Botë

Talebanët festojnë me armatimin e kapur amerikan

Arsenali i ri i zbuluar amerikan i talebanëve ka të ngjarë të mos jetë i kufizuar në armë të vogla, pasi grupi kapi stoqe të konsiderueshme armësh dhe automjetesh të mbajtura në bastione dikur të kontrolluara nga forcat e mbështetura nga SHBA-ja, përfshirë automjetet moderne rezistente ndaj minave dhe “Humvees”. Vlerësimet fillestare sugjerojnë se talebanët tani mund të posedojnë gjithashtu disa helikopterë “Black Hawk” dhe avionë të tjerë ushtarakë të financuar nga SHBA-ja, sipas një burimi të Kongresit të njohur me vlerësimet e hershme të ofruara nga zyrtarët e mbrojtjes

Zyrtarët e sigurisë kombëtare amerikane po punojnë për të dhënë llogari për armët me vlerë ofruar për ushtrinë afgane për më shumë se 20 vjet, ndërsa imazhet e luftëtarëve talebanë që tundin pushkët e prodhuara nga Amerika dhe hipin në “Humvees” të braktisur po ngrenë shqetësime për atë që ka mbetur pas.

Arsenali i ri i zbuluar amerikan i talebanëve ka të ngjarë të mos jetë i kufizuar në armë të vogla, pasi grupi kapi stoqe të konsiderueshme armësh dhe automjetesh të mbajtura në bastione dikur të kontrolluara nga forcat e mbështetura nga SHBA-ja, përfshirë automjetet moderne rezistente ndaj minave dhe “Humvees”.

Vlerësimet fillestare sugjerojnë se talebanët tani mund të posedojnë gjithashtu disa helikopterë “Black Hawk” dhe avionë të tjerë ushtarakë të financuar nga SHBA-ja, sipas një burimi të Kongresit të njohur me vlerësimet e hershme të ofruara nga zyrtarët e mbrojtjes.

Shqetësimet e Pentagonit

Kjo potencialisht përfshin afërsisht 20 aeroplanë sulmues A-29 Tucano, tha burimi, duke vënë në dukje se ka disa indikacione se vetëm një numër i vogël avionësh u zhvendosën nga një bazë në Kandahar para se të pushtohej nga talebanët.

"Ne jemi gjithashtu të shqetësuar se disa mund të përfundojnë në duart e të tjerëve që mbështesin kauzën e talebanëve", tha burimi i kongresit për CNN. "Frika ime më e madhe është se armët e sofistikuara do t'u shiten kundërshtarëve tanë dhe aktorëve të tjerë joshtetërorë që synojnë ta përdorin atë kundër nesh dhe aleatëve tanë”.

Është e paqartë saktësisht se sa pajisje ranë në duart e talebanëve gjatë kolapsit të ushtrisë afgane, dhe SHBA-ja nuk ka gjasa të marrë përgjigje të duhur dhe të saktë për këtë pyetje, sepse nuk ka më një prani të trupave dhe inteligjencës amerikane në të gjithë vendin, i thanë dy zyrtarët e mbrojtjes CNN-së.

“Nuk ka përgjegjësi të saktë për atë që ka mbetur”, tha një zyrtar.

Administrata e Bidenit është përballur me një valë kritikash për dështimin për të parashikuar marrjen e shpejtë të talebanëve nga Afganistani dhe për kaosin që po shpaloset në Aeroportin e Kabulit, ndërsa mijëra njerëz përpiqen të largohen nga vendi.

Image

Bumerang për interesat amerikane

Operacionet e evakuimit mbeten fokusi kryesor i administratës, por zyrtarët në Pentagon dhe Departamentin e Shtetit gjithashtu kanë filluar të bëjnë një bilanc të armëve amerikane që kanë rënë në duart e talebanëve, një përpjekje që burimet thonë se ka të ngjarë të marrë javë ose muaj për shkak të vëllimit të madh armëve ofruar forcave afgane gjatë dy dekadave të fundit.

Ndërkohë, fotografi dhe video që tregojnë luftëtarët talebanë që mbanin armë M4 të furnizuar nga SHBA-ja dhe pushkë M16 po nxisin pyetjet se sa armë zjarri amerikane ka grupi militant tani në dispozicion pasi kapi bazat ushtarake në të gjithë Afganistanin.

Ndërsa zyrtarët amerikanë theksojnë se është shumë herët për të dhënë detaje në lidhje me armët dhe automjetet specifike tani nën kontrollin e talebanëve, zyrtarët e Pentagonit tashmë kanë shprehur shqetësime.

“Kur bëhet fjalë për pajisjet e siguruara nga SHBA-ja që janë akoma në Afganistan dhe mund të mos jenë në duart e Forcës së Sigurisë Kombëtare Afgane, ka disa mundësi që ne kemi në dispozicion për t'u përpjekur të merremi me atë problem vendimtar", tha zëdhënësi i Pentagonit, John Kirby.

"Ne, padyshim, nuk duam t'i shohim pajisjet tona në duart e atyre që do të vepronin kundër interesit tonë ose interesit të popullit afgan dhe do të rrisnin dhunën dhe pasigurinë brenda Afganistanit".

Për momentin, nuk ka plane që SHBA-ja të ndërmarrë ndonjë veprim për të shkatërruar armët duke përdorur sulme ajrore ose mjete të tjera, përveç nëse diçka paraqet kërcënim të drejtpërdrejtë për trupat amerikane në aeroport, thanë zyrtarët e administratës.

Image

Dorëzimi pa luftë i Ushtrisë afgane

Shkatërrimi dhe heqja e pajisjeve amerikane në Afganistan filloi menjëherë pasi administrata Trump nënshkroi marrëveshjen e Dohas në shkurt 2020, dhe ushtria filloi të zvogëlojë gjurmët e saj nga 8.500 trupa në 2.500. Por filloi, me një ritëm më të ngadaltë, edhe para kësaj, kur në vitin 2018 nivelet e forcave amerikane ranë nën 14.000.

Midis 2013 dhe 2016, SHBA-ja u dha forcave afgane më shumë se 600 mijë armë të lehta, të tilla si pushkë M16 dhe M4 dhe gati 80 mijë automjete, si dhe syze për shikim natën, radiolidhje dhe pajisje tjera, thuhet në një raport të Zyrës së Llogaridhënies Qeveritare të vitit 2017. Kohët e fundit, Departamenti amerikan i Mbrojtjes furnizoi ushtrinë afgane me 7.000 mitralozë, 4.700 Humvee dhe më shumë se 20.000 granata midis 2017 dhe 2019, thhet në një raport të inspektorit të përgjithshëm special për rindërtimin e Afganistanit.

Vetëm në dy vjetët e fundit, Shtetet e Bashkuara i kanë dhënë ushtrisë afgane më shumë se 18 milionë fishekë municion 7.62mm.

Disa nga këto pa dyshim ranë në duart e talebanëve, thonë zyrtarët. Në javët e fundit të tërheqjes, një numër sulmesh të SHBA-së të kryera në Afganistan u ndërmorën për të shkatërruar pajisjet amerikane që do të kapeshin nga talebanët, thanë dy zyrtarët. SHBA-ja nuk i shkatërroi të gjitha pajisjet e lëna për ushtrinë afgane sepse besonte, megjithëse ishte tepër vonë, se forcat afgane do të kundërpërgjigjeshin.

Mungesa e planifikimit amerikan

Sidoqoftë, fakti që një numër i konsiderueshëm i armëve dhe automjeteve u lanë pas është një simptomë e mungesës më të gjerë të planifikimit që lidhej me vetë tërheqjen, vlerëson Bill Roggio i “Long War Journal”.

"Kishte kaq shumë probleme me vendimin për t'u tërhequr dhe sapo u mor vendimi nga presidenti Biden, fokusi i veçantë i ushtrisë ishte të tërhiqej", tha ai për CNN.

"Ai nuk kishte kohë të merrte në konsideratë mënyrën e transicionit - gjëra të tilla si mënyra se si Afganistani do të veprojë vetë dhe do të mbajë avionët e tij dhe se si SHBA-ja do t'i kalojë sistemet e armëve tek afganët dhe për të vlerësuar qëndrueshmërinë e forcave afgane të sigurisë”, shtoi Roggio.

Edhe para njoftimit të tërheqjes së Bidenit në fillim të këtij viti, zyrtarët amerikanë pranuan se edhe nëse afati fillestar i tërheqjes më 1 maj do zgjatej, disa pajisje do të duhej të shkatërroheshin ose t'i dorëzoheshin ushtrisë afgane - duke vënë në dukje se kjo e fundit mbart një rrezik të dukshëm të saj duke u dorëzuar para talebanëve, ka theksuar një burim i njohur me diskutimet e planifikimit të brendshëm në lidhje me Afganistanin.

Krijimi i ekuilibrit të duhur midis dorëzimit të burimeve të mjaftueshme për forcat afgane për të vazhduar luftimet dhe zbutjes së rrezikut të rënies së armëve në duar të gabuara do të ishte gjithmonë një sfidë e vështirë për ushtrinë amerikane, por ajo u shtua nga fakti se administrata e Bidenit qartazi ishte e befasuar nga shpejtësia e përparimit të talebanëve - diçka që presidenti dhe zyrtarët e lartë e kanë pranuar publikisht.

Sfidë edhe për talebanët

Derisa talebanët me siguri se mund t’i përdorin menjëherë armët e kalibrit të vogël dhe automjetet e blinduara të prodhuara nga SHBA-ja, zyrtarët janë skeptikë se mund t'i kthejnë avionët amerikanë në njësi luftarake të zbatueshme.

"Ushtarëve, marinsave dhe pilotëve tanë u duhen muaj të tërë duke u stërvitur për të përdorur avionët e tyre”, tha një zyrtar. “Talebanëve jo”.

"Armët më të sofistikuara janë një sfidë shumë më e madhe për talebanët", tha Roggio për CNN.

"Helikopterët dhe aeroplanët do të jetë shumë të vështirë që të përdoren për një periudhë të gjatë kohore. Më pak kohë u duhet për avionët rusë, me të cilët kanë më shumë përvojë, dhe pakistanezët mund t’i ndihmojnë", shtoi ai. "Ata mund të jenë në gjendje të përdorin avionin brenda një kohe të shkurtër dhe relativisht të gjatë, por pa një lloj zinxhiri furnizimi, kjo e shkurton kohën e përdorimit”.

”Ajo që ata vërtet fituan në fuqinë e tyre luftarake janë automjetet e blinduara dhe automjetet e blinduara të lehta, madje edhe disa tanke dhe artileri”, tha Roggio.