Σύνοδος κορυφής των ηγετών των Δυτικών Βαλκανίων για το σχέδιο ανάπτυξης την επόμενη εβδομάδα

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, στη συνάντηση αφιερωμένη στο αναπτυξιακό σχέδιο της ΕΕ που θα διοργανωθεί στα Σκόπια θα συμμετάσχουν επίσης η Επίτροπος Διεύρυνσης της ΕΕ Μάρτα Κως και ο Γενικός Διευθυντής Διεύρυνσης Γιαν Κόπμαν. Η συνάντηση θα είναι μια ευκαιρία να αναλυθεί πώς προχωρά η εφαρμογή του πιο φιλόδοξου πακέτου της ΕΕ για την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης στα Δυτικά Βαλκάνια.

Την επόμενη εβδομάδα θα πραγματοποιηθεί στα Σκόπια συνάντηση ηγετών των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων αφιερωμένη στο αναπτυξιακό σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, στη συνάντηση με τους ηγέτες των έξι χωρών της περιοχής θα είναι και η Επίτροπος Διεύρυνσης της ΕΕ Μάρτα Κως και ο Γενικός Διευθυντής Διεύρυνσης Γιαν Κόπμαν.

Τέτοιες συναντήσεις είχαν προγραμματιστεί να πραγματοποιούνται τακτικά και η τελευταία ήταν στις Βρυξέλλες, αφού μια συνάντηση στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη απέτυχε λόγω οργανωτικών προβλημάτων.

Η συνάντηση στα Σκόπια θα είναι μια ευκαιρία να αναλυθεί πώς προχωρά η εφαρμογή αυτού του σχεδίου ανάπτυξης στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων, ενός από τα πιο φιλόδοξα πακέτα της ΕΕ για την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης σε αυτήν την περιοχή.

Οι φιλοδοξίες που είχαν εκφράσει προηγουμένως τόσο οι ηγέτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων όσο και η ίδια η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ότι οι πρώτες πληρωμές από αυτό το πακέτο θα πραγματοποιούνταν μέχρι το τέλος του 2024, δεν έχουν πραγματοποιηθεί. Και δεν είναι ακόμη σαφές πότε θα μπορέσουν να γίνουν οι πρώτες πληρωμές.

Σύμφωνα με ορισμένες διπλωματικές πηγές στις Βρυξέλλες, αυτή τη φορά οι κύριοι λόγοι για τις καθυστερήσεις είναι περισσότερες καθυστερήσεις από τις δικαιούχους χώρες παρά από την Ε.Ε. Οι χώρες της περιοχής πρέπει να ολοκληρώσουν αρκετές εσωτερικές διαδικασίες προκειμένου να λάβουν τις πρώτες πληρωμές από την ΕΕ.

Η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λέει εδώ και αρκετούς μήνες ότι «ολοκληρώνει τα βήματα της διαδικασίας που θα επιτρέψουν την πληρωμή της πρώτης χρηματοδότησης όσο το δυνατόν νωρίτερα το 2025. Οι πρώτες τακτικές πληρωμές αναμένεται να γίνουν το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, εφόσον εκπληρωθούν τα σχετικά κριτήρια».

Το πρόβλημα με ορισμένες χώρες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένου του Κοσσυφοπεδίου, είναι ότι για να μπορέσουν να λάβουν τις πρώτες πληρωμές από την ΕΕ, πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία δανείου, επειδή ορισμένοι από τους οικονομικούς πόρους είναι δάνεια με ευνοϊκούς όρους και μερικοί είναι μη επιστρεπτέα επιχορηγήσεις.

Οι συμφωνίες αυτές έχουν χαρακτήρα διεθνών συμφωνιών, επομένως πρέπει να επικυρωθούν από τη Συνέλευση του Κοσσυφοπεδίου με πλειοψηφία δύο τρίτων. Στο Κοσσυφοπέδιο, το νέο Κοινοβούλιο δεν έχει ακόμη συγκροτηθεί μετά τις εκλογές και δεν είναι γνωστό πότε θα σχηματιστεί η κυβέρνηση. Αυτό θα επηρεάσει επίσης νέες καθυστερήσεις στις πρώτες πληρωμές προς το Κοσσυφοπέδιο από αυτό το πακέτο.

Η ΕΕ αποφάσισε ότι όλες οι χώρες για τις οποίες έχουν εγκριθεί τα προγράμματα μεταρρυθμίσεων και ανάπτυξης θα καταβληθεί ως «πληρωμή προχρηματοδότησης» το 7 τοις εκατό των κεφαλαίων που προορίζονται για την αντίστοιχη χώρα. Όλες οι χώρες της περιοχής, με εξαίρεση τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, έχουν εκπληρώσει τον όρο της υιοθέτησης μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων.

Το συνολικό πακέτο ανέρχεται σε 6 δισ. ευρώ για όλες τις χώρες της περιοχής για την περίοδο 2024 έως 2027. Από το ποσό αυτό, τα 2 δισ. είναι μη επιστρεπτέα επιχορηγήσεις από την ΕΕ, ενώ τα υπόλοιπα είναι με τη μορφή ευνοϊκών δανείων. Σύμφωνα με ανεπίσημη εκτίμηση, το Κοσσυφοπέδιο θα μπορούσε να επωφεληθεί από περισσότερα από 880 εκατομμύρια ευρώ από αυτό το σχέδιο ανάπτυξης. Πάνω από 250 εκατομμύρια θα διατεθούν στο Κοσσυφοπέδιο ως μη επιστρεφόμενα χρήματα, ενώ τα υπόλοιπα θα είναι με τη μορφή δανείων με ευνοϊκούς όρους.

Σύμφωνα με αυτό, το Κοσσυφοπέδιο θα καταβληθεί αρχικά 7 τοις εκατό ως «προχρηματοδότηση», το οποίο ανέρχεται σε περίπου 61 εκατομμύρια ευρώ. Κατά κεφαλήν, το Κοσσυφοπέδιο θα ωφεληθεί περισσότερο από αυτό το πακέτο από όλες τις χώρες της περιοχής.

Η Αλβανία θα επωφεληθεί συνολικά από 922 εκατομμύρια ευρώ, η Βόρεια Μακεδονία θα έχει συνολικά διαθέσιμα 750 εκατομμύρια ευρώ, η Σερβία 1.58 δισεκατομμύρια ευρώ, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη 1 δις και 85 εκατομμύρια ευρώ και το Μαυροβούνιο 383 εκατομμύρια ευρώ.