KOHA.net

Χορηγούμενο άρθρο

Πέρα από την όραση

Παράδειγμα και πρότυπο γυναίκας για να παραμείνει δυνατή απέναντι στις προκλήσεις και απαράμιλλη υπέρμαχος των δικαιωμάτων των τυφλών γυναικών στο Κοσσυφοπέδιο, είναι τα χαρακτηριστικά με τα οποία οι συνεργάτες περιγράφουν τη διευθύντρια της Επιτροπής Τυφλών Γυναικών στο Κοσσυφοπέδιο, Bajramshahe Jetullahu. Συνεχίζει να αφήνει το στίγμα της στην ενδυνάμωση και την ανεξαρτησία των τυφλών κοριτσιών και γυναικών στο Κοσσυφοπέδιο ακόμη και σήμερα

Η ζωή δεν ήταν τόσο δίκαιη και γενναιόδωρη για την Bajramshahe Jetullah, ούτε καν στην πρώιμη παιδική ηλικία, όταν είχε κάνει τα πρώτα της βήματα. Αντιθέτως. 

Σε ηλικία δύο ετών έμεινε χωρίς έναν γονιό. Η έλλειψη ζεστασιάς και αγάπης της μητέρας την έκανε να υποφέρει και να μην βρει γαλήνη. Δεν είχε σταματήσει να κλαίει για πολύ καιρό, με αποτέλεσμα να καταστραφεί το οπτικό νεύρο και στα δύο μάτια, με αποτέλεσμα να τυφλωθεί. Χρειαζόταν αρκετές χειρουργικές επεμβάσεις για να μπορέσει να επιστρέψει η όραση από το ένα μάτι, και να αντιμετωπίσει ευκολότερα τις προκλήσεις που δεν ήταν λίγες.  

Η Bajramshahja αφηγείται πώς, μέχρι τον πόλεμο, κατάφερε να δει αρκετά για να χρησιμοποιήσει το αλφάβητο των 36 γραμμάτων, παρόλο που παρακολούθησε την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε εκπαιδευτικά ιδρύματα για τυφλούς - πρώτα στη Μιτρόβιτσα και την Πρίζρεν και μετά στην Κροατία.

Τελειώνοντας το σχολείο, βρήκε δουλειά ως τηλεφωνήτρια στη Ραδιοτηλεόραση της Πρίστινα, όπου συνεισέφερε για αρκετά χρόνια, μέχρι την περίοδο που όλοι οι Αλβανοί εργαζόμενοι αυτής της εταιρείας εκδιώχθηκαν από το σερβικό καθεστώς.

Για οικονομικούς λόγους, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το Κόσοβο για την Ιταλία, μαζί με τα παιδιά και τον σύζυγό της. Την ημέρα που υπογράφηκε η Συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου, είχε προγραμματίσει να πετάξει στο Κόσοβο. Όμως το ταξίδι του αναβλήθηκε αφού αντιμετώπισε άλλη μια ατυχία. Είχε τραυματίσει το μάτι του από τυχαία πτώση, με αποτέλεσμα να χάσει ξανά την όρασή του.  

Ακόμη και η επιστροφή στην πατρίδα του, η οποία αναβλήθηκε για αρκετούς μήνες, δεν ήταν εύκολη. Το σπίτι του κάηκε και καταστράφηκε. Επίσης, δεν είχε πλέον ασφαλή δουλειά. 

Όμως η Bajramshahja, 64 ετών σήμερα, η γυναίκα που ζει ανάμεσα στον πόνο, τη θυσία, την αλληλεγγύη, αλλά και τη θέληση να παραμείνει δυνατή, δεν είχε τα παρατήσει ούτε πριν από αυτή την πρόκληση.

«Ήμουν ακτιβιστής του Συλλόγου και προπολεμικά. Όταν ήταν η Σερβία, κάναμε συναντήσεις στο Tokbashqe, στο Germi, γιατί δεν αποδεχόμασταν τους νόμους τους, ακόμη και μετά τον πόλεμο δραστηριοποιήθηκα. Συνειδητοποίησα ότι κάποιος με βοήθησε όταν χρειαζόμουν κάποιον. Ακόμα κι αυτοί έμειναν με τις συνέπειες του πολέμου, έμειναν πολύ τυφλοί, και είπα ότι θέλω να κάνω κάτι. Ήρθε μια από τη Σουηδία, μια τυφλή γυναίκα, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και μου λέει: «Μπαϊραμσάχε, γιατί δεν ανοίγεις τον σύλλογο γυναικών, θα έχεις υποστήριξη από τις πρεσβείες, θα έχεις υποστήριξη από όλοι» είπε. Τζετουλάχ.

Η Bajramshahja υλοποίησε την πρωτοβουλία για την ένωση το 2006, όταν ο προηγουμένως καθιερωμένος ακτιβισμός ονομάστηκε "Επιτροπή Τυφλών Γυναικών του Κοσσυφοπεδίου". Αυτή η οργάνωση, η οποία έχει σχεδόν 800 μέλη, στόχευε στην ενδυνάμωση και την ενδυνάμωση των τυφλών κοριτσιών και γυναικών στο Κοσσυφοπέδιο. 

«Έχουμε κάνει διάφορα έργα, όπως ήταν το πρώτο σημείο τότε, λέγαμε την εξάλειψη του αναλφαβητισμού, αλλά τώρα λέμε τον μετριασμό που δεν μπορεί να γίνει ποτέ, παρόλο που για παράδειγμα έχουν το μαύρο αλφάβητο. Ναι, καλά, αν είναι τυφλός άσχετα από πού προέρχεται, είτε από αρρώστια είτε από διάφορα βασανιστήρια, τότε παραμένει αναλφάβητος γιατί δεν μπορεί να διαβάσει με τα μάτια του, δεν μπορεί να αγγίξει τη μαύρη γραφή με το χέρι του... Τότε είχαμε εκείνη την πρωτοβουλία και στους επτά συλλόγους, πήραμε 6 από αυτούς σε κάθε σύλλογο και τους διδάξαμε το αλφάβητο Braille, και στη συνέχεια, τα επόμενα χρόνια, υπήρξαν και διάφορες δραστηριότητες, π.χ. προσανατολισμός σε περιβάλλον και χώρο, ακόμη και τώρα, κατά καιρούς, εκπαίδευση κουζίνας», είπε η ίδια.

Αν και ως οργανισμός λειτουργεί μόνο μέσω έργων και δωρεών, η Bajramshahja λέει ότι όποτε είναι δυνατόν, προσπαθεί να βοηθήσει όλους τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη.

«Δουλέψαμε εθελοντικά, δεν μας νοιάζει αν έχουμε έργα ή όχι, αλλά αν κάποιος έδειξε ανάγκη, ήρθε κάποιος να μου πει: «Διευθυντής, πρέπει να μάθω το αλφάβητο Μπράιγ». Έχω καταφέρει όλη μέρα και νύχτα, ακόμα και στις 12 το βράδυ, αν με πάρει κάποιος τηλέφωνο να μου πει π.χ. «Διευθυντής, πρέπει να έρθω στο Σύλλογο για x πρόβλημα», μπόρεσα να έρθω ακόμα και το βράδυ για να βοηθήσω κάποιον», είπε ο Jetullahu.

Οι πρωτοβουλίες για την εκπαίδευση των κοριτσιών δεν έχουν σταματήσει ούτε τώρα. Η Επιτροπή Τυφλών Γυναικών στο Κοσσυφοπέδιο δώρισε πολλές συσκευές, που ονομάζονται μεγεθυντικές κάμερες, σε διάφορα σχολεία της πρωτεύουσας, όπου υποβλήθηκε το αίτημα, βοηθώντας μαθητές με προβλήματα όρασης.

«Όπου υπάρχει γυναίκα που μας χρειάζεται, είμαστε εκεί. Δεν διστάζουμε αν ο δικός μου είναι μέλος ή όχι. Άσχετα αν δεν είναι μέλος μου θέλει γραφομηχανή, αν έχω θα της την πάρω. Δεν είναι πρόβλημα γιατί δεν είναι μέλος μου. Το κυριότερο για εμάς είναι να επωφελούνται οι τυφλοί, αλλά σε αυτή την περίπτωση κυρίως τα παιδιά και οι μαθητές», είπε η διευθύντρια της Επιτροπής Τυφλών Γυναικών.

Μεγεθυντική κάμερα έχει εγκατασταθεί σε μια από τις τάξεις του σχολείου «Ηλιρία» στην πρωτεύουσα. Δύο μαθητές αυτού του σχολείου επωφελούνται καθημερινά από τον εξοπλισμό που διευκολύνει τη μαθησιακή διαδικασία. 

Η καθηγήτρια της αλβανικής γλώσσας, Shkëndije Olluri, μιλά για τα πλεονεκτήματα και τις διευκολύνσεις που τους έχουν προσφερθεί για την υλοποίηση του μαθήματος, αφού έχουν τον εξοπλισμό στη διάθεσή τους.

«Έγινε εξαιρετικά σπουδαία δουλειά, ευχαριστώντας τον Σύλλογο Τυφλών Γυναικών του Κοσσυφοπεδίου, φέρνοντας αυτή τη συσκευή. Παλαιότερα οι μαθητές δυσκολεύονταν να διαβάσουν ένα κείμενο μέχρι το τέλος, τώρα διάβαζαν ολόκληρο το κείμενο χωρίς πρόβλημα, όπως και οι άλλοι μαθητές. Υπάρχει λοιπόν μια πολύ μεγάλη διαφορά σε σχέση με το πότε έλειπε αυτή η συσκευή και τώρα που έχουμε τη συσκευή διαθέσιμη. Αυτό είναι μια μεγάλη βοήθεια για άλλους μαθητές, που μπορεί να συνεχίσουν να έχουν τέτοια προβλήματα», είπε ο Olluri.

Η δωρεά αυτής της συσκευής το πρώτο εξάμηνο έχει επηρεάσει τους μαθητές να μάθουν το βήμα και να μην υστερούν στα μαθήματα, λέει η διευθύντρια του σχολείου «Ιλίρια», Drita Nishefci, για την οποία νιώθει ευγνωμοσύνη και ευγνωμοσύνη.

«Στον χαμηλότερο κύκλο, οι μαθητές είχαν δυσκολίες χωρίς αυτό το όργανο όπου η δασκάλα, έχουμε συζητήσει ξανά και ξανά, κάθε φορά που αναγκαζόταν να φωτοτυπήσει κάθε τεστ, κάθε μάθημα με μεγαλύτερα γράμματα για να το διευκολύνει, αλλά είδατε και το εργασία της ίδιας της συσκευής, δηλ. είναι πολύ εύκολο, αλλά είναι πολύ σημαντικό και είναι πολύ εύκολο να ασχοληθούν τα κορίτσια, να εργαστούν ακόμα και κατά τη διάρκεια του μαθήματος, δηλαδή. έχει γίνει όντως πολύ καλή δουλειά. Ευχαριστώ την πρόεδρο του Συλλόγου, Bajramshaha Jetullahu, που δεν δίστασε ούτε λεπτό να φέρει το όργανο όταν έλαβε την πληροφορία ότι το σχολείο 'Iliria' το χρειάζεται και πιστέψτε με, έχει γίνει μια εξαιρετική δουλειά», είπε ο Nishefci. .

Ανάμεσα στα έξι σχολεία που επωφελήθηκαν από τη μεγεθυντική κάμερα της Επιτροπής Τυφλών Γυναικών είναι και το σχολείο «Ισμαήλ Κεμαλή» της πρωτεύουσας. Η διευθύντρια Mimoza Krasniqi εκτίμησε αυτή τη δωρεά ως απαραίτητη. 

«Υπάρχει μεγάλος αριθμός παιδιών με διαφορετικές ικανότητες, ρωτήθηκε ο λόγος για τον μεγάλο αριθμό και ανταλλάξαμε email για τον αριθμό των μαθητών, τα προβλήματα που έχουν τα παιδιά. Και θεώρησαν σκόπιμο ότι αυτό το κορίτσι χρειάζεται αυτή τη συσκευή. Αν δεν υπήρχε ανάγκη, το σχολείο και η κανονική μαθήτρια που δεν είχε υποβάλει, θα είχαν σταλεί σε σχολείο που έχει πιο επείγουσα ανάγκη, αυτή είναι η πρόθεση της διευθύντριας του Συλλόγου να την στείλει στο σχολείο μας, και Την ευχαριστώ πολύ», είπε ο Κράσνικι. 

Εκτός από τον πρωτοβάθμιο κύκλο, η Επιτροπή Τυφλών Γυναικών δεσμεύεται να διευκολύνει τις σπουδές των μαθητών σε ακαδημαϊκό επίπεδο. Και αυτό έγινε δυνατό μέσω της ηχογράφησης ψυχολογικών βιβλίων. Μετά τη Σχολή Ψυχολογίας ξεκίνησε και πέρυσι η ηχογράφηση του υλικού της Νομικής.

Ο Κοσμήτορας της Νομικής Σχολής, Avni Puka, λέει ότι η δημιουργία κατάλληλων συνθηκών για όλες τις κατηγορίες φοιτητών προσφέρει ευκαιρίες σπουδών χωρίς διάκριση.

«Φυσικά, η Επιτροπή Γυναικών είναι μια ιδιαίτερη συνεισφορά, για την οποία τις συγχαίρω και τις ενθαρρύνω, που κάνουν πραγματικά ανθρωπιστικό έργο για μια ειδική κατηγορία, ηχογραφώντας μάλιστα τα βιβλία για να τα έχουν σε ηχητική μορφή σε αυτή τη φάση για πρώτη φορά. -Οι φοιτητές, για όσους το χρειάζονται, είναι απαραίτητος για αυτή την κατηγορία και σίγουρα το εκτιμούμε πολύ και είναι μια βοήθεια για τους μελλοντικούς φοιτητές που δυνητικά θα είναι μέρος της Νομικής Σχολής», είπε ο Πούκα. 

Η συνεισφορά του Τζετουλάχ όλα αυτά τα χρόνια εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από τον επικεφαλής του Γραφείου Καλής Διακυβέρνησης στο Γραφείο του Πρωθυπουργού, Habit Hajredini.

«Δουλεύω με την κυρία Τζετουλάχ πολλά χρόνια, πάνω από 15 χρόνια, την ξέρω. Όταν λέμε θεσμική συνεργασία και όχι μόνο. Είναι μια από τις πολύ ευσεβείς ακτιβίστριες που έχει προωθήσει πολλές διαδικασίες χάρη στη συνεργασία μας για τα δικαιώματα των τυφλών γυναικών, φυσικά και ηγείται ενός τέτοιου συνασπισμού. Ήταν από εκείνες τις γυναίκες που δεν σταμάτησαν ποτέ για εμάς, όχι μόνο με χτυπήματα, αλλά και να αναζητούν και να αντιμετωπίζουν άλλα θέματα, αλλά και ταυτόχρονα να γίνονται συνεργάτες στην επίλυση προβλημάτων», είπε ο Χαϊρεντίνι.

Λέει ότι η Επιτροπή Τυφλών Γυναικών έχει υψώσει τη φωνή της για τις προκλήσεις των τυφλών γυναικών, παλεύοντας ασταμάτητα για τον σεβασμό των δικαιωμάτων τους.

«Η κοινή μας δουλειά και το ταξίδι της ήταν πολύ πολύτιμο, φυσικά καταφέραμε όχι μόνο να ευαισθητοποιήσουμε τις τυφλές γυναίκες, αλλά και το ευρύ κοινό να σεβαστούν τα δικαιώματα των τυφλών. Υπήρξε ένας από τους βασικούς λομπίστες και οδηγούς για την έγκριση, την έναρξη και την ανάπτυξη του νόμου για τα τυφλά άτομα. Έχω οδηγήσει αυτήν τη διαδικασία και πάντα συνεργαζόμασταν στενά με την κ. Jetullahu σε πολυάριθμες συναντήσεις με γυναίκες διαφορετικών επιπέδων, από διαφορετικές περιοχές που έχει φέρει από το Κοσσυφοπέδιο στο κεντρικό επίπεδο για να θέσει ανησυχίες, να λύσει κοινά προβλήματα. Μπορώ να πω ότι είναι μια από αυτές τις πολύ σημαντικές προσωπικότητες στη χώρα μας, όχι μόνο έχει αυτόν τον σκοπό για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, αλλά ως τυφλή γυναίκα η ίδια έπαιξε πρότυπο, παράδειγμα για να δουλέψει καλά σε αυτήν για τυφλούς», είπε ο Χαϊρεντίνι.

Όμως η διευθύντρια της Επιτροπής Τυφλών Γυναικών επικρίνει τους θεσμούς για αμέλεια και ανεκπλήρωτες υποσχέσεις όλα αυτά τα χρόνια. Λέει ότι ισχύουν μόνο δύο ή τρία άρθρα του ισχύοντος νόμου για τους τυφλούς.

«Κι εμείς το χρειαζόμαστε, αλλά δεν θέλουν να ακούσουν ούτε τις προηγούμενες κυβερνήσεις ούτε τη σημερινή. Πηγαίνουμε και τους χτυπάμε τις πόρτες. Μέχρι να είμαστε μέσα, μας λένε νύχτα μέρα η πόρτα είναι ανοιχτή για εσάς. Λοιπόν, ακόμα κι αν φύγουμε από εκεί και ξεχάσατε κάτι μέσα, αυτή η πόρτα κλείνει. Δεν μπορείς να ορίσεις ούτε την προθεσμία. Αυτό είναι χειρότερο», είπε ο Bajramshahe Jetullahu.

Χάρη στις διάφορες εκπαιδεύσεις που ολοκλήρωσε για τη χειροτεχνία, ο Jetullahu μπορεί πλέον να υφαίνει ρούχα και τα δουλεύει με ιδιαίτερη προσοχή και διάφορες λεπτομέρειες.

Λέει ότι δώρισε μερικά από τα ρούχα που έφτιαξε μαζί με άλλες γυναίκες πριν από μερικά χρόνια σε ανθρώπους που είχαν ανάγκη, κατά τη διάρκεια του σεισμού στην Αλβανία.

Όμως, παρά την εκπαίδευση και την ανεξαρτησία των τυφλών, ιδιαίτερα των κοριτσιών και των γυναικών, λέει ότι τα ιδρύματα δεν έχουν φροντίσει να βρουν κατάλληλες θέσεις εργασίας για αυτούς και να τους οργανώσουν σε ιδρύματα. Λέει μάλιστα ότι το δικαίωμα στην απασχόληση δεν γίνεται σεβαστό ακόμη και όπως προβλέπει ο νόμος.

«Πηγαίνω να το πω σε έναν γονιό, π.χ. του Kaçanik. Πάω και ξέρω ότι είναι γυναίκα ή άντρας, πάω και του λέω: «Δεν πρέπει να αφήσεις αυτό να είναι βάρος για την κοινωνία στο μέλλον. Πρέπει να δώσετε σε αυτό το παιδί την ευκαιρία να μορφωθεί, να ανεξαρτητοποιηθεί, να είναι αυτό που εξασφαλίζει τα προς το ζην για τον εαυτό του και την οικογένειά του ». Μετά διστάζουν αμέσως, δεν τους στέλνουν... Έχουμε πολλούς μαθητές που είναι πραγματικά ακριβείς, έχουν ολοκληρώσει μια εκπαίδευση και είναι ικανοί για το επάγγελμά τους, αλλά δυστυχώς πού είναι η δουλειά; Δεν μας εγγυάται δουλειά... Και έτσι, όταν κάνουμε προσπάθειες να πάμε τους μαθητές στο σχολείο, οι γονείς, για παράδειγμα, μας λένε: «Κι αν τον πάμε στο σχολείο και μετά;». Τότε, δεν μπορούμε να σας εγγυηθούμε δουλειά, γιατί οποιοσδήποτε, το κράτος θα πρέπει να είναι αυτό που κάνει ένα βήμα μπροστά για την απασχόληση», είπε ο Jetullahu.

Παρόλα αυτά, η Bajramshahja ζητά από τις γυναίκες και τα νεαρά κορίτσια να μην τα παρατήσουν μέχρι να πραγματοποιηθούν τα δικαιώματά τους.

«Παρακάλεσα τα κορίτσια και τις τυφλές γυναίκες να μην διστάζουν, να παλεύουν πάντα για τα δικαιώματά τους και μέχρι να τα καταφέρουν, να μην σιωπούν. Η πολιτεία έχει υποχρέωση να εφαρμόσει όλα όσα προβλέπει ο νόμος και δεν πρέπει να σιωπούμε», είπε η διευθύντρια της Επιτροπής Τυφλών Γυναικών.

Όσο οι θεσμοί παραμένουν σιωπηλοί απέναντι στην αδικία, η Bajramshahja θα συνεχίσει να στηρίζει κάθε τυφλή γυναίκα και κορίτσι στο Κοσσυφοπέδιο.

(Το άρθρο αυτό γράφτηκε στο πλαίσιο του έργου «Human Rightivism», το οποίο υλοποιεί η «Integra» και υποστηρίζεται από το Κοινοτικό Ταμείο Ανάπτυξης – CDF και την Πρεσβεία της Σουηδίας στο Κοσσυφοπέδιο).