Ιστορικά πρωτοσέλιδα αλβανικών εφημερίδων – μοναδικές αποδείξεις της Ανεξαρτησίας

Η έκθεση «Η ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου στον αλβανικό Τύπο» συγκέντρωσε τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων της 17ης και 18ης Φεβρουαρίου 2008. «Κόσοβο», «Ανεξαρτησία», «Πολιτεία» είναι οι τρεις πιο χρησιμοποιημένες λέξεις στα πρωτοσέλιδα της εποχής, ενώ φωτογραφίες απαθανατίζουν πλήθη πολιτών που πανηγυρίζουν. Οι γενιές που έρχονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Κοσσυφοπεδίου μπορούν να βρουν ιστορίες της πρώτης ημέρας του ανεξάρτητου Κοσσυφοπεδίου μαζί με την ιστορία του ταξιδιού που οδήγησε μέχρι εκείνη την ημέρα.

Οι εικόνες που επιλέχθηκαν για τα εξώφυλλα είναι σχεδόν όλες εορταστικές στιγμές. Μαζί δημιουργούν ένα μωσαϊκό διαφορετικών εορταστικών τρόπων. Ήταν το μεγαλύτερο φεστιβάλ στο Κοσσυφοπέδιο και δεν υπήρχε περίπτωση να είχε παρουσιαστεί αλλιώς. 

Οι δημοσιογράφοι έπρεπε να είναι στο έδαφος και να καταγράφουν την ιστορική ημέρα, όταν το Κοσσυφοπέδιο έγινε το νεότερο κράτος στον κόσμο στις 17 Φεβρουαρίου 2008. Ήταν το πιο σημαντικό γεγονός για τον λαό του Κοσσυφοπεδίου και ταυτόχρονα το πιο σημαντικό γεγονός που αναφέρθηκε από εκείνους που είχαν την τύχη να ασκήσουν το επάγγελμά τους εκείνη την ημέρα. 

«Γυρίσαμε μια τυχερή γενιά», θα έγραφε εκείνη την ημέρα ο εκλιπών πλέον δημοσιογράφος Ganimet Klaiqi, στον ιστορικό τοίχο των υπογραφών του «Koha Ditore». 

Αυτή η πρόταση εκδηλώνεται με διαφορετικούς τρόπους σε κάθε πρωτοσέλιδο των εφημερίδων που εκτέθηκαν τη Δευτέρα στο λόμπι του αμφιθεάτρου της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Κοσσυφοπεδίου. 

Η έκθεση «Η ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου στον αλβανικό Τύπο» συγκέντρωσε τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων της 17ης και 18ης Φεβρουαρίου. Εκείνη την εποχή, το Κοσσυφοπέδιο είχε αρκετές εφημερίδες και καλύφθηκε η τεκμηρίωση της μεγάλης γιορτής, που τεκμηριώνουν την ανάγνωση της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας, τα αποκαλυπτήρια του μνημείου ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΟΥ και πολλές άλλες εκδηλώσεις. Η Εθνική Βιβλιοθήκη του Κοσσυφοπεδίου τα διατηρεί όλα. Και στην 17η επέτειό του, επέλεξε να τα εκθέσει. 

«Κόσοβο», «Ανεξαρτησία», «Πολιτεία» είναι οι τρεις πιο χρησιμοποιημένες λέξεις στα πρωτοσέλιδα της εποχής, ενώ φωτογραφίες απαθανατίζουν πλήθη πολιτών να πανηγυρίζουν. Υπάρχουν επίσης δύο τεύχη της πρώτης ανεξάρτητης εφημερίδας της χώρας, «Koha Ditore». Άλλο ένα με το εξώφυλλο «Κράτος του Κοσόβου» που ήταν ειδικό τεύχος εκείνης της ημέρας λείπει. Ο ακαδημαϊκός Μπαρντ Ρουγκόβα, τότε αναπληρωτής αρχισυντάκτης του "Koha Ditore" και τώρα πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Κοσσυφοπεδίου, θυμήθηκε την εποχή που ετοιμάζονταν τα τεύχη της εφημερίδας που ανέφερε για την Ανεξαρτησία. Θυμήθηκε ότι μετά από δύο καφέδες εκείνο το πρωί, πήγε στη δουλειά. Θυμήθηκε επίσης ότι είχε φτιάξει ένα δόντι την προηγούμενη μέρα. Στη συνέχεια πρόσθεσε ότι ενώ διαβάζονταν η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, το δόντι του άρχισε να πονάει. Συμβολικά έδειξε ότι βίωσε τη στιγμή με πόνο, καθώς ο πόνος ήταν μεγάλος για να φτάσει στη μέρα που το Κόσοβο έγινε κράτος. 

«Προχθές έγραψα ένα άρθρο για το Σύνταγμα του 1974 και ένα άλλο για την ιστορία του Κοσσυφοπεδίου. Και οι δύο θα έβρισκαν θέση σε εκείνο το ειδικό τεύχος της εφημερίδας που θα διανέμαμε δωρεάν. «Το πρωί, με τον αρχισυντάκτη Agron Bajrami, αποφασίσαμε για τον τίτλο: «Κράτος του Κοσσυφοπεδίου» για το ειδικό τεύχος και «Το κράτος περιμένει την αναγνώριση» για το κανονικό τεύχος», είπε. Χαρακτήρισε τη δημοσιογραφία εκείνης της εποχής διαφορετική από τη σημερινή. Είπε ότι χρησίμευε για την περιγραφή της πραγματικότητας και όχι για την κατασκευή αφηγήσεων. Σύμφωνα με τον ίδιο, τέτοιες εκθέσεις λειτουργούν ως πράξη υπερηφάνειας για κάτι που έχει θυσιαστεί για γενιές. 

Η Διευθύντρια της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Κοσσυφοπεδίου, Blerina Rogova-Gaxha, θυμήθηκε την εποχή που η ίδια και οι καθηγητές της άφησαν το σχολείο για να βγουν στους δρόμους αναζητώντας την ελευθερία, σε διαμαρτυρίες στην πλατεία της πόλης. Το περιέγραψε ως μια από τις πιο δυνατές εμπειρίες της γενιάς της. 

«Το 2008, η ιστορία του Κοσσυφοπεδίου γύρισε σελίδα και ο μετασχηματισμός της πολιτικής και ιστορικής πραγματικότητας έγινε μπροστά στα μάτια μας με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Ως εκ τούτου, σήμερα, αυτή τη μέρα, με αυτήν την έκθεση, θέλουμε να θυμηθούμε το πρόσφατο παρελθόν και τη μεγάλη προσπάθεια της χώρας στον αγώνα της για ανεξαρτησία και το μεγάλο όνειρο της ειρήνης», δήλωσε η Rogova-Gaxha. Σύμφωνα με την ίδια, η έκθεση εστιάζει στην αντανάκλαση αυτού του ιστορικού γεγονότος μέσα από εικόνες από τον αλβανικό τύπο της εποχής, ως έναν αποτελεσματικό και δυνατό τρόπο έκφρασης των ιστορικών γεγονότων εκείνης της περιόδου και εμπλουτισμού της συλλογικής μνήμης.

«Αλλά η ανεξαρτησία δεν είναι απλώς ένα πολιτικό καθεστώς – είναι ευθύνη». «Η ευθύνη για την οικοδόμηση μιας δίκαιης κοινωνίας, όπου κυριαρχεί το κράτος δικαίου, η ισότητα και η ευημερία για όλους», δήλωσε η Rogova-Gaxha. Σύμφωνα με την ίδια, εκτός από τον εορτασμό αυτή τη χαρούμενη μέρα, χρειαζόταν και αφοσίωση για να εργαζόμαστε καθημερινά για ένα καλύτερο και ισχυρότερο Κοσσυφοπέδιο. 
«Ας είμαστε ενωμένοι στο όραμά μας για να εγγυηθούμε ένα καλύτερο μέλλον για τις επόμενες γενιές», είπε. 

Οι γενιές που έρχονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Κοσσυφοπεδίου μπορούν να βρουν ιστορίες της πρώτης ημέρας του ανεξάρτητου Κοσσυφοπεδίου μαζί με την ιστορία του ταξιδιού που οδήγησε μέχρι εκείνη την ημέρα. 

"Το κράτος του Κοσσυφοπεδίου αναγνωρίζεται για πρώτη φορά από τη Γαλλία, τις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία, στις 18 Φεβρουαρίου", είναι ο ανακοινωμένος τίτλος του πρωτοσέλιδου της εφημερίδας "Zëri" στις 16 Φεβρουαρίου, ενώ ένα άρθρο με τίτλο "Making History" του δημοσιογράφου Blerim Shala, ο οποίος ήταν αρχισυντάκτης και αργότερα εκδότης αυτής της εφημερίδας. Την Παρασκευή 22 Φεβρουαρίου θα κυκλοφορούσε άλλο ένα τεύχος της πρώτης εφημερίδας του Κοσσυφοπεδίου, «Rilindja». Τον Φεβρουάριο του 1945 κυκλοφόρησε το πρώτο του τεύχος στο Πρίζρεν και έγινε ένας από τους θεσμούς της χώρας που μόλις είχε βγει από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. 

«Το Κοσσυφοπέδιο κήρυξε την ανεξαρτησία του, ο κόσμος αναγνωρίζει το νεότερο κράτος», γράφει στην κορυφή του πρωτοσέλιδου. Και στο κάτω μέρος ανακοινώθηκε ότι: «Η 17η Φεβρουαρίου 2008 είναι η μεγαλύτερη αλβανική μέρα μετά την 28η Νοεμβρίου 1912, την Ανεξαρτησία της Αλβανίας». 

Στην έκθεση παρουσιάζονται επίσης μερικά από τα κείμενα από τις πρώτες μέρες μετά την Ανεξαρτησία. Ήταν η εποχή που το κράτος είχε κάνει τα πρώτα βήματα εδραίωσης ως Δημοκρατία με διεθνή εποπτεία. 

«Δέκα νόμοι σε μια ώρα», είναι ο τίτλος του άρθρου του Agron Halitaj στην «Koha Ditore» που δείχνει πώς η Βουλή είχε εγκρίνει γρήγορα τους νόμους που θεωρούνταν οι πιο σημαντικοί για τη λειτουργικότητα του κράτους. 

Ψηφίστηκαν ως «πακέτο» την Τρίτη το νομοσχέδιο για το υπουργείο Εξωτερικών, το νομοσχέδιο για τα διπλωματικά προνόμια και ασυλίες, το νομοσχέδιο για την ιθαγένεια, την αστυνομία, την αστυνομική επιθεώρηση, τα ταξιδιωτικά έγγραφα, τη χρήση κρατικών συμβόλων, τις ειδικές προστατευόμενες περιοχές, την τοπική αυτοδιοίκηση και το νομοσχέδιο για τα δημοτικά διοικητικά σύνορα. Καλύφθηκαν επίσης οι σερβικές επιθέσεις στα δύο συνοριακά σημεία του νέου κράτους. Ένα άλλο κείμενο μιλά για μια συμφωνία κυκλοφορίας χωρίς βίζα μεταξύ Αλβανίας και Σερβίας και λέει για τη φιλική πίεση που άσκησε η Αλβανία στη σημερινή Βόρεια Μακεδονία για να αναγνωρίσει το Κοσσυφοπέδιο. Τα κείμενά της εξιστορούν την αποστολή του κράτους δικαίου - EULEX - που λάμβανε χώρα στο Κοσσυφοπέδιο και την ανάπτυξη νέων θεσμών στο ανεξάρτητο κράτος. Οι εφημερίδες είναι γεμάτες πληροφορίες που είναι χρήσιμες για τους σημερινούς και τους μελλοντικούς ερευνητές. Αλλά μετά από 17 χρόνια, το Κοσσυφοπέδιο δεν διαθέτει πλέον ούτε μία έντυπη εφημερίδα. Η έκθεση στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Κοσσυφοπεδίου, μεταξύ άλλων, έχει επίσης επιστήσει την προσοχή στη σημασία του Τύπου. Έχει δείξει ότι η τεκμηρίωση γεγονότων σε χαρτί έχει διαφορετική βαρύτητα. Αυτό της αρχειοθέτησης ιστορίας.