Botë

Hakmarrja e Britanisë dhe BE-së ndaj Iranit pas ekzekutimit të Akbarit

Britania e Madhe dhe Bashkimi Evropian pritet të bashkërendojnë lëvizjet për ta cilësuar Korpusin e Gardës Revolucionare Islamike (IRGC) si një organizatë terroriste pas ekzekutimit të Alireza Akbarit, një shtetasi britaniko-iranian i cili ishte kthyer në Iran nga shërbimet e sigurisë tre vjet më parë.

Akbari, i cili kishte qenë një figurë e lartë e mbrojtjes në qeveritë reformiste gati dy dekada më parë, u var si spiun i MI6 (shërbimi sekret britanik), një akuzë që familja e tij e mohon. Një mik i familjes ka thënë se “ky është një rast vrasjeje” dhe u zotua të provojë pafajësinë e 61-vjeçarit, duke përfshirë akuzat se ai ishte paguar nga inteligjenca britanike.

Akbari ka lënë pas dy vajza dhe një grua që jetojnë në Britaninë e Madhe. Atyre u ishte dhënë arsye për të shpresuar se ekzekutimi nuk do të ndodhte në minutën e fundit, por gruaja e tij lexoi ekzekutimin në agjencinë shtetërore të lajmeve gjyqësore iraniane para agimit të së shtunës në mëngjes.

Në reagim të menjëhershëm, qeveria britanike vendosi t’i ndalojë udhëtimit dhe ngriu asetet e prokurorit të përgjithshëm iranian, Mohammad Jafar Montazeri, i përshkruar nga Ministria e Jashtme si “një nga figurat më të fuqishme në drejtësinë e Iranit”.

Britania thirri të ngarkuarin me punë iraniane në Londër, ndërsa ambasadori britanik në Teheran, Stephen Shercliff, u thirr nga ana e ministrisë së jashtme iraniane për atë që u tha të ishte një ndërhyrje në punët e brendshme të Republikës Islamike. Iranianët pretendojnë se Akbari ishte rekrutuar nga një ambasador i mëparshëm britanik.

Britania tani do të jetë në mëdyshje nëse do të ndërmarrë hapa të mëtejshëm që rrezikojnë mbylljen e derës për një kohë të pacaktuar për bisedimet mbi marrëveshjen e ngecur bërthamore, ose nëse rreziku i përhapjes së armëve bërthamore në Lindjen e Mesme konsiderohet si shumë i madh për të antagonizuar regjimin.

Bisedimet bërthamore janë pezulluar prej muajsh me inspektorët e armëve të OKB-së të cilëve u është mohuar qasja në vendet kryesore të Iranit. Pa ndërprerë zyrtarisht bisedimet, fuqitë perëndimore kanë thënë se ndërsa shtypja e protestave në rrugët e Iranit vazhdon, marrëveshja bërthamore nuk është më fokusi i tyre. Irani mendohet se ka mjaft uranium të pasuruar për të bërë një bombë bërthamore, por ende nuk mund ta armatizojë materialin.

Vendimi për ta shpallur IRGC-në si organizatë terroriste do të çojë në hakmarrje iraniane. Por ministri i sigurisë i Britanisë, Tom Tugendhat, ka thënë se kjo masë është e justifikueshme. “Vrasja e një qytetari tjetër nga shteti tregon mizorinë e regjimit iranian. Regjimi iranian kërcënon shtetas të tjerë britanikë edhe në Britani, siç raportoi së fundmi kreu i MI5. Ne do të mbrojmë sigurinë tonë”.

Britania e BE-ja do të diskutojnë shumë shpejt se si do të vazhdojnë më tutje.

IRGC tashmë është sanksionuar në Britani, por disa nga këto sanksione do të hiqen këtë vjeshtë si pjesë e marrëveshjes bërthamore.