«Άλλα περιφερειακά ζητήματα» του Λάιτσακ

Είναι ενδιαφέρον το πώς ο Λάιτσακ επιμένει πάντα να αναφέρει τον πλήρη ρόλο του, όχι μόνο ως ειδικός απεσταλμένος για τον διάλογο μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας, αλλά και για "άλλα περιφερειακά ζητήματα στα Δυτικά Βαλκάνια". Δεν ξέρουμε με ποια άλλα «θέματα» ασχολείται τα τελευταία τέσσερα χρόνια, πέρα ​​από τον διάλογο. Μάλιστα, τα άλλα κράτη της περιοχής δεν θέλουν να μιλήσει ο Λάιτσακ, γιατί πιστεύουν ότι με αυτόν τον τρόπο μπαίνουν στην ομάδα των προβληματικών χωρών. Αυτό ισχύει και για την Αλβανία, της οποίας ο υπουργός κάλεσε τον Λάιτσακ να ασχοληθεί με τον διάλογο και να μην ανακατευτεί σε άλλα θέματα.

Το «Φόρουμ του Ντουμπρόβνικ», το οποίο παραδοσιακά πραγματοποιείται στις αρχές του καλοκαιριού σε αυτή την όμορφη πόλη της Κροατίας, έχει γίνει πλέον ένα διεθνούς φήμης εκδήλωση όπου πολιτικοί υψηλού επιπέδου από την Ευρώπη και τον κόσμο συναντώνται και συζητούν. Λαμβάνοντας υπόψη τη γεωγραφική θέση και τις προτεραιότητες της χώρας υποδοχής αυτού του φόρουμ, η περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων και η διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ κατέχουν ιδιαίτερη θέση στην ατζέντα της κάθε χρόνο. Το ίδιο ήταν και φέτος. Προσκλήθηκα από το Υπουργείο Εξωτερικών της Κροατίας, το οποίο είναι ο διοργανωτής αυτής της εκδήλωσης, να συντονίσω ένα πάνελ αφιερωμένο στο μέλλον της ΕΕ και τις αμφιβολίες για το εάν η Ευρώπη πηγαίνει στη σωστή κατεύθυνση. Συμμετείχαν αρκετοί υπουργοί και επίτροποι της ΕΕ. Το Κοσσυφοπέδιο αναφέρθηκε σε αυτό το πάνελ ως παράδειγμα για το πώς η ΕΕ δεν είναι σε θέση να μιλήσει με μία φωνή στην εξωτερική πολιτική, όπως δεν το κάνει ακόμη και στην περίπτωση της Παλαιστίνης και σε πολλές περιπτώσεις  οι υπολοιποι. Και αυτό αναφέρθηκε στη συζήτηση για το εάν πρέπει να αφαιρεθεί ή όχι το δικαίωμα αρνησικυρίας όταν λαμβάνονται αποφάσεις στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ, ώστε να είναι πιο αποτελεσματική στην εξωτερική πολιτική και ένα κράτος ή μειοψηφία να μην μπορεί να κρατούν όμηρο την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αλλά σε ένα άλλο πάνελ, συζητήθηκαν περισσότερα για την περιοχή των Βαλκανίων. Συντονίστηκε από τον συνάδελφό μου Michael Martens από την έγκριτη γερμανική εφημερίδα «Frankfurter Algemaine Zeuting». Δεν ήταν εύκολο, γιατί για μία ώρα χρειάστηκε να συντονίσει μια συζήτηση με λιγότερα από εννέα άτομα, κυρίως υπουργούς της περιοχής, ενώ από την ΕΕ σε εκείνο το πάνελ ήταν ο Μίροσλαβ Λάιτσακ, γνωστός ως μεσολαβητής του διαλόγου μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας. Ο Martens επέλεξε να μην έχει ένα θέμα πάνελ, αλλά να κάνει σε κάθε συμμετέχοντα επίκαιρες ερωτήσεις σχετικά με τη δουλειά του. Έτσι, ρώτησε την υπουργό Εξωτερικών του Κοσσυφοπεδίου, Donika Gërvalla Shwartz, για την αποτυχία του Κοσσυφοπεδίου να ενταχθεί στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Ρώτησε τον Κροάτη υπουργό για την κατάρρευση των σχέσεων με το Μαυροβούνιο. Ρώτησε τον Βοηθό Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Ο' Μπράιαν, για τον κίνδυνο από τον πόλεμο στην περιοχή, ιδίως για την επίθεση στην Μπανίσκα. Καθώς ο Μίροσλαβ έθεσε στον Λάιτσακ την ερώτηση που κάνουμε εδώ και 12 χρόνια εμείς που παρακολουθούμε τον διάλογο μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας, «Που είναι ο διάλογος»: Ο Λάιτσακ απάντησε ως συνήθως, αναφέροντας την εντολή και τα καθήκοντά του να διευκολύνει τα μέρη να εξομαλύνουν τις σχέσεις μεταξύ τους , προκειμένου να προχωρήσουμε προς την Ε.Ε.

Όμως ο Λάιτσακ κλήθηκε να μιλήσει για ένα θέμα για το οποίο δεν ρωτήθηκε καθόλου. Ο Λάιτσακ μίλησε όταν ο υπουργός Εξωτερικών της Αλβανίας, Ιγκλί Χασάνι, ρωτήθηκε εάν η χώρα του πιστεύει ότι η ΕΕ τηρεί πραγματικά την αρχή ότι "η διεύρυνση βασίζεται στα ατομικά πλεονεκτήματα των υποψηφίων". Ο Υπουργός της Αλβανίας είπε ότι η χώρα του θα ήταν πιο ευτυχισμένη αν είχαν πραγματοποιηθεί περισσότερες διακυβερνητικές διασκέψεις στη διαδικασία των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην ΕΕ, αφού έχει εκπληρώσει όλες τις προϋποθέσεις.

Ο Λάιτσακ αντέδρασε μιλώντας εκ μέρους της ΕΕ, λέγοντας ότι η διαδικασία διεύρυνσης εξαρτάται από τις επιδόσεις των υποψηφίων χωρών και ότι οι πόρτες είναι ανοιχτές σε όσους πληρούν τα κριτήρια. Αυτή η παρέμβαση του Lajçak φαίνεται ότι εκνεύρισε τον υπουργό της Αλβανίας. Γύρισε στον Λάιτσακ λέγοντας: «Κρατήστε τον διάλογο». Του είπε μάλιστα ότι «θα θέλαμε να πετύχεις στον διάλογο», αλλά επανέλαβε επίσης ότι ο Λάιτσακ «είχε, έχει και θα έχει την υποστήριξη της Αλβανίας για τον ρόλο του στο διάλογο».

«Δεν είμαι μόνο υπέρ του διαλόγου, αλλά είμαι ΕΕΕΕ και για άλλα περιφερειακά ζητήματα», είπε ο Λάιτσακ. Πρόσθεσε ότι ασχολείται πολύ καιρό με τα Βαλκάνια. Ότι έχει υπάρξει και υπουργός χώρας-μέλους και έχει δικαίωμα να μιλήσει για αυτό το θέμα, γιατί έχει και γνώσεις.

Είναι ενδιαφέρον το πώς ο Λάιτσακ επιμένει πάντα να αναφέρει τον πλήρη ρόλο του, όχι μόνο ως ειδικός απεσταλμένος για τον διάλογο μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας, αλλά και για "άλλα περιφερειακά ζητήματα στα Δυτικά Βαλκάνια". Δεν ξέρουμε με ποια άλλα «θέματα» ασχολείται τα τελευταία τέσσερα χρόνια, πέρα ​​από τον διάλογο. Ακόμη και τα άλλα κράτη της περιοχής δεν θέλουν να μιλήσει ο Λάιτσακ για αυτά, γιατί πιστεύουν ότι με αυτόν τον τρόπο μπαίνουν στην ομάδα των προβληματικών χωρών. Είχε συχνές συναντήσεις με στελέχη της περιοχής, καθώς και με πολλούς «εταίρους» από τον κόσμο και πολλές από αυτές τις ανάρτησε στα κοινωνικά δίκτυα. Αλλά δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι υπήρξε κάποια συγκεκριμένη δέσμευση, ή μάλλον κάποιο αποτέλεσμα σε οποιαδήποτε εμπλοκή σε οποιοδήποτε άλλο περιφερειακό ζήτημα. Αλλά αυτό μας θυμίζει την εποχή που διορίστηκε ειδικός απεσταλμένος για τον διάλογο μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας. Τότε δεν ήταν γνωστό αν θα υπάρξει ή όχι διάλογος. Έπρεπε να διασφαλίσει ότι ο Λάιτσακ θα ξεκινήσει την θητεία του, καθώς αυτή η θέση είχε σχεδόν δημιουργηθεί για αυτόν. Και για να μην περιοριστεί η εντολή σε κάτι που μπορεί να μην γίνει καν, θυμήθηκαν ότι εκτός από διάλογο να τον ορίσουν και ειδικό εκπρόσωπο για «άλλα περιφερειακά θέματα». Και όταν γίνει η ισορροπία της δουλειάς του, δεν φαίνονται αποτελέσματα. Φυσικά, οι υπουργοί και η ΕΕ θα μιλούν πάντα για επιτυχίες και δεν θα χρησιμοποιούν δημόσια όρους όπως «αποτυχία». Ωστόσο, η μεγάλη πλειονότητα από αυτούς παραδέχονται ιδιωτικά ότι δεν υπήρξε καμία πρόοδος στον διάλογο από τότε που ο Lajçak ανέλαβε το ρόλο του μεσολαβητή. Και οι σχέσεις μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας δεν είναι καθόλου πιο φυσιολογικές από ό,τι πριν ξεκινήσει τη θητεία του.

Όσο για την παρατήρηση του Υπουργού Εξωτερικών της Αλβανίας ότι ο Λάιτσακ δεν πρέπει να παρέμβει στη διαδικασία της διεύρυνσης και στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Αλβανίας, πρέπει να πούμε ότι «άλλα θέματα» είναι μια λέξη που δεν μπορεί να οριστεί και αυτό μπορεί να δώσει στον Λάιτσακ το δικαίωμα να μιλάει για ό,τι του αρέσει.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Αλβανία υποστήριξε τον Lajçak στη διαδικασία του διαλόγου, καθώς και το αφεντικό του, Borrell. Η Αλβανία τους υποστήριξε τόσο πολύ που σε συντονισμό μαζί τους επέβαλε μέτρα στο Κοσσυφοπέδιο, όντας από τις πρώτες χώρες που το έπραξαν. Και όπως η ΕΕ, η Αλβανία το παρουσίασε ως μια ενέργεια που «είναι προς το συμφέρον του Κοσσυφοπεδίου». Καλό θα ήταν τουλάχιστον η Αλβανία να επωφεληθεί από αυτή τη στήριξη, ακόμη και όταν έπρεπε να λάβει μέτρα κατά του Κοσσυφοπεδίου. Θα ήταν καλό να είχε προχωρήσει η Αλβανία στη διαδικασία των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Όμως, παρά την καλή εικόνα, παρά το γεγονός ότι της ανατέθηκε η διοργάνωση της Συνόδου Κορυφής ΕΕ-Βαλκανίων, στη διαδικασία ολοκλήρωσης της ΕΕ, η Αλβανία έχει καθυστερήσει τόσο πολύ που δεν είναι μόνο δέκα χρόνια πίσω από το Μαυροβούνιο, αλλά τουλάχιστον πέντε χρόνια πίσω από τη Σερβία, αλλά τώρα την ξεπερνούν η Ουκρανία και η Μολδαβία. Διότι αυτή η ΕΕ, η οποία έχει τόσους επαίνους για την 100% προσαρμογή της Αλβανίας στην εξωτερική πολιτική της Ένωσης, καθώς και για τον «εποικοδομητικό ρόλο» της Αλβανίας στις προσπάθειες να απομονώσει όσο το δυνατόν περισσότερο το Κοσσυφοπέδιο με τιμωρητικά μέτρα, δεν μπόρεσε ή το έκανε. δεν θέλουν καν να άρουν τον αποκλεισμό που έχει επιβάλει η Ελλάδα στην Αλβανία στη διαδικασία των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην ΕΕ.

Εν τω μεταξύ, ο Λάιτσακ έχει λάβει επιπλέον 5 μήνες για να ασχοληθεί με τον "διάλογο μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας και με άλλα περιφερειακά ζητήματα στα Δυτικά Βαλκάνια". Εάν το έργο του Λάιτσακ θεωρείται πραγματικά επιτυχημένο, τότε ο διάδοχός του δεν θα δυσκολευτεί να συνεχίσει τέτοιες επιτυχίες. Είτε στον διάλογο είτε σε «άλλα περιφερειακά ζητήματα» εάν η θέση του διαδόχου του Λάιτσακ θα έχει τον ίδιο προσδιορισμό.