Зад сцената на именувањето на новиот лидер на Хамас

По убиството на политичкиот лидер Исмаил Ханије, милитантната група Хамас мораше да брза да го избере следниот човек што ќе се искачи на врвот. На состаноците одржани во Доха, Катар, каде се собраа истакнати делегати на движењето, беше избран новиот лидер на групата Јахја Синварин. Израелските безбедносни агенции веруваат дека Синвари го планирал и извршил нападот во јужен Израел на 7 октомври и тој е на врвот на нивната листа на најбарани. Неговиот избор беше многу контроверзен и многумина сметаат дека неговото издигнување на најважната позиција во Хамас е лудило.

Во текот на изминатата недела, високи лидери на Хамас се собраа во Катар за да изберат нов политички лидер за нивната група. 

Делегатите се собраа од целиот Блиски Исток по речиси една година борби меѓу Хамас и Израел во Газа. 

Некои беа шокирани, сè уште со неверување дека политичкиот водач на групата, Исмаил Ханије, е убиен во напад во Техеран, за кој се вели дека го извршил Израел.

Ханије, кој беше во текот на разговорите на неговата група со Израел, одигра важна улога во Хамас, балансирајќи ја желбата на милитантната група да се бори против Израел со повици да се постигне решение и да се стави крај на конфликтот.

Неговата позиција, очигледно, мораше веднаш да се пополни.

На меморијалната церемонија во Доха, лидерите на Хамас се собраа во голем бел шатор со теписи и украсени столчиња украсени со слики на Исмаил Ханије. Стотици луѓе се собраа да му оддадат почит на Ханије и неговиот телохранител.

Зад сцената пред изборите

Сцената беше повеќе од комеморација – сигнализираше крај на една ера и почеток на нова ера, поекстремна фаза.

Дискусиите на групата го одразуваат обемот на предизвиците и кризите со кои се соочуваат. 
Хамас го нападна јужниот дел на Израел на 7 октомври минатата година, убивајќи повеќе од 1200 луѓе и зеде 251 заложник во Газа. Оттогаш, во израелската воена офанзива загинаа повеќе од 39.600 луѓе, според Министерството за здравство предводено од Хамас, а повредени се десетици илјади други. 

Повеќе од половина од зградите во Газа се оштетени или уништени, а речиси целото население е раселено. Се зголемуваат дисидентите кои се против Хамас, кој владее со Газа од 2007 година. Самата групација претрпе огромни загуби.

И пред сè, убиството на Исмаил Ханије на 31 јули во Техеран – местото каде што отсекогаш се чувствувал безбедно – беше најшокантната вест за групата.

Хамас е убеден дека Ханије бил убиен со проектил на далечински управувач додека бил на телефон. Иранската револуционерна гарда соопшти дека бил употребен проектил со 7 килограми експлозивна моќ. Некои западни медиуми објавија дека тој бил убиен од бомба поставена претходно во неговата соба.

На комеморацијата на Ханије во Доха, маж на околу 60-ти години со бела коса и кратка брада стоеше во аголот далеку од видното поле.

„Обратете му внимание“, изјави офицер за медиуми на Хамас за Би-Би-Си. Кој е тој? „Тој е човекот во сенка, Абу Омар Хасан“, рече тој.

Абу Омар Хасан, или Мохамед Хасан Дарвиш, е шеф на Врховниот совет на шура, највисокото консултативно тело во Хамас. Според уставот на Хамас, тој беше во примарна позиција да биде привремен шеф на организацијата до изборите закажани за следниот март.

„Тој е човекот со големи мисии“, рече офицерот.

Додека комеморативната церемонија заврши, вистинската работа на овие лидери започна. Два дена ветеранските лица и фигурите во сенка на движењето се состануваат во Доха, која е домаќин на политичкото биро на Хамас од 2012 година, за да изберат нов лидер.

Тие го избраа Јахја Синвари, но лидер на групата во Газа од 2017 година. Нивниот избор може да биде изненадување за многумина, но кој ја следи неговата кариера од неговото ослободување од израелскиот затвор во 2011 година, во договорот за размена на војници, израелскиот заложник Гилад Шалит знае тој најверојатно ќе го води Хамас еден ден.

Белег на движењето

Ниту еден политички лидер на Хамас не бил толку близок со десното крило на групата. Неговиот брат Мохамед го предводи најголемиот воен баталјон на Хамас, додека Мохамед Деифи - неостварениот ветеран на Хамас кој го водеше вооруженото крило две децении додека Израел не рече дека го убил минатиот месец - му бил сосед, пријател и другар. Двојката порасна заедно во бегалскиот камп Кан Јунис во Газа.

И покрај сето тоа, многумина сметаат дека неговиот избор на најважната функција во Хамас е лудило. Израелските безбедносни агенции веруваат дека Синвари го планирал и извршил нападот во јужен Израел и тој е на врвот на нивната листа на најбарани.

„Не сите луѓе во раководството на Хамас беа за оваа одлука“, изјави висок претставник на Хамас. „Некои лидери ја искажаа својата загриженост, други побараа поумерен човек. Но, на крајот тој освои мнозинство гласови“.

Друг функционер на Хамас, кој присуствуваше на нивните состаноци, рече дека движењето смета дека не може да го избере моќниот оперативец Абу Омар Хасан, бидејќи тој има низок јавен профил и е непознат надвор од земјата, додека нападот на 7 октомври му даде светска слава на Јахја Синвар.

„Sinwar стана карактеристичен знак по нападот на 7 октомври и беше популарен во исламскиот и арапскиот свет“, рече претставникот. „Тој има блиски врски со оската на отпорот поддржана од Иран, а неговиот избор среде војната испраќа провокативна и пркосна порака до Израел.

„Оската на отпорот“ е мрежа на вооружени групи поддржани од Иран. Други членки, како што е Хезболах со седиште во Либан, исто така претставуваат закана за Израел.

Многу арапски функционери и некои западњаци се спротивставија на смената на Синвар како лидер на Хамас поради неговата поврзаност со нападите на 7 октомври. Тој и организацијата што сега ја води се етикетирани како терористи од многу западни влади.

„Една од причините зошто гласавме за тоа е затоа што сакаме да го почитуваме деталното планирање на нападите“, рече претставникот. Нему му припаѓа 7-ми октомври, затоа заслужува да го води движењето.

Нови напори за прекин на огнот

Десет месеци по нападот, сите напори за договор за прекин на огнот досега пропаднаа. Според Би-Би-Си, двајцата главни посредници - Катар и Египет, работат на нов предлог за прекин на огнот.

Протекувањето сугерира дека планот се заснова на убедување на Иран да не одговори воено на убиството на Ханија на негова територија, во замена Израел да ја заврши војната во Газа и да ги повлече своите војници од коридорот „Филаделфија“.

Коридорот „Филаделфија“ е тампон зона, широка само 100 метри во некои делови, која се протега по страната на Газа на 13-километарската граница со Египет. Единствената друга копнена граница на Газа е со самиот Израел.

„Египетското разузнавање веќе испрати тим во Доха и таму се одржуваат состаноци за да се формулира акционен план заснован на спречување на ескалација на ситуацијата во регионот од евентуален ирански одговор... во замена за прекин на огнот“, рече официјален претставник. Палестинец со познавање на преговорите за прекин на огнот во Доха.

Засега, конфликтот се приближува сè поблиску, со тоа што Синвар, најекстремистичката фигура во Хамас, ќе биде на чело на групата во следните пет години - доколку ја преживее војната.