Луѓето во Пекинг се поделени околу тоа кој кандидат би бил најдобар за Кина.
Кинеските економски функционери се свесни дека Трамп повика на сеопфатни царини за извозот на Кина, што може да претставува сериозна закана за кинеската економија. Ова е земја која е исклучително зависна од странската побарувачка, особено од Америка, за да ги одржува своите фабрики да работат и работниците да се вработат.
Во меѓувреме, светот на кинеската надворешна политика гледа предности со победата на Трамп.
Кина се чувствува сè попречена од напорите на САД, особено од администрацијата на Бајден, да ги зајакне повеќе сојузите со соседите на Кина: Јапонија, Јужна Кореја, Филипините, Индија и, пред сè, Тајван. Харис веројатно ќе продолжи со тие напори. Трамп е многу помалку посветен на градење и одржување на меѓународни сојузи.
А Трамп, исто така, покажа многу помал интерес за одбрана на Тајван, што е многу поздравено од Пекинг.
