Израел уништи над 4000 ембриони во Газа

Себа Јафаравин, 32-годишна Палестинка од Газа, била подложена на тешки процедури за ИВФ за да ја постигне многу посакуваната бременост во нејзиниот брак. Меѓутоа, неколку дена пред да го направи првиот ултразвук, избувна војната меѓу Израел и Хамас. Откако се соочила со тешкотиите на војната, нејзината бременост со близнаци завршила. Последната надеж за извлекување на нејзините преостанати ембриони од најголемата клиника за плодност во Газа и започнување на друга бременост беше уништена по израелскиот напад врз центарот во кој имало повеќе од 4000 ембриони.

Кога израелска граната ја погоди најголемата клиника за плодност во Газа во декември, нападот ги разнесе капаците на пет резервоари со течен азот складирани во аголот на единицата за ембриологија.

Како што испаруваше ултра студената течност, температурата во резервоарите се зголеми, уништувајќи повеќе од 4000 ембриони, плус уште 1000 неоплодени примероци на сперматозоиди и јајце-клетки, складирани во центарот за ИВФ Ал Басма во градот Газа.

Влијанието на таа единствена експлозија беше далекусежно - невиден напад на Израел врз 2.3 милиони жители на Газа за шест и пол месеци војна.

Ембрионите во тие тенкови беа последната надеж за стотици палестински парови кои се соочуваат со неплодност.

„Длабоко разбираме што значат овие 5000 животи, или потенцијални животи, за родителите, а исто така и за иднината или минатото“, рече Бахаелдин Галајини, 73 години, гинеколог и акушер кој ја основал клиниката во 1997 година.

Најмалку половина од паровите - оние кои повеќе не можат да произведуваат сперма или јајници кои овозможуваат формирање на ембриони - нема да имаат друга шанса за бременост, рече тој.
„Моето срце е поделено на милиони парчиња“, додаде Галајини. 

Три години третман за плодност беше психолошка искушение за Себа Јафарави. Вадењето на јајце клетките од нејзините јајници беше болен процес, хормонските инјекции имаа сериозни несакани ефекти, а тагата кога два обиди за бременост не успеаја изгледаше неподнослива.  

Џафарави (32) и нејзиниот сопруг не можеле да започнат бременост по природен пат, па побарале лекарска помош со ин витро оплодување (ИВФ), кое е широко достапно во Газа. 
Многудетните семејства се вообичаени во енклавата, каде што приближно половина од населението е под 18 години и каде што стапката на фертилитет е висока, со 3,38 раѓања по жена, според Палестинскиот завод за статистика. Стапката на фертилитет во Британија е 1,63 раѓања по жена. 

И покрај сиромаштијата во Газа, паровите кои се соочуваат со неплодност ја следат процедурата за ИВФ. Некои продаваат телевизори и накит за да ги платат таксите, рече Ал Галаини.

„Немав време да славам“

Најмалку девет клиники во Газа вршат ИВФ процедури, каде јајце клетките се вадат од јајниците на жената и се оплодуваат во лабораторија со машка сперма. Оплодените јајца, наречени ембриони, често се замрзнати единици додека не дојде вистинското време да се пренесат во матката на жената. Најголем дел од замрзнатите ембриони во Газа биле складирани во центарот „Ал Басма“. 

Во септември, Џафарави остана бремена, што го означи нејзиниот прв успешен обид по неколку ИВФ.

„Немав време ни да се радувам на веста“, рече таа.

Два дена пред да треба да го направи првиот ултразвук, на 7 октомври, Хамас изврши напад во Израел во кој загинаа 1,200 луѓе и зедоа 253 заложници, според израелските записи.
Израел вети дека ќе го уништи Хамас по нападот, веднаш покренувајќи контраофанзива која оттогаш е во тек и во која загинаа повеќе од 33000 Палестинци, според Министерството за здравство на Газа. 

„Како да ја завршам бременоста? Што ќе се случи со мене, а што ќе биде со бебето во мојата утроба“, вели загрижена Џафарави.

Нејзиниот ултразвук никогаш не бил направен додека Галајини не ги затворил своите клиники, каде што биле складирани уште пет ембриони Џафарави.  

Како што се интензивираа израелските напади, Мохамед Аџур, главен ембриолог на Ал Басма, почна да се грижи за нивото на течен азот во петте резервоари за примероци.

Потребно е полнење секој месец за да се одржи температурата под -180 степени Целзиусови во секој резервоар кој работи независно од електричната енергија. 

По почетокот на војната, Ајџур успеа да обезбеди пратка со течен азот, но Израел ги исклучи струјата и горивото за Газа и повеќето добавувачи беа затворени.

На крајот на октомври, израелски тенкови влегоа во Газа, а израелските војници стоеја точно на улиците околу центарот за ИВФ. Стана премногу опасно за Ајџур да ги контролира тенковите. 
Џафарави знаеше дека треба да се одмори за да ја зачува нејзината кревка бременост, но опасностите беа насекаде. Морала да се качи по шест пара скали во зградата во која живеела бидејќи лифтот бил скршен. Бомба ја срамни со земја соседната зграда и ги разнесе прозорците во нејзиниот стан, а потоа храната и водата се снема.

Наместо да се одмори, таа се загрижи.

„Бев многу загрижена и имав знаци дека бременоста може да ми пропадне“, рече таа.
Џафарави искрварила набргу откако таа и нејзиниот сопруг го напуштиле домот и се преселиле во Кан Јунис. Крварењето се намали, но стравот не. 

„5.000 животи со една школка“

Тие преминаа во Египет на 12 ноември и во Каиро нејзиниот прв ултразвук покажа дека е бремена со близнаци и дека тие се живи.

Меѓутоа, по неколку дена почувствувала силни болки во стомакот, крварење и промени во стомакот. Веднаш отишла во болница, но неуспехот на бременоста веќе започнал.

„Звукот на мојот глас кој вреска и плаче во болница се уште е во моето уво“, рече таа.
Болката од загубата не е завршена.

„Што и да замислите или јас да ви кажам како е да се помине низ процедура за ИВФ, само оние кои поминале низ неа како мене можат вистински да го разберат“, рече Џафарави. 

Таа откри дека сака да се врати во воената зона, да ги извади замрзнатите ембриони и да проба уште едно ИВФ. Но, веќе беше доцна. 

Галајини рече дека една израелска граната го погодила аголот на центарот, разнесувајќи ја ембриолошката лабораторија на првиот кат. Тој не знае дали нападот конкретно бил насочен кон лабораторијата или не.

„Сите тие животи се убиени или одземени, 5000 животи со една граната“, рече тој. 

Во април, ембриолошката лабораторија сè уште беше преполна со скршени ѕидови, разнесени лабораториски резерви и резервоари со течен азот среде урнатините, според овластениот известувач на Ројтерс кој го посети местото.

Капаците беа отворени, а на дното на еден од резервоарите сè уште беше видлива кошница исполнета со ситни нишки со кодирани бои во кои се наоѓаат уништените микроскопски ембриони.