Botë

Gjermania post-Merkel në duar të të Gjelbërve?

Të Gjelbrit e Gjermanisë pritet të jenë pjesë kritike e çdo qeverie të re. Por, këta nuk janë të Gjelbrit e vjetër. Sot është një parti pragmatike që premton një qëndrim afirmativ jashtë vendit, vlerësohet në analizën e amerikanes “New York Times”

Cilado qeveri që do ta mbushë vakumin në Gjermani pas largimit të kancelares Angela Merkel do të ngjyroset me jeshile.

Pas gati 16 vjetësh në detyrë, partia konservatore e zonjës Merkel, Unioni Kristiandemokrat (CDU), po rrëshqet, thonë kritikët – me pak ide se si ta mbajë Gjermaninë të gjallë dhe të pasur në një botë ku modeli i saj industrial, sikundër edhe ai i eksportit, është i vjetruar; ku besimi në Shtetet e Bashkuara është dëmtuar; dhe ku Kina është më e vetëmjaftueshme dhe Rusia më agresive, shkruan në analizën e gazetës “New York Times”.

Shtylla tjetër tradicionale, Socialdemokratët (SPD) e qendrës së majtë, aktualisht partnerë të rinj me zonjën Merkel, janë në një gjendje edhe më të keqe, si elektorale ashtu edhe ideologjike.

Të Gjelbrit gjermanë po e plotësojnë vakumin. Pesë muaj para zgjedhjeve në shtator, partia është afër ta kalojë partinë e dytë në sondazhet e opinioneve, derisa kristiandemokratët që luftojnë dhe disa mendojnë se ajo mund ta drejtojë edhe qeverinë e ardhshme.

"Ata do të jenë pjesë e qeverisë së ardhshme", tha Norbert Röttgen, një kristiandemokrat i shquar, në një parashikim të shpërndarë gjerësisht në Gjermani. "Ose një pjesë e madhe, ose edhe pjesa kryesore”, ka shtuar ai për gazetën amerikane.

Ndryshimi i madh

Por, këta nuk janë të Gjelbrit e Luftës së Ftohtë, një parti radikale e tmerruar nga bllokimi bërthamor midis Bashkimit Sovjetik dhe Shteteve të Bashkuara për një Evropë të ndarë. Të Gjelbrit tani janë centristë, të etur për pushtet, me vrojtim të çuditshëm të çështjeve ndërkombëtare dhe se si Gjermania duhet të ndryshojë pa tjetërsuar biznesin e madh.

Nëse të Gjelbrit rriten në vendin më të madh dhe më të pasur të Evropës do të ishte një pellg ujëmbledhës jo vetëm për partinë, por për të gjithë Evropën, që tashmë është pjesë e koalicioneve qeverisëse në gjashtë vende.

Kjo gjithashtu do ta paralajmëronte një zhvendosje drejt një politike të jashtme më këmbëngulëse në Gjermani, veçanërisht ndaj Kinës dhe Rusisë, pasi politika globale po bëhet një konkurrencë midis idealeve autoritare dhe demokratike.

"Kjo është një parti tjetër, një brez tjetër, një mjedis tjetër dhe një botë tjetër", tha Sergey Lagodinsky, një anëtar i Gjelbër i Parlamentit Evropian. "Me COVID-in, klimën dhe sfidat e përbashkëta globale më të qarta për shumëkënd, është më e lehtë të kërkosh një agjendë të gjelbër transformuese në kuptimin klasik".

"Por, përballja me autoritarizmin tani është e qartë", shtoi ai, "dhe kjo na vendos në një vend tjetër".

Jana Puglierin, drejtoreshë e Këshillit Evropian për Marrëdhëniet e Jashtme në Berlin, tha: “Të Gjelbrit janë e vetmja parti që mund të tundë pak anijen, veçanërisht në Kinë dhe Rusi. Ata do të vendosin një ekuilibër më të mirë midis ekonomisë dhe të drejtave të njeriut”.

Të udhëhequr nga dy pragmatistë, ose "realos", të Gjelbërit gjermanë nderojnë "qëllimin" e tyre, pa i lejuar të margjinalizojnë partinë si në të kaluarën.

Gruaja që synon ta zëvendësojë Merkelin

Figurat e njohura të partisë janë Robert Habeck, 51 vjeç, dhe Annalena Baerbock, 40 vjeçe, e cila konsiderohet si kandidatja më e mundshme për kancelare. Zgjedhja pritet të hënën – ajo do të ishte e vetmja grua në garë për ta zëvendësuar zonjën Merkel.

Me mjedisin në thelb në programin e tyre, të Gjelbërit përfaqësojnë “zeitgeistin” aktual. Drejtuesit e saj argumentojnë se politikat e sakta ekonomike mund të prodhojnë një Gjermani që është digjitale, moderne dhe neutrale ndaj karbonit, e cila nuk varet më nga prodhimi industrial i modës së vjetër, sado i sofistikuar.

Ata kundërshtojnë Rrjedhën Veriore 2, tubacionin rus të gazit natyror për në Gjermani, që anashkalon Ukrainën dhe Poloninë. Ata gjithashtu kundërshtojnë Marrëveshjen e investimeve të Bashkimit Evropian me Kinën. Ata janë të përkushtuar në bashkëpunimin evropian, promovimin e demokracisë, mbrojtjen e të drejtave të njeriut, fuqizimin e Gjermanisë në NATO dhe aleancën e saj të fortë me Shtetet e Bashkuara.

Ndërsa të Gjelbërit e konsiderojnë qëllimin e NATO-s për shpenzimet ushtarake prej 2 për qind të produktit të brendshëm bruto si arbitrar, partia favorizon më shumë shpenzime për të siguruar që ushtria gjermane e dobët është në gjendje të përmbushë përgjegjësitë e saj të NATO-s.

Të qartë kundrejt Rusisë e Kinës

Edhe Röttgen, kristiandemokrati i cili është kryetar i Komitetit të politikës së jashtme të Bundestagut, tha se "sado e turpshme për mua, të Gjelbrit kanë qëndrimin më të qartë të të gjitha partive ndaj Kinës dhe Rusisë".

Ata do të bënin "një partner shumë më realist dhe të preferueshëm për ne në politikën e jashtme", tha ai.

Wolfgang Streeck, ekonomist i majtë gjerman, dikur i quante të Gjelbrit me famë "seksioni vegjetarian i kristiandemokratëve", vuri në dukje Hans Kundnani nga “Chatham House”, një organizatë kërkimore me qendër në Londër. Në mënyrën se si partia kritikon Rusinë dhe Kinën në bazë të demokracisë dhe të drejtave të njeriut, tha Kundnani, është e ngjashme me neokonservatorët amerikanë.

"Të Gjelbrit gjermanë janë tani një parti pragmatiste centriste", tha Ulrich Speck i Fondit Gjerman Marshall në Berlin. “Ata duan të jenë pjesë e qeverisë dhe të luajnë një rol të madh, me një fokus në gjelbërimin e ekonomisë. Ata mendojnë se ka mjaft njerëz në biznes që e kuptojnë se kjo është e ardhmja”.

Politika e jashtme është dytësore, tha Speck. “Por, agjenda e demokracisë ka rëndësi dhe ata e pozicionojnë veten në solidaritet me demokratët e opozitës në Bjellorusi, Ukrainë, Rusi dhe Kinë. Dhe ata janë shumë të ashpër me Kinën”.

Në Gjermani, të Gjelbrit janë tashmë pjesë e koalicioneve qeverisëse me një larmi partish të tjera në 11 nga 16 shtetet gjermane dhe sapo u zgjodhën për të drejtuar qeverinë në Baden-Württemberg, ku industria e makinave është e rëndësishme.

Në fakt, argumentoi Arne Jungjohann, një analist politik me Fondacionin Heinrich Böll, të Gjelbrit janë mjaft fleksibilë për të shkuar në koalicion me çdo parti, përveç Alternativës së ekstremit të djathtë për Gjermaninë.

Përtej Gjermanisë

Në Britani dhe vendet e Evropës Perëndimore si Franca, të Gjelbrit janë më modestë dhe të majtë, të përkushtuar ndaj mjedisit. Por, edhe atje, ata po përfitojnë nga dobësia e partive më të vendosura.

Në gjashtë vende, tha z. Jungjohann, ata janë tashmë në qeveri. Ata janë pjesë e koalicioneve qeverisëse në Austri, Belgjikë, Finlandë, Irlandë, Luksemburg dhe Suedi.

Në jug të Evropës dhe në Evropën post-komuniste, si në vetë lindjen e Gjermanisë, të Gjelbrit nuk janë një faktor kaq i madh, megjithëse janë më të popullarizuar te të rinjtë urbanë.

Një nga problemet kryesore të Gjermanisë është se modeli i saj i suksesshëm ekonomik është bërë një kurth, argumentoi John Kornblum, një ish-ambasador amerikan në Gjermani që jeton ende atje.

"Ata nuk kanë bërë shumë me digjitalizimin, por gjetën një treg në Kinë për produktet e tyre të shekullit XIX", tha ai. "Kinezët në këtë pikë ende kanë nevojë për ta dhe i blejnë, por në një moment shumë shpejt Kina do t'i bëjë të gjitha ato vetë."

Partitë e tjera të establishmentit "besojnë se ekzistenca e Gjermanisë varet nga kjo ekonomi e mjeteve të makinerisë në shekullin XIX", tha ai.

 “Tesla” në vend të “Mercedesit”

Të vetmit midis partive kryesore, të Gjelbrit kanë një vizion për një Gjermani që është digjitale, neutrale ndaj klimës, thellësisht e përkushtuar ndaj Bashkimit Evropian, ndaj vlerave demokratike dhe barazisë gjinore. Një parti që, siç tha Puglierin, beson se e ardhmja nuk është më “Mercedesi” me naftë, por “Tesla” elektrike.

Akoma, partisë i është dashur të peshojë me kujdes mbi çështjet e ushtrisë, sigurisë dhe politikës bërthamore, ku idealizmi përballet me botën ashtu siç është dhe ku fuqia e butë nuk përputhet gjithmonë me fuqinë e fortë.

"Një provë do të vijë, sepse realiteti i politikës së jashtme nuk drejtohet thjesht nga vlera, por ju duhet t’i përcaktoni interesat tuaja," tha Lagodinsky.

Bazuar në rrënjët e saj, partia bën thirrje për një Gjermani pa armë bërthamore të SHBA-së. Por, ajo gjithashtu ka qenë e kujdesshme për ta mbrojtur manifestin e saj zgjedhor.

"Ata duan një botë pa armë bërthamore, por pranojnë se do të duhet kohë për të arritur atje – së pari do të duhet të gjejnë mënyra të tjera për t’i qetësuar partnerët e Evropës Lindore dhe Qendrore", tha Sophia Besch, një analiste në Qendrën për Reformën Evropiane në Berlin.

Bashkë me Francën për Evropën

Ata duan bashkëpunim të ngushtë me Francën për Evropën, por janë më pak të dashuruar me idetë franceze për një ushtri evropiane; janë ambivalentë për një sistem të ri luftimi ajror evropian që mund të mbartë bomba bërthamore dhe dronë të armatosur; dhe do të ishin të rreptë në lidhje me eksportet e armëve te klientët si Arabia Saudite.

Ata gjithashtu do të ishin të rreptë në lidhje me mënyrën se si forcat gjermane mund të angazhohen jashtë shtetit, madje edhe në koalicione vullnetare, në mungesë të një rezolute të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara.

Por, ajo që mund të jetë më e rëndësishmja për Gjermaninë, vuri në dukje zonja Puglierin, është që të Gjelbrit do të nxisnin të paktën debate të reja, të nevojshme për tema të shtypura prej kohësh, si politikat ambivalente Gjermane ndaj Kinës dhe Rusisë, e lëre më varësinë e Gjermanisë nga motori i djegies.

"Të Gjelbrit janë shansi i vetëm për të parë ndryshime të vërteta në politikën e jashtme gjermane", tha ajo. "Ne kemi qenë kaq shumë të orientuar drejt status quo-së në vitet e Merkelit”.