Botë

“Shpresojmë se do të fitojmë”

Ukrainasit e moshuar, që kujtojnë fort mirë edhe shpalljen e Pavarësisë më 24 gusht 1991 nga ish-Bashkimi Sovjetik, janë të bindur se ushtria e tyre do t’i mposhtë trupat pushtuese të Rusisë së Vladimir Putinit, i cili e ka vlerësuar prishjen e ish-bllokut sovjetik si katastrofën më madhe gjeopolitike të shekullit të kaluar

Tridhjetë e një vjet më parë, më 24 gusht 1991, Ukraina shpalli pavarësinë nga Bashkimi Sovjetik - një datë që festohet si Dita e Pavarësisë së vendit.

Por larg paradave, fishekzjarrëve dhe koncerteve të kohëve të kaluara, këtë vit kjo ditë shënoi gjithashtu gjashtë muaj nga pushtimi i Rusisë dhe fillimi i luftës në Ukrainë - një sulm në shkallë të gjerë që ka shkatërruar vendin dhe njerëzit e tij.

Gjashtë muaj më vonë, 17.7 milionë njerëz kanë nevojë për ndihmë dhe mbrojtje humanitare. Zhvendosja masive vazhdon, me 6.4 milionë refugjatë ukrainas në Evropë dhe 6.6 milionë të tjerë që kanë ikur nga shtëpitë e tyre për në zona më të sigurta brenda vendit, shkruan “Al-Jazeera”.

Një e katërta e popullsisë së Ukrainës është mbi 60 vjeç, sipas HelpAge International, një organizatë bamirëse që mbështet të moshuarit. Edhe para kësaj lufte, një në çdo tre persona të prekur nga konflikti në Ukrainën Lindore që nga viti 2014 ishte më i moshuar.

Të moshuarit janë në mesin e atyre që janë zhvendosur ose që janë bërë refugjatë, ndërsa të tjerët mbeten në shtëpi për shkak të zgjedhjes ose mungesës së lëvizshmërisë së tyre. Shumë prej tyre kanë nevojë për mbështetje specifike për sa i përket kujdesit shëndetësor, mbështetjes emocionale ose furnizimeve thelbësore të vështira për t'u marrë; megjithatë, nevojat e të moshuarve shpesh anashkalohen nga reagimi humanitar, raporton HelpAge.

Në të njëjtën kohë, ka shumë të moshuar që dalin vullnetarisht për të bërë gjithçka që munden për të mbështetur të tjerët në nevojë, shkruan “Al-Jazeera”.

“Ne folëm me disa nga këta vullnetarë për t’i dëgjuar kujtimet e tyre për pavarësinë e Ukrainës në vitin 1991, se si ka ndryshuar jeta në dekada që nga koha sovjetike dhe çfarë do të thotë për ta Dita e Pavarësisë e këtij viti nën hijen e luftës së Rusisë”, raporton televizioni nga Katari.

"Dita e Pavarësisë do të thotë patjetër shumë më shumë këtë vit", thotë Tatyana Milko, 62 vjeçe, gjyshe në Dnipro, e cila së bashku me HelpAge, ndihmon të moshuarit që kanë nevojë për mbështetje. “Vendi është më i bashkuar tani. Më parë, ishte vetëm një festë dhe një ditë pushimi. Dikur bënim shaka. Tani, ajo përfaqëson forcën e brendshme dhe krenarinë e ukrainasve. Në të ardhmen, e di që do të jemi mirë, të lumtur dhe të pavarur. Gjithçka do të jetë mirë për Ukrainën”, ka shtuar ajo për “Al-Jazeeran”.

Image
Vladimir Shaverin, 71 vjeç

Nga “gjuhë e turpit” në “gjuhë krenarie”

“Kur u bë shpallja e pavarësisë në vitin 1991 isha në Sheshin Maidan me djemtë e mi”, kujton 71-vjeçarja Vira Okhrimenko, nënë e dy djemve nga Kievi. “Kishte kaq shumë njerëz dhe mbisundonte ndjenja e patriotizmit”.

Ajo u rrit në Bashkimin Sovjetik, mori diplomë universitare, gjeti një vend të mirë pune në aviacion dhe mori një shtëpi nëpërmjet qeverisë së asaj kohe. Përmes punës së saj qeveritare, ajo udhëtoi edhe në Uzbekistan, ku jetoi për një vit. “Atëherë e kuptova se isha ukrainase. I lashë të gjitha për t'u kthyer në shtëpi në vitin 1978”, thotë ajo.

Patriotizmi i saj vetëm sa u rrit. Pasi ligji i gjuhëve i vitit 1989 shpalli gjuhën ukrainase si gjuhë zyrtare, “e pyeta veten pse na vinte turp për gjuhën tonë, ndryshe nga vendet e tjera. Kam folur me fëmijët e mi në gjuhën ukrainase dhe kam përdorur edhe gjuhën ukrainase në punë”.

"Shumë ka ndryshuar në Ukrainë pas pavarësisë", thotë ajo. “I dha një shtysë shoqërisë sonë. Në fillim të viteve '90, jeta ishte shumë e vështirë, por kishte një ndjenjë se ne ishim përgjegjës për jetën tonë dhe ne merrnim vendimet tona. Mbijetesa ishte e vështirë, por jeta në Ukrainë u përmirësua, thotë ajo.

"Gjithçka është kthyer përmbys që nga 24 shkurti", thekson Vira. “Më parë kam pasur plane paqësore dhe një projekt paqësor. Tani pavarësisht moshës dhe faktit që jam në pension, e kuptoj që duhet të ndihmoj vendin tim”. Vira vullnetare ndihmon njerëzit të marrin ilaçet që u nevojiten dhe gjithashtu ndihmon forcat e mbrojtjes territoriale për të siguruar furnizimet bazë.

“Shpresoj se ushtria dhe mbrojtja jonë do të vazhdojnë të rezistojnë. Dita e Pavarësisë këtë vit do të thotë edhe më shumë. Gjashtë muajt e fundit më kanë mësuar shumë”, i thotë ajo “Al-Jazeeras”.

"Kush i dha Rusisë të drejtën të na dënojë dhe të vendosë se kush mund të jetojë dhe të mos jetojë? Ata nuk mund të na thonë si të jetojmë. Ne jemi një vend i pavarur dhe duam të jetojmë në mënyrën tonë. Fitorja jonë është shpresa ime e madhe për të ardhmen”.

Image
Tatyana Antonova, 69 vjeçe

Debati kundërthënës për ish-Bashkimin Sovjetik

"Pavarësia ishte e ndërlikuar për mua", thotë Vladimir Shaverin, 71 vjeç. “Unë mund të gjurmoj pikëpamjet e dikujt për Bashkimin Sovjetik. Disa e idealizojnë, disa e bëjnë tmerr. Debati është i polarizuar”.

Vladimiri është me origjinë nga Rusia dhe ka shërbyer në ushtri gjatë kohës sovjetike, duke hyrë në kolegjin ushtarak në Kiev në 1968 dhe duke u tërhequr nga shërbimi në 1992.

Ka gjëra të mira dhe të këqija për para dhe pas pavarësisë, mendon babai i tre fëmijëve dhe argumenton se çështja nuk është bardh e zi.

“Në Bashkimin Sovjetik, ju ishit të sigurt për të ardhmen tuaj, veçanërisht në ushtri, me strehim të mirë dhe një pension të mirë. Ndjeva se i përkisja vendit të duhur dhe isha i sigurt për veten time. Oficerët si unë respektoheshin”, ka theksuar Shaverin për “Al-Jazeeran”. Por ai shton se pavarësia solli mundësi, duke përfshirë perspektiva të reja biznesi për të dhe më shumë opsione për të ardhmen e fëmijëve të tij.

“E di që do të kisha qenë një person tjetër në Bashkimin Sovjetik dhe e respektoj veten më shumë pas pavarësisë. Në një fazë të jetës sime, unë u shtyva drejt spiritualitetit. Ndikoi në mënyrën se si e pashë botën dhe çfarë do të thoshte të jesh njeri. Jeta në Bashkimin Sovjetik nuk iu përgjigj kësaj pyetjeje”.

Shaverin është i pakënaqur për luftën e Rusisë, dhe me vullnetarët me Klubin Rotary - pjesë e të cilit ai ka qenë për 20 vjet – ndihmon me ushqime dhe furnizime mjekësore dhe duke sjellë ndihma në shkolla, spitale dhe ushtri.

Vladimiri ka humbur miqtë në luftime. Por ai gjithashtu thotë: "Shpresoj se ne e kuptojmë se të gjithë jemi njerëz dhe mund të kapërcejmë idenë e Rusisë dhe Ukrainës".

Për të ardhmen e Ukrainës, ai thotë: “Nëse fitojmë, autoritetet duhet të ndryshojnë. Njerëzit nuk do ta tolerojnë më korrupsionin dhe me këtë, vendi do të fillojë të përmirësohet”.

“Miqtë në Rusi thonë se kanë demokraci. Çfarë lloj demokracie?”

“Brenda ndihem se jam ukrainase”, thotë Tatyana Antonova, 69 vjeç, me origjinë nga Rusia lindore. Babai i saj ishte në ushtri, kështu që familja e saj lëvizte shumë. Në vitin 1975, ajo u zhvendos në rajonin Zaporizhia të Ukrainës.

“Unë i hodha rrënjët e mia këtu. Pikërisht atëherë fillova të besoja te pavarësia”, thotë ajo, duke shpjeguar se kur u zhvillua referendumi i pavarësisë së vendit, ajo ishte pjesë e komisionit të votimit që e mbikëqyrte atë.

“Unë e kuptoj se çfarë është Rusia. Kam parë shumë prej tyre”, thotë ajo. “Kur mbërrita në Ukrainë, mendova se ishte më komode, një vend mikpritës”, ka shtuar Antonova për “Al-Jazeeran”.

Tatyana Antonova, e cila ka dy djem të rritur, ka ende familje dhe miq në Rusi, por thotë se nuk është më aq e lehtë të flasësh me ta. “Unë nuk flas me miqtë e mi atje pasi ata nuk e besojnë atë që po ndodh këtu. Unë vazhdoj të mbaj lidhje me motrën time, por nuk flasim për luftën. Ajo nuk dëshiron të dëgjojë se çfarë po bën Rusia këtu”.

Ajo thotë se dëshira e saj për të ardhmen është që Ukraina ta fitojë luftën, sa më shpejt të jetë e mundur. Ndërkohë, punon vullnetare, duke bërë flamuj dhe të brendshme, si dhe siguron veshje për njerëzit e zhvendosur. Edhe i këshillon ata që janë në vështirësi. “Nuk do të kthehem në Rusi. Ukraina është atdheu im”, thotë ajo.

"Dita e Pavarësisë pati kuptim tjetër këtë vit", shton Tatyana. “Ne ukrainasit e duam lirinë tonë. Mund të themi atë që besojmë. Miqtë e mi në Rusi thonë se kanë demokraci. Çfarë lloj demokracie është nëse nuk mund ta quash luftën luftë?” – pyet ajo.

“Ushtarët rusë kanë zënë shtëpinë e prindërve të mi”

"Unë e di që tani ushtarët rusë po jetojnë në shtëpinë e vjetër të prindërve të mi", thotë Volodymyr Gorobets 59 vjeç nga rajoni i Zaporizhia.

Babai i një fëmije u largua nga Polohy, qyteti ku jetonte, përpara se rusët të mbërrinin atje në mars. Që atëherë ai ka dalë vullnetar, duke ndihmuar me dërgimin e barnave dhe pakove të farmacisë atje.

Image
Volodymyr Gorobets, 59 vjeç

"Unë e mbështeta Bashkimin Sovjetik në kohën e pavarësisë", pranon Gorobets për “Al-Jazeeran”. "Na dha shumë. Por gruaja ime është nga Ukraina perëndimore ku ata janë shumë më nacionalistë. Tani e di se sa të drejtë kishin”.

Ai thotë se mbështetja e tij për pavarësinë ishte graduale, duke vënë në dukje se "kishte shumë gjëra pozitive pas pavarësisë, por unë isha i pakënaqur që Ukraina nuk i ruajti arritjet e Bashkimit Sovjetik, si shëndetësia, arsimi".

“Ne e dinim se duhej të paguanim diçka për pavarësinë tonë”, shton ai. “Fillimisht ishte më e vështirë për ne të jetonim, por kishim më shumë liri; kishim demokraci, edhe pse nuk ishte perfekte”.

“Të gjithë presin që ushtria ukrainase të tregojë disa arritje, por ne jemi realistë dhe duhet të përdorim sensin e shëndoshë. Ne duhet t'i mbajmë gjallë ushtarët tanë”, thotë ai, duke shprehur shqetësimin edhe për të afërmit e tij që janë në vijën e parë të frontit.

“Dëshira ime për të ardhmen është që Ukraina të bëhet një vend vërtet i pavarur evropian. Lufta është një pikëllim i madh, por gjithashtu mund të çojë në mundësi të mëdha. Unë dua që ne të sundohemi nga patriotë të vërtetë. Vetëm atëherë mund të bëhemi të pavarur siç duhet”.