Γιατί το κίνημα διαμαρτυρίας είναι πιο επικίνδυνο για τον Σέρβο Πρόεδρο Aleksandar Vučić από προηγούμενες διαδηλώσεις και τι ρόλο παίζει η Δύση στην πολιτική κρίση - εξηγήσεις του ιστορικού και μέλους της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών Oliver Jens Schmitt.
Σε συνέντευξη που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών, ο καθηγητής ιστορίας από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης, Oliver Jens Schmitt, μίλησε εκτενώς για τις διαδηλώσεις στη Σερβία, που ξέσπασαν στις αρχές Νοεμβρίου μετά την κατάρρευση τμήματος της οροφής του σιδηροδρομικού σταθμού στο Νόβι Σαντ και σκότωσε 15 ανθρώπους. Όταν ρωτήθηκε πώς διαφέρουν αυτές οι τρέχουσες διαδηλώσεις στη Σερβία από τις προηγούμενες διαδηλώσεις στη χώρα, ο Oliver Jens Schmitt απάντησε: «Στο παρελθόν, η σερβική κυβέρνηση ήταν σε θέση να καταστείλει οποιαδήποτε εξέγερση μέσω παραχωρήσεων, εκφοβισμού, απειλών και, κυρίως, μέσω μεγάλης πίεσης στους ηγέτες κάθε συγκέντρωσης. Οι σημερινές διαμαρτυρίες είναι διαφορετικές: συγκεντρώνουν διαφορετικές κοινωνικές ομάδες, κυρίως φοιτητές. Και: αυτό το κίνημα δεν έχει ηγέτες που να μπορούν να επιτεθούν ή να χαρακτηριστούν από το καθεστώς. Αυτό που είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο για την κυβέρνηση είναι ότι οι διαδηλώσεις δεν περιορίζονται σε μεγάλες πόλεις όπως το Βελιγράδι ή το Νόβι Σαντ, αλλά εξαπλώνονται σε ολόκληρη τη χώρα.
Σχετικά με τους λόγους για τους οποίους οι φοιτητές έγιναν η κύρια δύναμη των διαδηλώσεων, ο Schmitt έχει την εξής εξήγηση: «Οι νέοι υποφέρουν ιδιαίτερα από αυτή την κατάσταση. Η χώρα βρίσκεται υπό τον πλήρη έλεγχο του κυβερνώντος κόμματος. Δεν υπάρχει προοπτική ζωής πέρα από τον μηχανισμό εξουσίας του Aleksandar Vučić. Στη Σερβία, λίγοι άνθρωποι καταφέρνουν να εξασφαλίσουν μια καλή δουλειά, εκτός εάν συνδέονται με κάποιο τρόπο με το πολιτικό σύστημα. Αυτοί οι εθισμοί δεν είναι μόνο δυσλειτουργικοί, αλλά και διεφθαρμένοι. Οι μαθητές το βλέπουν κριτικά και νιώθουν απομονωμένοι. Πολλοί από αυτούς μάλιστα εγκαταλείπουν τη χώρα. Ωστόσο, όσοι βγαίνουν στους δρόμους παλεύουν για μια καλύτερη ζωή στη χώρα τους. «Το τρομερό ατύχημα (στο Νόβι Σαντ) είναι σύμβολο όλων όσων δεν λειτουργούν σε αυτή τη χώρα».
Ο καθηγητής Schmitt επέκρινε τη Δύση για την υποστήριξη του καθεστώτος του Vučić. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Δύση υποστηρίζει αυτό το σύστημα εδώ και πολύ καιρό: «Ο Βούτσιτς δεν θα ήταν στην εξουσία αν δεν είχε την υποστήριξη της πρώην καγκελαρίου της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ και τώρα και του Όλαφ Σολτς ως πυλώνα σταθερότητας. Ακόμη και το σύμφωνο για το λίθιο, το οποίο έχει υπογράψει η Σερβία με την ΕΕ, υποστηρίζει τον πρόεδρο. Ο Βούτσιτς, ο πρώην υπουργός προπαγάνδας του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, είναι έμπορος μίσους που δεν έχει παρεκκλίνει ποτέ από την εθνικιστική του πορεία. Το γεγονός ότι το spyware προέρχεται από δυτικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελβετίας, είναι άλλο ένα σκάνδαλο. Οι διαδηλωτές που βγαίνουν τώρα στους δρόμους δεν απολαμβάνουν την παραμικρή υποστήριξη από τη Δύση. Αυτό είναι ντροπή».
Σχετικά με τον ρόλο της Ρωσίας, ο Σμιτ πρόσθεσε: «Η Ρωσία υποστηρίζει τον Βούτσιτς, αλλά λαμβάνει υποστήριξη και από άλλους ξένους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων της ΕΕ και των ΗΠΑ. Για τους διαδηλωτές αυτή είναι μια δύσκολη κατάσταση, καθώς σε μεγάλο βαθμό μένουν μόνοι. Η ΕΕ, η οποία βρίσκεται πιο κοντά γεωγραφικά και πολιτικά, δείχνει ελάχιστο ενδιαφέρον για την πολιτική κατάσταση. Αυτό εγείρει το ερώτημα τι θέλει να δει η ΕΕ στη Σερβία – εκτός από έναν προμηθευτή πρώτων υλών, τον οποίο διατηρεί υπό έλεγχο ένας αυταρχικός ηγέτης. Η έλλειψη ξεκάθαρης στρατηγικής και υποστήριξης είναι απογοητευτική και επιπλέον κυνική και βραχυπρόθεσμη».