Lifestyle

Mënyra e gatimit mund të ndikojë në rrezikun e diabetit të tipit 2

Ndryshimi i mënyrës se si gatuajmë mund të ndihmojë në uljen e rrezikut të sëmurjes nga diabeti i tipit 2, sugjeron një studim i ri, transmeton koha.net.

Vlimi, zierja me avull dhe zierja në lëng duken mënyrat më të sigurta, thonë hulumtuesit.

Kur fërgojmë, pjekim në skarë apo në furrë – që gjithashtu njihet edhe si gatim me ngrohje të thatë - ushqimet prodhojnë substanca të quajtura AGE, advanced glycation end products (produkte të fundit me glikolizim të lartë).

Nivelet e larta të AGE-ve janë lidhur me rezistencën ndaj insulinës, stresit në qelizat e trupit dhe inflamacionin, sipas autorëve të studimit. Këto shkaktojnë telashe në kuptimin e rrezikut nga diabeti.

Insulina është një hormon i cili ndihmon që sheqeri në gjak nga ushqimi i marrë të arrijë në qeliza për energji. Pa insulinë, ose me rezistencën ndaj insulinës, shumë sheqer mbetet në gjak. Kjo mund të çojë në probleme serioze për zemrën, sytë, veshkat dhe organet e tjera.

"Kur i shikoni njerëzit me sëmundje kronike si diabeti i tipit 2 apo dementia duke e aplikuar një dietë të lartë me AGE apo dietë të ulët me AGE, ata me një dietë të ulët të AGE tregojnë shenja të uljes së inflamacionit," tha autori kryesor i studimit, dr. Jaime Uribarri. Ai është profesor i mjekësisë në Shkollën e Mjekësisë Icahn në Mount Sinai në New York City.

Për këtë studim, megjithatë, studiuesit donin të shihnin nëse një dietë e ulët me AGE mund të ofrojë mbrojtje për personat të cilët tashmë janë në rrezik të zhvillimit të diabetit të tipit 2. Nga ana tjetër, studiuesit besonin se një dietë e rregullt perëndimore, e cila është në përgjithësi e lartë me AGE, mund të kontribuojë në rrezikun e diabetit të tipit 2.

Hulumtuesit i caktuan në mënyrë rastësore pjesëmarrësit e studimit në një nga dy grupet e dietës. Grupi i dietës me AGE të rregullt i përfshinte 49 persona; grupi i dietës së ulët AGE i kishte 51 persona.

Të gjithë ishin të paktën 50 vjeç. Dhe ata i kishin të paktën dy nga pesë shqetësimet e mëposhtme shëndetësore (ose ishin në medikamente për këto probleme): një perimetër i madh i belit (101 cm për meshkuj, 89 për femra); tension të lartë; nivel të ulët të kolesterinës HDL (të mirë); trigliceride të larta (një tjetër lloj i yndyrës në gjak); ose nivele të larta të sheqerit në gjak.

Atyre që ishin në grupin e ulët të AGE iu dhanë udhëzime se si ta ulin përmbajtjen e AGE në ushqimet e tyre. Atyre iu tha ta shmangin ushqimin e fërguar, nga skara ose të pjekur. Në vend të kësaj, ata u inkurajuan ta vlojnë, ziejnë me avull apo ziejnë në lëng ushqimin e tyre - me fjalë të tjera, ta ziejnë me ujë.

Disa shembuj të ndryshimeve të bëra përfshinin zëvendësimin e vezëve të fërguara me vezë të ziera, pulës së zier pa lëkurë në vend të pulës së pjekur në skarë, apo gjellës me mish viçi në vend të biftekut të pjekur në skarë, sipas studimit.

Vullnetarët e studimit e përfunduan një regjistrim tre-ditor të ushqimit në mënyrë që studiuesit të mund t’i marrin në konsideratë llojet e ushqimeve që ata i hëngrën. Hulumtuesit në veçanti kërkuan që pjesëmarrësit të mos i ndryshojnë llojet e ushqimeve që ata i hanin, por vetëm përgatitjen e këtyre ushqimeve. Ata u udhëzuan gjithashtu që të përpiqen ta hanë sasinë e njëjtë të kalorive në ditë.

Një dietolog e kontrolloi grupin e ulët me AGE dy herë në javë, dhe u takua me secilin person çdo tre muaj për t’i shqyrtuar metodat e tyre të gatimit dhe për ta inkurajuar një gatim të ulët me AGE.

Grupi i rregullt me AGE ishte udhëzuar që ta vazhdojë gatimin siç kishte bërë deri atëherë. Studimi zgjati një vit.

Në grupin e ulët me AGE, "të gjitha parametrat në stres dhe inflamacion që i testuam u përmirësuan. Dhe ne treguam se rezistenca ndaj insulinës zbriti," tha Uribarri. "Këto rezultate sugjerojnë shumë për një lidhje shkak-pasojë, por studimi ynë duhet të përsëritet edhe një herë në një studim më të gjerë me vende të ndryshme, popullsi të ndryshme dhe shprehi të ndryshme."

Pesha e trupit ra paksa në grupin e ulët me AGE, dhe nuk janë parë efekte anësore, thanë autorët.

"Mendojmë që sa më shumë që gatuani me metoda të ulëta me AGE, aq më mirë. Ne mendojmë se do të jetë proporcionale", tha Uribarri.

Por një specialist mendon se vetëm ndërrimi i teknikave të gatimit nuk është i mjaftueshëm për ta frenuar rrezikun nga diabeti.

"Ne e dimë se kemi AGE të cilat rriten me gatimin, por shumë ushqime janë gjithashtu të larta me AGE. Prandaj, përveç ndryshimit të asaj se si gatuajmë, ne gjithashtu duam ta ndryshojmë atë që jemi duke e ngrënë," tha Samantha Heller. Ajo është një nutricioniste e lartë klinike në Qendrën Mjekësore Langone të Universitetit të New Yorkut.

"Unë mendoj se është më e rëndësishme që të përqendrohemi në cilësinë e zgjedhjes suaj ushqimore. Perimet dhe ushqimet e tjera bimore nuk janë aq të larta me AGE," vuri në dukje ajo.

Por, shtoi Heller, ekspertët e të ushqyerit shpesh e theksojnë bërjen e ndryshimeve të vogla. Dhe kalimi në metoda të ulëta me AGE të gatimit për të paktën disa nga ushqimet tuaja mund të jetë një mënyrë për të filluar që të bëni ndryshime të vogla dhe të shëndetshme.

Rezultatet e studimit janë publikuar së fundi në Diabetologia.