Σερβικά θρησκευτικά αντικείμενα στον κατάλογο των αντικειμένων που απειλούνται με εξαφάνιση, η κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου σιωπά

Η πολιτική κατάσταση και η έλλειψη ορισμού του νομικού καθεστώτος είναι μεταξύ των λόγων για τους οποίους ο Οργανισμός Εκπαιδευτικού, Επιστημονικού και Πολιτιστικού Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών - UNESCO, συνεχίζει να διατηρεί τα σερβικά μοναστήρια στον κατάλογο των αντικειμένων που απειλούνται με εξαφάνιση στο Κοσσυφοπέδιο. Ενώ η Σερβία κατάφερε να αναβάλει αυτό το καθεστώς των εκκλησιών ακόμη και στην τελευταία συνεδρίαση της σχετικής διακυβερνητικής επιτροπής στην UNESCO, η κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου δεν έδειξε εάν υπήρχε δέσμευση να αλλάξει την πραγματικότητα στον οργανισμό όπου στοχεύει να γίνει μέλος

Τα σερβικά μοναστήρια στο Κοσσυφοπέδιο συνεχίζουν να παραμένουν στον κατάλογο των αντικειμένων που απειλούνται με εξαφάνιση, με βάση τα τελευταία έγγραφα που επεξεργάζονται η Υπηρεσία Εκπαιδευτικής, Επιστημονικής και Πολιτιστικής Οργάνωσης των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO). Αυτό επιβεβαιώθηκε επίσης στην 46η συνεδρίαση της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς, η οποία διεξάγει εργασίες στο Νέο Δελχί της Ινδίας, από τις 21 έως τις 31 Ιουλίου. 
Με βάση τα δημοσιευμένα έγγραφα, εκτός από τα αιτήματα συντήρησης, ως δικαιολογία για τον κίνδυνο που απειλεί τα σερβικά μνημεία αναφέρεται και η πολιτική κατάσταση στο Κοσσυφοπέδιο. 

«Οι απειλές για τις οποίες το ακίνητο καταχωρήθηκε στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς σε Κίνδυνο είναι: Έλλειψη νομικού καθεστώτος του ακινήτου. Έλλειψη νομοθετικής προστασίας στις ουδέτερες ζώνες. Έλλειψη εφαρμογής του Σχεδίου Διαχείρισης και ενεργητικής διαχείρισης. Δυσκολία στην παρακολούθηση της περιουσίας λόγω πολιτικής αστάθειας, κατάστασης μετά τη σύγκρουση (επισκέψεις υπό τη συνοδεία της Δύναμης του Κοσσυφοπεδίου/Αποστολής Προσωρινής Διοίκησης των Ηνωμένων Εθνών στο Κοσσυφοπέδιο (KFOR/UNMIK) και έλλειψη φρουρών και ασφάλειας). Μη ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης και συντήρησης της περιουσίας», γράφει στο έγγραφο με τίτλο: «Σύμβαση για την προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς» της Διακυβερνητικής Επιτροπής. 

Αναφέρονται περαιτέρω οι συνθήκες που κρίνονται ευνοϊκές για την αφαίρεση αντικειμένων από τη λίστα επικινδυνότητας. 

«Η επιθυμητή κατάσταση διατήρησης για την αφαίρεση του ακινήτου από τον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς σε κίνδυνο: Πλήρης και μόνιμη προστασία του ακινήτου σε ένα ασφαλές και σταθερό πολιτικό περιβάλλον. Το συμφωνημένο μεσοπρόθεσμο σχέδιο για την αποκατάσταση των τοιχογραφιών (συμπεριλαμβανομένης της προληπτικής συντήρησης και αποκατάστασης του ακινήτου· Εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης και πλήρης δημιουργία ζωνών και ορίων, συμπεριλαμβανομένης της νομικής προστασίας τους), αναφέρει το έγγραφο. 

Σύμφωνα με αυτή την Επιτροπή, το 2023, η κατάσταση διατήρησης τριών από τα τέσσερα στοιχεία της Μονής Deçan, του Πατριαρχείου Peja και της Μονής Graçanica παρέμεινε αμετάβλητη και τα χαρακτηριστικά τους διατηρήθηκαν. 

«Ωστόσο, η κατάσταση συντήρησης του τέταρτου στοιχείου, του ναού της Παναγίας της Λιεβίσας (Αγία Παρασκευή) στο Πρίζρεν, κινδυνεύει λόγω της ολοένα και πιο ασταθούς πολιτικής και κατάστασης ασφαλείας. Το ακίνητο διαχειρίζεται η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία, σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και το Γραφείο για το Κοσσυφοπέδιο και Μετόχια της Δημοκρατίας της Σερβίας, υλοποιεί τη διαχείρισή του, το σχέδιο για έρευνα, συντήρηση και άλλα παρόμοια έργα σύμφωνα με το εγκεκριμένο γράφει στο έγγραφο της Επιτροπής. 

Μιλώντας για το Μοναστήρι του Deçan, δεν γίνεται καμία αναφορά στην απόφαση της κυβέρνησης του Κοσσυφοπεδίου μέσω της οποίας αναγνωρίζει το δικαίωμα ιδιοκτησίας για τα 25 στρέμματα, σύμφωνα με την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου του Κοσσυφοπεδίου. 

«Ο δρόμος εισόδου στη Μπίτολα είναι ασφαλισμένος από τα οδοφράγματα των Δυνάμεων του Κοσσυφοπεδίου (KFOR). Παρά το ψήφισμα 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, η περιουσία της Μονής Decan αναφέρεται ότι υπόκειται σε συστηματική βεβήλωση και παράνομη δήμευση. Η κοινότητα της Μονής Deçan δεν είναι σε θέση να απολαύσει την ιδιοκτησία 24 εκταρίων, παρά την απόφαση της ανώτατης νομικής αρχής...». 

Τα «Μεσαιωνικά Σερβικά μνημεία στο Κοσσυφοπέδιο» συμπεριλήφθηκαν στον κατάλογο της UNESCO για την παγκόσμια κληρονομιά σε κίνδυνο το 2006 με πρωτοβουλία της Σερβίας. Περιλαμβάνει τη Μονή Deçan, Graçanica, το Πατριαρχείο Peja και την εκκλησία Levishka (Αγία Παρασκευή). 

Το Κοσσυφοπέδιο δεν είναι μέλος της UNESCO. Στην παρούσα κυβέρνηση δεν έχουν υποδείξει τις ενέργειες που έγιναν ως τρίτες χώρες ενόψει της αλλαγής της κατάστασης. 

Παρά τις πολλές υποσχέσεις, το στέλεχος δεν έχει επίσης υποδείξει πότε σκοπεύει να υποβάλει αίτηση για ένταξη στην UNESCO. 

Η αποτυχία ένταξης στην UNESCO το 2015 χαρακτηρίστηκε η μεγαλύτερη διπλωματική αποτυχία. Στον κόσμο, μια μεγάλη ομάδα φιλικών χωρών του Κοσσυφοπεδίου συμμετείχε στην εκστρατεία λόμπι, με αποτέλεσμα το Υπουργείο Εξωτερικών να θεωρήσει την ένταξη στην UNESCO σχεδόν τελειωμένη υπόθεση. Οι ηγέτες του προσωπικού λόμπι που συμμετείχαν στη διαδικασία αστειεύτηκαν ακόμη και με όσους αμφέβαλλαν για τις ικανότητές τους ότι δεν θα μπορέσουν να κάνουν το Κοσσυφοπέδιο μέλος της UNESCO. Αλλά τελικά, για τρεις ψήφους, το Κοσσυφοπέδιο δεν έφτασε τα απαραίτητα δύο τρίτα. 50 χώρες καταψήφισαν το Κοσσυφοπέδιο στην UNESCO, ενώ 29 απείχαν, συμπεριλαμβανομένων χωρών που έχουν αναγνωρίσει το κράτος του Κοσσυφοπεδίου, όπως η Πολωνία και η Ιαπωνία.  

Κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης του πρώην πρωθυπουργού Ramush Haradinaj, το 2019, η εκ νέου αίτηση στην UNESCO ήταν και πάλι στην ημερήσια διάταξη. Αργότερα όμως αποχώρησε καθώς είχε αποσυρθεί παλαιότερα από την αίτηση ένταξης στην INTERPOL. Η υποχώρηση δικαιολογήθηκε λόγω των δυσμενών συνθηκών για το Κοσσυφοπέδιο.