Обновливите извори заедно со енергетската ефикасност се еден од главните фактори на енергетската транзиција, иако во Косово транзицијата во оваа област бара целосна промена во производството, бидејќи нашата земја е производител на енергија со јаглен над 95 проценти.
Ова беше речено денеска на конференцијата „Енергетска транзиција во Косово“, организирана од Косовскиот конзорциум на граѓанско општество за одржлив развој (КОСИД).
Извршниот директор на Институтот за развојна политика од КОСИД, Бурим Ејупи рече дека Косово има потенцијал за енергетска транзиција, но целите за изградба на нови капацитети за производство на енергија од јаглен тоа е тешко остварливо.
„Дури и во Косово дојде духот на енергетската транзиција, бидејќи и земјата е дел од неа. Начинот на кој трошиме и произведуваме енергија, затоа немојте само производството да биде дел од транзицијата. Кај нас над 95 проценти од енергијата се произведува од јаглен, остатокот од обновливи и алтернативни извори. Но, начинот на енергетска транзиција бара тотална енергетска транзиција од производниот систем, но и од системот на потрошувачка“, рече Ејупи, пренесува кп.
Заменик-директорот на Секретаријатот на Енергетската заедница во Виена, Дирк Бушле, рече дека овој Секретаријат ќе го подготви законот за климата на Косово, кој според него сега го нема и наскоро ќе биде претставен на владата и на собранието и се надеваат што им помага да го започнат процесот на енергетска транзиција.
„Транзицијата сега, која доаѓа не само од Германија, туку која е глобална и е транзиција која се однесува на декарбонизација и отстранување од мешавината на гориво што им штети на нашата генерација и на генерациите што доаѓаат после нас, како резултат на влијанието врз клима, затоа не треба да се однесуваме така само ако нè турнат и удираат на ѕид. Тука треба да се вклучиме проактивно и гледам тренд дека овој проактивен пристап како и остатокот од Европа ја прифати енергетската транзиција. Фактот дека суштински ќе ги промениме нашите сектори и нашите животи, постои ризик тоа да се случи во регионот со задоцнување. Во Косово има многу можности за експлоатација, може да се споменат и обновливите извори на енергија, па енергетската ефикасност“, рече Бушле.
Потпретседателот на собраниската Комисија за економски развој, Дардан Сејдиу, кој цело време на панелот се фокусираше на комерцијалниот договор меѓу Владата и компанијата „Контур Глобал“ за изградба на ТЦ Косова е ре, рече дека ова е во спротивност со духот на законот за електрична енергија и со енергетскиот договор, во случајов со договорите потпишани со Европската Унија.
Според него, договорот со „Контур Глобал“ не му дозволува на Косово да оди напред во духот на транзицијата.
„Ќе покажам зошто овој договор со „Контур Глобал“ не ни дозволува да одиме напред што би било во духот на енергетската транзиција. Првата е интерконекцијата со Албанија, која е изградена со средства од германската влада, интерконекција и тоа само по себе е предност што ќе ја уништиме со новиот договор без да ја пуштиме во употреба. Така, ќе имаме ситуација енергијата која доаѓа од обновливи извори во времето кога би ни била потребна, да не може да се пушти во употреба, бидејќи имаме обврска која произлегува од договорот, а тоа е дека секогаш треба да купуваме. 450 мегавати со 80 евра за мегават час, цената што ја таргетира производителот „Контур Глобал“, рече Сејдиу.
Иако на овој панел беше поканет и министерот за економски развој Валдрин Лука, тој одби да учествува со образложение дека не сака да се појави како единствен поддржувач на електраната „Косова е ре“.
