-
Από:
Μπεσάρτε Ελσάνι
- 20 Μαΐου 2024 08:16
- Μοιράστε σε:
Η μορφή του «Πολίπ» από φεστιβάλ λογοτεχνίας σε εκδήλωση για το θέατρο -αλλά κυρίως σε εργαστήριο δημιουργικότητας- είναι ένα είδος απάντησης στις ελλείψεις της θεατρικής και πολιτιστικής σκηνής της χώρας. Το τελευταίο πάνελ την τελευταία μέρα, την Κυριακή, επεσήμανε ότι το αλβανικό δράμα γράφεται ελάχιστα, σκηνοθετείται ακόμα λιγότερο. Το γεγονός ότι στο Κοσσυφοπέδιο δεν παράγονται περισσότερα από 30 έργα ετησίως δεν είναι μόνο στατιστικό, αλλά και συνέπεια αδιεξόδου στη συγκρότηση νέων στελεχών, και τα πλήγματα που δέχεται το θέατρο στον κόσμο δεν είναι άγνωστα ακόμη και σε η χώρα
Όχι σπάνια η «Πολύπη» έχει θέσει θέματα που απασχολούν την πολιτιστική σκηνή στη χώρα. Μέχρι τώρα το θέμα ήταν η λογοτεχνία. Στην πρώτη έκδοση, ως το σχήμα που φέρνει και το θέατρο, η λέξη κλειδί ήταν η δραματουργία.
Το πάνελ με θέμα «Συλλογική σύμβαση για θεατρικούς συγγραφείς» με επιτυχημένους διεθνείς συγγραφείς ασχολήθηκε με τα θέματα συνεργασίας των θεατρικών συγγραφέων με φορείς και αντίστροφα, την επαγγελματική προετοιμασία και την κατάσταση της δραματουργίας σήμερα. Οι στατιστικές δείχνουν ότι το Κόσοβο έχει κρίση. Δεν παράγει καν 30 έργα το χρόνο και τα περισσότερα κείμενα δεν είναι τοπικά δράματα. Η αντίδραση της πολιτείας κρίνεται απαραίτητη. Και για να ενθαρρύνουμε τη δημιουργικότητα, διαμορφώθηκε ο φετινός «Πολύποδας».
Το χτύπημα της πανδημίας του θεάτρου και η απαραίτητη απάντηση
Το «Polip - Prishtina International Creative Hub» - το οποίο στη 14η έκδοσή του έχει έρθει ως ένα φεστιβάλ αφιερωμένο στη λογοτεχνία και το θέατρο ως δύο στενά συνδεδεμένα πεδία - με την πρώτη δραστηριότητα της τελευταίας ημέρας του φεστιβάλ, την Κυριακή έχει επικεντρωθεί στους δραματουργούς.
Με τους Βρετανούς Jonathan Meth, τους Ολλανδούς Jibbe Willems, Jeton Neziraj και Doruntina Basha από τη διοργανώτρια χώρα, έχουν εικονογραφήσει την κατάσταση της δραματουργίας σε παγκόσμιο επίπεδο, το παρελθόν και το παρόν αυτού του χώρου.
Ο Βρετανός θεατρικός συγγραφέας και καθηγητής δράματος, Τζόναθαν Μεθ, έχει πει ότι το θέατρο εξακολουθεί να αισθάνεται τις συνέπειες της πανδημίας από πολλές απόψεις.
«Το θέατρο έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από την πανδημία σε πολλές χώρες από οικονομική άποψη. Τα ιδρύματα γνωρίζουν ότι βρίσκεται στη χειρότερη κατάσταση τόσο ψυχολογική όσο και συναισθηματική. Θεωρώ ότι πρέπει να αρχίσει να ανακάμπτει εστιάζοντας στο ποια είναι η κατάσταση, ποιες είναι οι συνθήκες και να σκεφτούμε τι μπορεί να γίνει προς αυτή την κατεύθυνση», είπε ο Μεθ, στο πάνελ που έγινε στο θέατρο «Oda».
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι νέοι θεατρικοί συγγραφείς θα πρέπει να επικεντρωθούν στην ποιότητα των παραγωγών τους, καθώς σημασία έχει τι είδους έργα έχουν δουλέψει στο παρελθόν.
«Για τους ανθρώπους με τους οποίους συνεργάζομαι, αυτό που έχω κάνει εκτός πανεπιστημίου είναι πολύτιμο, όχι μέσα σε αυτό. Ο καλύτερος τρόπος για να απεικονίσω αυτή τη στιγμή είναι αυτό που δούλεψα πριν και όχι τώρα. Για 15 χρόνια εργάστηκα ως σκηνοθέτης σε έναν μικρό οργανισμό που είχε την ευθύνη να αναπτύξει τη δραματουργία σε μια χώρα που ήταν και είναι παγκοσμίως γνωστή για τη μακρά παράδοσή της στο δράμα», είπε ο Meth, ο οποίος είναι και ο επιμελητής και διευθυντής του δικτύου. διεθνών θεατρικών συγγραφέων, ο «The Fence» που ιδρύθηκε το 2003, παλαιότερος σκηνοθέτης θεάτρου και θεατρικός συγγραφέας σε πολλά έργα σε μεγάλα ευρωπαϊκά θέατρα.
Ο Ολλανδός δραματουργός, Jibbe Willems, έχει πει ότι οι πηγές πληροφοριών είναι σημαντικές πριν από τον προσανατολισμό στο μονοπάτι της δραματουργίας.
«Πρέπει να μάθετε περισσότερα για τον εαυτό σας όταν αποφοιτήσετε και ξεκινήσετε να εργάζεστε στον τομέα σας, ο οποίος είναι ποικίλος και είναι σχεδόν αδύνατο για τους καθηγητές να βάλουν τα πάντα σε ένα μέρος. Πρέπει να έχετε πολλές πηγές πληροφοριών. Εγώ ο ίδιος είμαι προσκεκλημένος καθηγητής σε πολλές ακαδημίες και ξέρω ότι τέτοιοι άνθρωποι είναι πολύ χρήσιμοι να ζητούν συμβουλές για το πώς να κάνουν πράγματα», είπε ο Willems, θεατρικός συγγραφέας, προσαρμογέας κειμένων και μεταφραστής σε διάφορα θέατρα στον κόσμο όπου η γλώσσα είναι. ομιλούνται ολλανδικά και όχι μόνο.
Από το δίπλωμα με τη σφραγίδα της UNMIK στη σιωπή του κράτους
Όταν μιλάμε για τη δραματουργία στο Κοσσυφοπέδιο, η συζήτηση ξεκινά με την ακαδημαϊκή προετοιμασία.
Ο δημοσιογράφος Aulonë Nuhiu, ο οποίος συντόνισε το πάνελ, ρώτησε τη θεατρική συγγραφέα Doruntina Basha για το ρόλο του Πανεπιστημίου της Πρίστινα στην προετοιμασία γενεών θεατρικών συγγραφέων. Σε αυτό το ίδρυμα, ο Basha είχε παρακολουθήσει τις σπουδές του που είχε ολοκληρώσει στα πρώτα χρόνια του νέου αιώνα.
Είπε ότι το εκπαιδευτικό ίδρυμα ήταν πολύ ασταθές και όχι ενοποιημένο.
«Το ακαδημαϊκό προσωπικό περιλάμβανε καθηγητές από τις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας που ήταν εκεί για να μας διδάξουν βασικά πράγματα όπως πώς να γράφουμε, πώς να σκεφτόμαστε το έργο και πώς να το διαβάζουμε. Αυτό είναι το λιγότερο. Όταν σκέφτεσαι το θέατρο και τη δραματουργία, δεν σκέφτεσαι μόνο το ακαδημαϊκό κομμάτι, γιατί κατά τη διάρκεια της παράστασης αυτό το σύστημα δεν υπάρχει πια. Μιλάμε για ένα πρόσφατο παρελθόν που έχει να κάνει με τα τελευταία δέκα χρόνια, όταν δεν υπήρχε καν κυβερνητική δομή», είπε ο Μπάσα, ενώ μίλησε για την κατάσταση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων υπό τη διοίκηση της αποστολής της UNMIK στο Κοσσυφοπέδιο. Τόνισε ότι αυτός ο θεσμός δεν έχει να κάνει με τον πολιτισμό και ότι αυτό πρέπει να είναι το δυνατό σημείο του UP.
«Ήταν μια κατάσταση που όλοι δούλευαν σε επιφανειακό επίπεδο. Ακόμα και το δίπλωμά μου φέρει τη σφραγίδα της UNMIK. Νομίζω ότι οι καθηγητές δεν είχαν καλές συμβουλές εκείνη την εποχή, δεν μπορούσαν να μας προετοιμάσουν σωστά, γιατί κανείς δεν ήξερε τι γινόταν γύρω μας. Ήταν η εποχή που ανατράπηκε το παράλληλο σύστημα και δεν ήταν καλό μοντέλο για να φτιάξεις κάτι», είπε ο Μπάσα.
Σύμφωνα με τον θεατρικό συγγραφέα Jeton Neziraj, η τοπική θεατρική σκηνή δεν παράγει σχεδόν τριάντα έργα το χρόνο σε όλο το Κοσσυφοπέδιο.
«Αν ξεκινήσουμε από τις συγκεκριμένες πληροφορίες και δεδομένα που έχουμε, στο Κοσσυφοπέδιο μέσα σε ένα χρόνο δεν μπορούμε να παράξουμε περισσότερες από 30 εκπομπές σε όλη τη χώρα. Έχουμε έξι λειτουργικά θέατρα που παράγουν όχι περισσότερες από 30 παραστάσεις ανά σεζόν. Από αυτά, τα 20 είναι διεθνή έργα μεταφρασμένα κυρίως από Αμερικανούς και Βρετανούς συγγραφείς. Τα υπόλοιπα είναι σχεδόν και τα δέκα από ντόπιους συγγραφείς, όπου δύο ή τρεις είναι διασκευές από μυθιστορήματα, δύο ή τρία κλασικά αλβανικά έργα και μερικά από ντόπιους συγγραφείς», είπε ο Neziraj στο πάνελ.
Σκηνή της Αλβανίας χωρίς αλβανικό δράμα και «δραματικό» Κόσοβο
Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι δύσκολο να οργανωθεί η κοινότητα για να κάνει περισσότερα από αυτό. Είπε ότι είναι λίγοι εκείνοι που δραστηριοποιούνται στον χώρο της δραματουργίας αλλά και αυτοί που σπουδάζουν αυτή τη στιγμή. Ο Neziraj είπε ότι σήμερα κανείς δεν νοιάζεται αν το θέατρο είναι κλειστό για μια σεζόν, επειδή οι συγγραφείς θα έχουν άλλη διεύθυνση για να αναπτύξουν τα έργα. Για αυτό πήρε το παράδειγμα του Εθνικού Θεάτρου της Αλβανίας, αλλά έβαλε το Κόσοβο σε πιο σοβαρή κλίμακα.
«Παίρνω ως βάναυσο παράδειγμα το Εθνικό Θέατρο της Αλβανίας, που εδώ και πέντε-έξι σεζόν δεν έχει κάνει ούτε ένα αλβανικό έργο. Ξεκίνησαν φέτος. Για περίπου έξι χρόνια δεν υπήρχε τοπική εκπομπή και κανείς δεν ενδιαφέρθηκε. Κανείς δεν έχει ζητήσει καμία αλλαγή, ευθύνη. Αν συγκρίνουμε το Κόσοβο με την Αλβανία, η κατάσταση είναι πολύ πιο δραματική. Έχουμε σχολεία που εξακολουθούν να παράγουν θεατρικούς συγγραφείς, τα σχολεία στην Αλβανία παράγουν λίγο περισσότερους, αλλά αυτό είναι σε δραματική κλίμακα. Όλες οι γενιές που ήταν ενεργές και πολυάριθμες σε αριθμό εξαφανίζονται», είπε ο Neziraj.
Σύμφωνα με τον Neziraj, η εκπαίδευση -που σύμφωνα με τον ίδιο ξεκινά πρώτα από την εκπαίδευση των θεατρικών συγγραφέων και μετά με άλλα μέλη του θεάτρου- είναι η λέξη κλειδί για να αλλάξει η κατάσταση. Εκτίμησε ότι η στήριξη της Κυβέρνησης μπορεί να τονώσει την άνθηση της δραματουργίας. Σε αυτό το κομμάτι σχετίζεται η δραματουργία του Μπάσα, η οποία πρόσθεσε ότι ο διάλογος μεταξύ των δύο πλευρών είναι ουσιαστικός.
«Ο διάλογος μεταξύ θεατρικών συγγραφέων και δημοσίων θεσμών είναι απαραίτητος, γιατί στο Κοσσυφοπέδιο δεν έχουμε μια πλούσια, ποικιλόμορφη και ανεξάρτητη σκηνή. Βασιζόμαστε πραγματικά στους δημόσιους θεσμούς και όχι μόνο εμείς, αλλά υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που αισθάνονται αποθαρρυμένοι από το πώς είναι η κατάσταση τώρα. Τα δημόσια θέατρα στις πόλεις έχουν ρεπερτόριο, παράγουν παραστάσεις, αλλά απαιτείται συγκεκριμένος διάλογος για να τεθεί η ατζέντα», είπε η Μπάσα κλείνοντας την ομιλία της με την ανάγκη ανάπτυξης στρατηγικών για παραγωγές έργων.
«Αν τα θεατρικά ιδρύματα δεν έχουν ένα σχέδιο, μια στρατηγική για το πώς να αναπτύξουν και να φέρουν νέες φωνές, πώς να αναπτύξουν και να παράγουν παραστάσεις, όλα κολλάνε. Υπάρχει μια παρεξήγηση μεταξύ κοινότητας και θεσμού», είπε στο τέλος η ίδια.
Δημιουργική μορφοποίηση του "Polyp" για νέους χώρους
Μετά το πάνελ, ο καλλιτέχνης «Llochi» συνόδευσε το πρόγραμμα με μουσική παράσταση, ενώ ολοκληρώθηκε με παράσταση ανάγνωσης. Παρουσιάζονται τα έργα που προέκυψαν ως αποτέλεσμα του εργαστηρίου δημιουργικής γραφής με τον Αμερικανό ποιητή και συγγραφέα, Γκρέγκορι Πάρντλο.
Οι Agnesa Mehanolli, Çlirimtare Januzaj, Leonita Kuçi, Eli Krasniqi, Fisnik Egër, Liridon Hyseni, Flamur Dardeshi, Daniela Gjopalaj, Anxela Pipero, Sara Boci, Genta Abdiji, Saranda Mehmedi, Dhuraja Alija και Gorazd Kitanoski ήταν μέρος της παράστασης.
Το φεστιβάλ «Polip», που στη 14η έκδοσή του έχει αναπτυχθεί με θέμα «Μονοπάτι της μνήμης», έχει αφήσει πίσω του 13 εκδόσεις ως διεθνές φεστιβάλ λογοτεχνίας. Επεκτάθηκε και στο θέατρο με στόχο να γίνει μια δημιουργική φωλιά για νέους και επαγγελματίες καλλιτέχνες.
Η Aurela Kadriu, διευθύντρια του προγράμματος στο κέντρο «Multimedia» που διοργανώνει το φεστιβάλ, είπε ότι η μεταβατική διαδικασία του φεστιβάλ διήρκεσε τρία χρόνια. Αλλά ότι αποδείχθηκε μια επιτυχημένη πλατφόρμα στη 14η έκδοση ως επιβεβαίωση ότι λειτούργησε όπως υποτίθεται.
«Η ιδέα μας ήταν να συγχωνεύσουμε δύο μέρη της δουλειάς του κέντρου «Multimedia», που είναι η λογοτεχνία και το θέατρο, όχι για να λειτουργήσουν ως δύο αντίθετα στρατόπεδα, αλλά να βρούμε την ευκαιρία να τα συγχωνεύσουμε μεταξύ τους. Έτσι αποφασίσαμε να μετατρέψουμε το φεστιβάλ σε ένα διεθνές εργαστήριο δημιουργικότητας ή δημιουργίας. Έτσι σχεδιάστηκε αυτή η έκδοση. Ήταν μια δύσκολη, προκλητική έκδοση, καθώς έχει μεταμορφωθεί πλήρως. Αλλά πήγε καλά και ήταν μια επιβεβαίωση ότι λειτουργεί», είπε ο Kadriu.
Είπε ότι αυτή η έκδοση ήταν αρκετά προκλητική, εκτιμώντας την αναζωογονώντας με τη νέα μορφή. Σύμφωνα με την ίδια, το φεστιβάλ θα επεκταθεί σε επόμενες εκδόσεις.
«Είχαμε τρία ή τέσσερα μικρά εργαστήρια σε σύγκριση με αυτά που σκοπεύουμε να προσθέσουμε για μελλοντικές εκδόσεις: δημιουργικά εργαστήρια νέων ηθοποιών, νέων σκηνοθετών, πιο καταξιωμένων ηθοποιών, αλλά που έχουν αποδείξει ότι κάνουν ποιητικές παραστάσεις. Είχαμε διαφορετικά εργαστήρια, επομένως είναι σημαντικό για εμάς να λειτουργεί και ως ανάγκη οι νέοι να έχουν περισσότερο χώρο για να δημιουργήσουν και να δημιουργήσουν νέες ιδέες», είπε ο σκηνοθέτης Kadriu.
Φέτος το φεστιβάλ έχει αναπτύξει το πρόγραμμα από τις 17 έως τις 19 Μαΐου. Περιλαμβάνει προωθήσεις βιβλίων, συζητήσεις σε πάνελ, αναγνώσεις ποίησης, μουσικές παραστάσεις και εργαστήρια.
